Επιστημονικά Αποτυπώματα

Η σημασία της πρόληψης του εγκλήματος

Το CrimeTimes τιμώντας τη μνήμη του Ομότιμου Καθηγητή Ιάκωβου Φαρσεδάκη αναδημοσιεύει το άρθρο του από τον Τιμητικό Τόμο για τον Ομ. Καθ. Γ. Πανούση) ("Εγκληματολογία: Περίβλεπτον Αλεξίφωτον"):

"Οσάκις συζητείται σοβαρά το εγκληματικό ζήτημα, το θέμα της Πρόληψης και της Αντεγκληματικής Πολιτικής βρίσκονται στο επίκεντρο των σχετικών προβληματισμών. Εξακολουθούν να είναι επίκαιρες οι θέσεις και επισημάνσεις του Πλάτωνος, του Αριστοτέλους, του Θουκυδίδου, των Στωϊκών. Οι ιδέες τους μεταλαμπαδεύθηκαν στη συνέχεια, ιδιαίτερα κατά την αναγέννηση και τον διαφωτισμό,  και  επέδρασαν αμέσως ή εμμέσως στους νεώτερους. Η ιστορική επισκόπηση αυτής της εξέλιξης αποτελεί θέμα ελκυστικό για εμένα προσωπικά μια και με έχει απασχολήσει ερευνητικά , συγγραφικά και διδακτικά  επί μακρόν. Είναι, όμως, θέμα εξαιρετικά ευρύ. Η διαπραγμάτευσή του  εκφεύγει των ορίων της παρούσας συγκυρίας."

Μη ορατές όψεις της έμφυλης βίας: η οικονομική βία κατά των γυναικών

Το άρθρο επισημαίνει το σύνθετο και επίμονο φαινόμενο της οικονομικής βίας, την οποία βιώνουν κυρίως οι γυναίκες. Σ' αυτή την μη ορατή μορφή κακοποίησης εντοπίζεται ένας περίπλοκος ιστός ελέγχου, έμφυλων ανισοτήτων και ενδυνάμωσης της ανδρικής κυριαρχίας. Παρά το γεγονός ότι συχνά παραμένει μη ορατή, η παρουσία της οικονομικής βίας είναι διαρκής και βαθιά ριζωμένη στις κοινωνικές δομές. Μπορεί να συνυπάρξει με άλλες μορφές βίας ή να εκδηλωθεί ανεξάρτητα από αυτές, ενώ παράλληλα ενισχύει τους πατριαρχικούς κανόνες και καταδεικνύει τις δυσφορικές συνέπειες που υφίστανται τα θύματά της. Η εξέταση της οικονομικής βίας περιλαμβάνει τόσο τη μακροσκοπική όσο και τη μικροσκοπική της διάσταση.

Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά και η Εγκληματολογία

Η εγκληματολογική ματιά στο περιεχόμενο των αποκαλούμενων σήμερα «ρεμπέτικων» τραγουδιών μπορεί ευχερώς να εντοπίσει πλήθος φανταστικών ή πραγματικών αναφορών σχετικών με το έγκλημα και το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης εν γένει όσο και με το σωφρονιστικό σύστημα ειδικότερα, ακόμα και την υποτροπή κατά το στάδιο της επανένταξης. Το περιεχόμενο των «ρεμπέτικων» τραγουδιών παρέχει ψηφίδες της αντίληψης μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας μιας συγκεκριμένης ιστορικής εποχής για θέματα που απασχολούν την Εγκληματολογία, οι οποίες αν συντεθούν σχηματίζουν ένα ψηφιδωτό, το οποίο μπορεί να καταστεί αναγνώσιμο και ερμηνεύσιμο.

Η σκηνή του εγκλήματος στη σκηνή της τέχνης

Το παρόν κείμενο εξετάζει επιμέρους πτυχές του προτάγματος της πολιτισμικής εγκληματολογίας περί εμπλουτισμού της επιστήμης της εγκληματολογίας με νέα θεωρητικά και μεθοδολογικά εργαλεία, και προσεγγίζει κλασικούς και νεότερους πίνακες ζωγραφικής που αναπαριστούν τον βιβλικό αποκεφαλισμό του Ολοφέρνη από την Ιουδήθ ως μεταφορές των ποικίλων κατανοήσεων και νοημάτων που αποδίδονται στην εγκληματική πράξη στο χρόνο. Υπό το πρίσμα αυτό κατατίθενται προβληματισμοί για τη σύμπλευση ‘εικόνας’ και ‘ομοίωσης’ στη σκηνή της τέχνης και του εγκλήματος που οδηγούν αναπόφευκτα στην κεντρική μας ‘σκηνή’, αυτήν της εγκληματολογίας.

Εννοιολογικά ζητήματα, κοινωνικό πλαίσιο και πραγματικότητα γύρω από τις γυναικοκτονίες

Το άρθρο εστιάζει στο φαινόμενο της γυναικοκτονίας, μελετώντας τον κοινωνικό και ιδεολογικό του πλαίσιο, ενώ παράλληλα επισημαίνει το ρόλο που διαδραματίζουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην αναπαραγωγή της έμφυλης βίας αλλά και τη διάσταση του φαινομένου στην Ελλάδα.

