ΤΕΥΧΟΣ #6 ΙΟΥΝΙΟΣ 2018

The Street Art Project. Οι σκιτσοφρενείς του Αλίμου

Δρ Ευδοξία Φασούλα, Κωνσταντίνα Κωνσταντίνου*
Το συγκεκριμένο Φεστιβάλ δεν προσδιορίζεται αμιγώς Φεστιβάλ της Street Art. Διοργανώνεται σχεδόν κάθε χρόνο από το 2013, είτε στον Δήμο Αλίμου (στο Γήπεδο ποδοσφαίρου Τραχώνων) είτε στον Δήμο Πειραιά (στο κλειστό πια θέατρο «Κάτω από τη γέφυρα» στο γήπεδο Καραϊσκάκη) όπως όλα δείχνουν με κεντρικό διοργανωτή τον “Tuiyo Frogs” κατά κόσμον Χαρίτωνα Τσαμαντάκη, μεγάλο όνομα της Graffiti σκηνής και πρώτο εκδότη των συλλογικών τόμων «Η ιστορία του Graffiti στην Ελλάδα – 1984 – 1994».

Συνεπώς, και βάσει ιστορικών στοιχείων, στο Φεστιβάλ προσκλήθηκαν οι μεγαλύτεροι / τα μεγαλύτερα Graffiti Artists / Crews και κατόπιν όσοι από αυτούς εξελίχθησαν σε μεγάλους Street Artists ή και ως αυτόνομοι αυτοδίδακτοι. Το Φεστιβάλ απλώθηκε στον κεντρικό δρόμο της λεωφόρου Ιωνίας και Ηρώος Μάτση γωνία την Κυριακή 27 – 5 - 18 με τον “Skitsofreni” και τον “JIMO” να έχουν ολοκληρώσει ήδη τα έργα τους μέχρι τις 12.30 π.μ. Εμείς ως ομάδα επιστημονικής εργασίας του “The Street Art Project” ήμασταν εκεί όλη την ημέρα.

Μία τέτοια ετήσια πρωτοβουλία, λοιπόν, δεν θα μπορούσε παρά να μην στεφθεί με επιτυχία και φέτος. Πιο αναλυτικά, οι παράγοντες επιτυχίας μπορούν να συνοψιστούν στα κάτωθι γεγονότα που μας βοήθησαν να τους αντιληφθούμε καταγράφοντάς τα μέσω της άσκησης από μέρους μας της άμεσης και έμμεσης παρατήρησης με την επιπρόσθετη χρήση φωτογραφικών μηχανών (βασική αρχή τεχνικής του επιστημονικού ρεύματος της «Οπτικής Κοινωνιολογίας» – “Visual Sociology”):

Κοινή γνώμη: από τις 10.00 π.μ. έως και τις 19.00 μ.μ., οι πεζοί περαστικοί και οχημάτων της λεωφόρου Ιωνίας και Ηρώος Μάτση γωνίας δεν σταμάτησαν να διέρχονται και να κοιτούν προσεκτικά τα έργα των καλλιτεχνών, να χαμογελούν αλλά και να προβληματίζονται με κάποια από αυτά.

“Skitsofrenis”

Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά σε αυτό το Φεστιβάλ είχαν τον πρώτο λόγο επιδιώκοντας να μιλήσουν με τους καλλιτέχνες και να ρωτήσουν πληροφορίες, όπως έγινε με το έργο του “Teza” (καλεσμένος από την Πάτρα) που ένα κοριτσάκι με τη μητέρα του στάθηκαν απέναντί του με δέος για τη λεπτομέρεια και για τη χρήση, εκτός των σπρέϋ, και σπάτουλας, κάτι που εντυπωσίασε.

“Fotiz Ontas”

Θεματολογία των έργων της Street Art: Όπως προαναφέρθηκε, τα παιδιά είχαν τον πρώτο λόγο στο φετινό Φεστιβάλ, όχι μόνο εν δράσει τα ίδια, όχι μόνο με διατύπωση αποριών και διάθεση για επικοινωνία με τους καλλιτέχνες, αλλά και σε επιλογές έργων εκ μέρους των καλλιτεχνών. Πολλά έργα απεικονίζουν πια τους τοίχους του Γηπέδου ποδοσφαίρου Τραχώνων, παιδικούς ήρωες, στέλνοντας το καθένα από αυτά ένα μήνυμα στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και στα ίδια τα παιδιά.