Kοινοτική αστυνόμευση: Το βρετανικό παράδειγμα

Το πρότυπο λειτουργίας της αστυνομίας, η αποτελεσματικότητά του, καθώς και η αποδοχή του από την ευρύτερη κοινωνία συντελούν σε μεγάλο βαθμό στην ευταξία της τελευταίας. Διαχρονικά και σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν δοκιμαστεί διαφορετικά πρότυπα λειτουργίας. Η συγκεκριμένη μελέτη, λαμβάνοντας ως πρότυπο το βρετανικό παράδειγμα, επιχειρεί να περιγράψει τα βασικά χαρακτηριστικά της κοινοτικής αστυνόμευσης καθώς και κάποιους προβληματισμούς σε σχέση με την εφαρμογή της.

«Μπροστά στη Λαιμητόμο»

Το κείμενο αποτελεί μια ερευνητική απόπειρα της εξέτασης της συμβολής του κοινωνικο-ιστορικού «υπόβαθρου» της λογοτεχνίας στην κατανόηση του εγκλήματος και της τιμωρίας σε τόπους άλλους και σε χρόνους προγενέστερους της παρούσας κοινωνικο-ιστορικής συγκυρίας και πολιτισμικής συνθήκης. Η διήγηση «Μπροστά στη Λαιμητόμο» του Βίκτωρος Ουγκώ που δημοσιεύτηκε στο παράρτημα του περιοδικού «Παρισινή Επιθεώρησις», της 6ης Ιουλίου 1834, προσφέρεται για μια αρχική εξέταση του παραπάνω ζητήματος λόγω της αριστοτεχνικής έμπνευσης και έκφρασης των ιδεών που συναρθρώνονται γύρω από την ύστατη «τιμωρία».

Νομική συμβουλευτική και έμφυλη βία

Η συμβουλευτική μπορεί να ασχολείται με τη διάγνωση και επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων, με τη λήψη αποφάσεων, τη διευθέτηση κρίσεων, τη βελτίωση σχέσεων, την ανάπτυξη θεμάτων, την προώθηση και ανάπτυξη προσωπικής εγρήγορσης, τη δουλειά με τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις αντιλήψεις και την εσωτερική και εξωτερική σύγκρουση. Πλήθος νομικών κειμένων τόσο διεθνούς όσο και εθνικού χαρακτήρα αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα  της νομικής συμβουλευτικής  στα θέματα  της έμφυλης βίας.

Η γραφοσκοπία ως ανιχνευτής του έγγραφου ψεύδους

Στη δικαστική γραφολογία και πριν από τη συγκριτική γραφολογική ανάλυση και αντιπαραβολή των υπό έλεγχο και των γνησίων – δειγματικών χαράξεων, προηγείται ένα στάδιο έρευνας που ονομάζεται γραφοσκοπική εξέταση. Στην ερευνητική αυτή φάση ο δικαστικός γραφολόγος χρησιμοποιεί μια σειρά κατάλληλων φωτοοπτικών μέσων με τη βοήθεια των οποίων παρατηρεί, αναλύει και αναδεικνύει τα χαρακτηριστικά της εξεταζόμενης γραφής ή / και υπογραφής. Στην παρούσα μελέτη περιγράφεται η συνήθης μεθοδολογία της γραφοσκοπικής εξέτασης και γίνεται αναφορά σε ζητήματα αφορώντα τον προσδιορισμό του "έγγραφου ψεύδους".

Τεχνητή νοημοσύνη και προσωπικά δεδομένα

Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και η επίδραση που αυτή φαίνεται να έχει στην κοινωνική εξέλιξη, στην ανθρώπινη επικοινωνία και στην προσωπική ανάπτυξη, στις οικονομικές συναλλαγές, στην βιομηχανία, φαίνεται να δημιουργεί τις συνθήκες για μια διαφορετική προσέγγιση των παραδοσιακών εννοιών του δικαίου και των εν γένει  δικαιικών συστημάτων και κρατικών μηχανισμών. Η ραγδαία ανάπτυξη της και ο τρόπος με τον οποίο κατάφερε να διεισδύσει στους τομείς της οικονομίας, της υγείας,  των εργασιακών σχέσεων, του ιδιωτικού βίου, της ηθικής, καθιστά αναγκαία την θεσμική ενίσχυση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου που την καλύπτει, προκειμένου η περαιτέρω εξέλιξη της να κάμψει το δυνατόν τους προβληματισμούς που ανακύπτουν από την εφαρμογή της. Η μελέτη προσεγγίζει την έννοια της τεχνητής νοημοσύνης και την επίδραση που αυτή έχει στην νομική επιστήμη, ιδίως σε ό,τι αφορά το πεδίο ρύθμισης της σύνδεσης του νέου αυτού -αρρύθμιστου στο μεγαλύτερο βαθμό του- πεδίου με τον τομέα των προσωπικών δεδομένων.