Ο Micky Mouse και ο χαρακτήρας από τους The Simpsons έτσι όπως πραγματικά θα έπρεπε να είναι ή τουλάχιστον στα μάτια των καλλιτεχνών. Οι αλήθειες στα παιδιά μετρούν πιο πολύ από την πλασματική εικόνα των παραμυθιών.

Καλλιτέχνες της Street Art: Τα μεγαλύτερα ονόματα της Street Art σκηνής πέρασαν από το Φεστιβάλ και στιγμάτισαν για ακόμη μία φορά τους τοίχους του Γηπέδου (κάποιοι για πρώτη φορά) όπως o “Skitsofrenis”, o «Φρο», o “Loni85”, o “Alone98”, η “Mayra”, ο «Πλατων», ο “Hambas”, o “Yiakou”, o “RIVER” και o “Fotiz Ontas”.

Κοινωνία της διαδικτυακής πληροφορίας. Επιτήρηση και Κοινωνία στο προσκήνιο με την πρόσφατη απολογία του ιδρυτή της διαδικτυακής κοινωνικής πλατφόρμας “Facebook” περί διάρρευσης πληροφοριών και αναζήτησης ψηφοφόρων σε περίοδο πολιτικής εκστρατείας στις Η.Π.Α.

Όλοι / Όλες τους χρησιμοποίησαν σπρέϋ για τις μεγάλες - παχιές γραμμές σχεδιασμού, μαρκαδόρους και πινέλα για τις λεπτές λεπτομέρειες που απαιτούνταν για την τέλεση των έργων τους.

Αυτή η επιμονή στη λεπτομέρεια ήταν εκείνη που επιβεβαίωσε την ανάγκη της απόλυτης έκφρασής τους και της στιγμιαίας και ύστερης επικοινωνίας με τον κόσμο.

Κατά πλειοψηφία, τα κυρίαρχα χρώματα που κυκλοφορούσαν αναμεταξύ τους ήταν ανοιχτά όπως π.χ. το κίτρινο, το ροζ, το μωβ σε όλες τις αποχρώσεις τους.

«Φρο»

Η βασική και κοινή γραμμή των καλλιτεχνών ήταν αυτή τη φορά η ανάλαφρη διάθεση και η πρόκληση συναισθημάτων περισσότερο παρά οι διανοητικές διεργασίες που απαιτούνται από την κοινή γνώμη για την ερμηνεία τους με εξαίρεση το ακόλουθο έργο του “Skitsofreni” (διότι χάρισε δύο έργα του), του «Πλάτωνα», του “Hamba” και το έργο του “JIMO” κατά σειρά αναφοράς.

Ο Πικάσο του “Skitsofrenis”, σκεπτόμενος «τι ορίζεται ως τέχνη» σήμερα.

Ο καλλιτέχνης που συνομίλησε μαζί μας για την επιλογή τεχνοτροπίας και στυλ βαψίματος, στησίματος των έργων του και αποδόμησής τους ήταν ο “Yiakou”. Είναι ένας ιδιαίτερος καλλιτέχνης ο οποίος επιλέγει να μην ζωγραφίζει μορφές εκφράσεων στα πρόσωπα που απεικονίζονται στα έργα του κι αυτό γιατί, όπως μας εξηγεί ο ίδιος, «είναι δύσκολο να ταυτιστεί ο περαστικός τόσο πολύ με μία συγκεκριμένη έκφραση, ενώ, όταν δίνεις βάση στην κίνηση του σώματος ταυτίζεται με δικά του συναισθήματα που του προκαλεί το έργο».

“Mayra”

Γραφολογική ανάγνωση: Της γραφολογίας το βλέμμα κοντοστάθηκε είναι αλήθεια ώρα αρκετή στις χαράξεις του “Yiakou”. Ρωτήθηκε για το γραφικό μέσο που επιλέγει στα περιγράμματα και πριν τα γεμίσματα. «Ποιο, αυτό εννοείς; (χαμογέλασε). Είναι κάρβουνο». Εντυπωσιακό, αν σκεφτεί κανείς, ότι γραφολογικά το κάρβουνο είναι απ’ τα πιο συναισθηματικά μέσα αλλά κι από κείνα που εξασφαλίζουν άμεσης επιδραστικότητας αισθητηριακή ηδονή (απτική). Γιατί σε «λερώνει», σε καλεί σε επαφή με το γραφικό πεδίο χωρίς «διαμεσολαβητή», (πρβλ. δοχείο σπρέυ ή το κοντάρι του πινέλου). Γυμνό.

Δίχως γραφολογική υπερβολή θα μπορούσαμε να πούμε ότι το περίγραμμα με κάρβουνο προοικονομεί μια τρυφερή αλλά συνάμα αισθησιακή επαφή με τον τοίχο. Κι όχι μόνο.

Στην περίπτωση του “Yiakou” συνεργάζεται περίφημα με τη θολή κίνηση του σπρέυ που ακολουθεί στα γεμίσματα. Ένας κάποιος γραφολογικός ενθουσιασμός δεν μπόρεσε να κρυφτεί τις στιγμές που ο “Yiakou” έσβηνε με το χέρι λεπτομέρειες καμωμένες με σπρέυ, ακολουθώντας έτσι και εκεί την απτική νοοτροπία του κάρβουνου. Κι έτσι τα γεμίσματα συνέχισαν να ταξιδεύουν με συν-αίσθημα το επιτοίχιο μήνυμα. Που δεν είναι προκαθορισμένο. Ακριβώς γιατί ο “Yiakou”, αν και φροντίζει τη φόρμα και ιδίως το χρώμα, πάντως δεν την προκρίνει (την προτιμά, εξάλλου, αόμματη).

Κατάδυση με στολή δύτη και «όχημα» τις θαλάσσιες χελώνες. Περιβαλλοντική διάσταση του έργου με κυνήγι «χαμένου θησαυρού» στην Ελλάδα.

Δίνει έμφαση σε μία γενναιόδωρη κίνηση της τέχνης του από μέσα προς τα έξω, σε εντυπωσιακή, θα λέγαμε, αντίθεση με τη συνηθέστερη εγωκεντρική τάση στα έργα των street artists. Γιατί συχνά η φόρμα στην κλασική street art είναι τόσο περιποιημένη στη λεπτομέρειά της, που δεν αφήνει στον περαστικό κανένα περιθώριο προσωπικής ερμηνείας.

“Alone98”

Κυριαρχεί η προσωπικότητα του καλλιτέχνη, η Ανάγκη του κι έτσι η διαδικασία της πρόσληψης γίνεται από έξω και προς το εσωτερικό του έργου, που απορροφά ολοκληρωτικά, ορισμένες φορές, το βλέμμα του περαστικού. Κυριαρχία του οπτικού καλέσματος σ’ έναν κόσμο, ούτως ή άλλως, κατά βάση οπτικό.

Ο “Yiakou” όμως προτιμά την αντίθετη πορεία, αυτό που περιγράφηκε παραπάνω, ως από μέσα προς τα έξω, «γιατί βλέπω (λέει η γραφολογία) και μ’ αρέσει που δίνεις έμφαση σε τούτη την πολύχρωμη θολή σου κίνηση, αφήνοντας τα όλα ανοιχτά». «Ακριβώς!» (ενθουσιάστηκε). Και μεις μαζί μ’ αυτόν. Στιγμή ωραία σύζευξης της Τέχνης του Δρόμου και της Γραφολογίας, ιδίως της ιταλικής, που μιαν αδυναμία την έχει στην πρόκριση της κίνησης αντί της φόρμας και στην ολιστική, ανοιχτή ερμηνεία. Με τα λόγια του “Yiakou”: «ο κάθε οπτικός παραλήπτης είναι και ένας μοναδικός δημιουργός. Ναι, αυτό ακριβώς θέλω… Θέλω να δημιουργώ μοναδικούς δημιουργούς.» (απόσπασμα από τη συνέντευξή του εδώ).


*Η Δρ. Ευδοξία Φασούλα είναι Δικηγόρος, Αναλυτική & Δικαστική Γραφολόγος, Νομικής του Πανεπιστημίου του Μονάχου
Η Κωνσταντίνα Κωνσταντίνου είναι Κοινωνιολόγος – ΜΔΕ Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου