Έμφυλη βία και αστυνομία σε συνθήκες πανδημίας
|
Η δολοφονία, μετά από απαγωγή και βιασμό, της 33χρονης Sarah Everard από τον 48χρονο ειδικό αστυνομικό φρουρό της Metropolitan Police Wayne Couzens τον Μάρτιο του 2021 στο Λονδίνο προκάλεσε θύελλα λαϊκής οργής σε όλη τη χώρα για τη βία κατά των γυναικών και έθεσε κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο της αστυνομίας και την ουσιαστική ασφάλεια των γυναικών σε δημόσιους χώρους. |
1. Εισαγωγή
Η δολοφονία, μετά από απαγωγή και βιασμό, της 33χρονης Sarah Everard από τον 48χρονο ειδικό αστυνομικό φρουρό της Metropolitan Police Wayne Couzens τον Μάρτιο του 2021 στο Λονδίνο προκάλεσε θύελλα λαϊκής οργής σε όλη τη χώρα για τη βία κατά των γυναικών και έθεσε το κρίσιμο ερώτημα που παραμένει αναπάντητο: εάν η αστυνομία που έχει ως αποστολή την προστασία των πολιτών διαπράττει εγκλήματα κατά των γυναικών ποιoς θα εγγυηθεί – εάν μπορεί κανείς να εγγυηθεί – την ασφάλειά τους στον δημόσιο χώρο;
H εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στην βρετανική αστυνομία κατέρρευσε όταν έγινε γνωστό πως ο Couzens με πολιτικά ρούχα και ενοικιασμένο αυτοκίνητο, σταμάτησε την Everard για δήθεν έλεγχο, επέδειξε την αστυνομική του ταυτότητα και σκηνοθετώντας σύλληψη, της πέρασε χειροπέδες και την οδήγησε στο όχημά του κάνοντας χρήση όχι μόνο της αστυνομικής του ιδιότητας αλλά και των περιοριστικών μέτρων που ίσχυαν στην κυκλοφορία λόγω πανδημίας.
Η δολοφονία της Everard έγινε αφορμή για να ξεκινήσει διαδικασία ‘κάθαρσης’ στην αστυνομία και προσπάθεια αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των πολιτών, με έρευνα και μεταρρυθμίσεις σε πολλά επίπεδα, από την κορυφή έως τη βάση: από τις διαδικασίες πρόσληψης και αξιολόγησης αστυνομικών, τη διοικητική μεταρρύθμιση στο εσωτερικό του σώματος, αλλά και την ευρύτερη ευθύνη όλων των συναδέλφων του δράστη που γνώριζαν και δεν αντέδρασαν ή δεν γνώριζαν αλλά συμμετείχαν σε ομάδες κοινωνικής δικτύωσης που αντάλλασσαν μισογυνιστικά, σεξιστικά, ομοφοβικά και ρατσιστικά σχόλια.
“She was just walking home”
Η Sarah Everard, στέλεχος μάρκετινγκ, εξαφανίστηκε καθώς επέστρεφε από συγκέντρωση σε φιλικό σπίτι στο Clapham, στο σπίτι της στο Brixton (μια διαδρομή 45-50 λεπτών με τα πόδια) και ενώ περπατούσε στον περιφερειακό δρόμο του νοτίου Λονδίνου στις 3 Μαρτίου του 2021, γύρω στις 9 το βράδυ (Kirk, 2022). Ήταν μια «συνηθισμένη» γυναίκα, που βάδιζε σε κεντρικό δρόμο της πόλης, μια Τετάρτη βράδυ.
Η Everard δεν είχε κάνει κανένα από τα «λάθη» που συνήθως ενοχοποιούν εύκολα τα θύματα: φορούσε χειμωνιάτικα ρούχα, σκούφο και μάσκα προστασίας, επέλεξε τον πιο κεντρικό και καλοφωτισμένο και όχι τον πιο σύντομο δρόμο, και συνομιλούσε στο κινητό με τον σύντροφό της στο πρώτο μέρος της διαδρομής, για περίπου 14 λεπτά, καθώς διέσχιζε το πάρκο Clapham Common. Είχε πάρει όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα για την ασφαλή επιστροφή της (Bell, 2021). Η επίσκεψη που έκανε εκείνο το βράδυ σε φίλους στη γειτονική περιοχή Clapham όμως τυπικά απαγορευόταν λόγω πανδημίας.
Την επόμενη μέρα της εξαφάνισης τοιχοκολλήθηκαν αφίσες με τη φωτογραφία της σε όλη τη γύρω περιοχή. Η έρευνα για τον εντοπισμό της Everard ήταν μεγάλης έκτασης και με συνδυαστική χρήση υλικού από κάμερες ασφαλείας εγκατεστημένες σε εισόδους σπιτιών, κυκλοφορίας (CCTV) ή μέσα σε λεωφορεία. Παρακολουθώντας εκατοντάδες ώρες φιλμ μέσα σε μερικές μέρες η αστυνομία τελικά έφτασε στο σπίτι του Couzens ακολουθώντας την πορεία του αυτοκινήτου που οδηγούσε από το κατάστημα ενοικίασης στο Dover ως το νότιο Λονδίνο και πίσω στο Kent (Ng et al, 2021). Υπάρχουν στο διαδίκτυο αρκετοί λεπτομερείς χάρτες της πορείας του.
Όπως φαίνεται στα πλάνα της σύλληψης που εξασφάλισε το ντοκιμαντέρ A Watershed Moment: The Case Of Sarah Everard (2022) ο Couzens αρχικά χρησιμοποίησε μια κατασκευασμένη ιστορία: είπε πως δεν γνώριζε την Everard αλλά την είχε απαγάγει και παραδώσει σε συμμορία Ανατολικοευρωπαίων κακοποιών που τον εκβίαζαν να τους προμηθεύσει γυναίκες και απειλούσαν την οικογένειά του – και συνελήφθη ως ύποπτος μόνο για την απαγωγή της. Έχει ενδιαφέρον πως ακόμα και στην κατασκευασμένη ιστορία, ο δράστης χρησιμοποίησε ξανά την ιδιότητα του αστυνομικού για να ασκήσει βία και εν τέλει να στερήσει κάθε ανθρώπινο δικαίωμα εμπορευόμενος μια γυναίκα και επιπλέον παρουσιάζοντας ως δεδομένη τη συναλλαγή της αστυνομίας με τη μαφία. Προσπαθώντας να βελτιώσει τη θέση του, αποκάλυψε άλλη μια τραγική αλήθεια για το σώμα.
Μαζί με τον Couzens συνελήφθη και η σύζυγός του Elena, η οποία δήλωσε άγνοια για τις δραστηριότητές του και σοκαρισμένη όπως όλοι. Η Elena, μετανάστης, εργαζόμενη πλήρους απασχόλησης, ήταν παντρεμένη με τον Couzens επί 15 χρόνια και είχε μαζί του δύο ανήλικα παιδιά. Αφέθηκε αμέσως ελεύθερη (King, 2021). Το ίδιο προφίλ του Couzens ως «φιλήσυχου οικογενειάρχη» περιέγραψαν και γείτονες αλλά και άτομα μέσα από το αστυνομικό σώμα.
Απανθρακωμένα υπολείμματα από τη σωρό της Everard βρέθηκαν μια εβδομάδα αργότερα μέσα σε ένα εγκαταλελειμμένο ψυγείο σε δασική έκταση ιδιοκτησίας του Couzens. Η αναγνώριση του θύματος έγινε από το οδοντιατρικό της ιστορικό. Στις 8 Ιουνίου, ο Couzens ομολόγησε την ενοχή του για την απαγωγή, τον βιασμό και τη δολοφονία της Everard. Δεν έκανε ούτε τότε αλλά ούτε και αργότερα στη δίκη του, κανένα απολύτως σχόλιο σχετικά με το κίνητρο και δεν έδωσε καμία άλλη πληροφορία για τις πράξεις του (Kirk, 2022).
Η Αγρύπνια #SarahEverard
Η Αγρύπνια (Vigil) στη μνήμη της Everard αρχικά προτάθηκε ως οργανωμένη συγκέντρωση από μια κίνηση γυναικών με τίτλο Reclaim These Streets (RTS) που συστήθηκε με την αποκάλυψη των γεγονότων της δολοφονίας, διεκδικώντας την ελευθερία των γυναικών να κυκλοφορούν ασφαλείς στον δημόσιο χώρο (Reclaim These Streets > Sheila McKechnie Foundation, n.d.) .
Καθώς το Λονδίνο βρισκόταν κάτω από περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας τυπικά η συγκέντρωση δεν επιτρεπόταν και θα έπρεπε να απαγορευθεί – αν και υπήρχε στον κανονισμό δυνατότητα εξαίρεσης για περιπτώσεις όπου υπήρχε «εύλογη εξήγηση» (France, 2021). Η Met έπρεπε να αποφασίσει πως θα χειριστεί την κατάσταση συνυπολογίζοντας διάφορους παράγοντες και χωρίς να απαξιώσει τον πόνο και το πένθος που προκάλεσε ένας «δικός τους». Επιπλέον, εάν η αστυνομία επέλεγε ποιες διαδηλώσεις διευκολύνει και ποιες όχι, αυτή η απόφαση θα μπορούσε να αμφισβητηθεί στο δικαστήριο. Τελικά, η Met απαγόρευσε τη συγκέντρωση στις RTS επικαλούμενη τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας και απείλησε τις συμμετέχουσες με υψηλά πρόστιμα εάν δεν συμμορφώνονταν (Kirk, 2022). Οι RTS δικαιώθηκαν έναν χρόνο αργότερα κερδίζοντας την υπόθεση στο ανώτατο δικαστήριο. Για την νίκη τους βραβεύθηκαν από το Ίδρυμα Sheila McKechnie-Unleashing Social change για «καλύτερη χρήση του νόμου» (Reclaim These Streets > Sheila McKechnie Foundation, n.d.).
Παρά την απαγόρευση, ο κόσμος συγκεντρώθηκε αυθόρμητα στο πάρκο Clapham Common, όπου ήδη από την εύρεση της σωρού της Sarah και την αποκάλυψη των ανατριχιαστικών λεπτομερειών για το τέλος της, χιλιάδες γυναίκες πήγαν να αφήσουν ένα λουλούδι και μια κάρτα στη μνήμη της, αλλά και να αντλήσουν δύναμη ως συλλογικότητα ώστε να αντέξουν και να συνεχίσουν να ζουν μέσα στο περιβάλλον της φρικτής βίας που τις απειλεί. Υπήρχαν επίσης αρκετά πλακάτ διαμαρτυρίας κατά της αστυνομικής βίας και αιτήματα προστασίας των γυναικών από την ανδρική βία.
Προς το απόγευμα ο κόσμος πύκνωσε «επικίνδυνα» σύμφωνα με την εκτίμηση της διοικητή Cressida Dick σε συνθήκες απαγόρευσης των συγκεντρώσεων και «σωστά» σύμφωνα με την ίδια οι αστυνομικοί άρχισαν να προσπαθούν να διαλύσουν τις διαδηλώτριες. Σημειώθηκε ένταση ανάμεσα στους αστυνομικούς και διαδηλώτριες, με σπρωξίματα και βίαιη συμπεριφορά αστυνομικών. Μια από τις διαδηλώτριες, η Patsy Stevenson σύρθηκε από τους αστυνομικούς στο έδαφος (A Watershed Moment: The Case Of Sarah Everard, 2022). Βίντεο και φωτογραφίες με τη σκηνή από αυτόπτες μάρτυρες έκαναν αμέσως το γύρο του διαδικτύου. Η βίαιη συμπεριφορά των αστυνομικών στην ειρηνική πορεία που μάλιστα είχε ως θέμα την κατάχρηση εξουσίας από την αστυνομία και τη συστημική βία εναντίον των γυναικών προκάλεσε την σύσσωμη κατακραυγή του κόσμου (Casey, 2023: 30).
Υπήρξαν άμεσες παρεμβάσεις από τον Δήμαρχο Λονδίνου Shadiq Khan που ζήτησε εξηγήσεις από την αστυνομία και δήλωσε πως «δεν έμεινε ικανοποιημένος» αλλά και από την υπουργό Εσωτερικών Priti Patel που χαρακτήρισε τις εικόνες «ανησυχητικές» (A Watershed Moment: The Case Of Sarah Everard, 2022). Η Patel δέχτηκε έντονες πιέσεις να ξεκινήσει δημόσια έρευνα για τις καταγγελίες εναντίον αστυνομικών. Τον Σεπτέμβριο του 2023 η αστυνομία αποζημίωσε τις Patsy Stevenson και Dania al-Obeid δυο από τις έξι γυναίκες που συνελήφθησαν, και εξέδωσε απολογία για την κακή διαχείριση της περιφρούρησης σε μια απόφαση-ορόσημο μετά από πολλά χρόνια δικαστικών αναμετρήσεων (Topping & Dodd, 2023).
H κακή διαχείριση της περιφρούρησης μαζί με άλλες, πολλές, αποκαλύψεις που άρχισαν να βγαίνουν στη δημοσιότητα εναντίον αστυνομικών για μηνύματα με αναφορές σε περιστατικά βίας κατά των γυναικών και ομοφοβικής κακοποίησης, οδήγησαν τελικά στην παραίτηση της διοικητή της Met Police, Cressida Dick μερικούς μήνες αργότερα (Kessler, 2022).
2. Έμφυλη βία και αστυνομία
Στις 30 Σεπτεμβρίου, μόλις λίγους μήνες από τη σύλληψή του, ο Couzens καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του BBC NEWS (2021, Σεπτέμβριος 30) έξω από το Old Bailey η διοικητής της αστυνομίας τον αποκάλεσε «δειλό» και είπε ότι «ντρόπιασε την αστυνομία».
Δεν ήταν η πρώτη φορά που εν ενεργεία αστυνομικός συλλαμβανόταν κατηγορούμενος για γυναικοκτονία: σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας The Sun που δημοσιεύθηκε την περίοδο της έναρξης της δίκης (Οκτώβριος 2021), άλλες 14 γυναίκες είχαν δολοφονηθεί από το 2009 και μετά, από αξιωματικούς της αστυνομίας (Doherty, 2021).
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο ίδιος ο Wayne Couzens είχε συνδεθεί με καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση: έξι καταγγελίες για επιδειξιμανία είχαν συνδεθεί με το όνομά του πριν από τη δολοφονία, ωστόσο δεν είχαν διερευνηθεί μέχρι τη σύλληψή του, παρ΄όλο που σε μια περίπτωση υπήρχε καταγραφή της πινακίδας του αυτοκινήτου του (Casciani, 2023). O Couzens, ειδικός φρουρός της ομάδας για την κοινοβουλευτική και διπλωματική προστασία με άδεια οπλοφορίας και αποσπασμένος στην πρεσβεία των ΗΠΑ, είχε αποκτήσει το προσωνύμιο «ο βιαστής» ανάμεσα σε συναδέλφους του στο παρελθόν (Sinclair, 2021) εξαιτίας της προσβλητικής συμπεριφοράς του απέναντι στις γυναίκες.
Παρ΄όλο που το ποσοστό των επιδειξιών που φτάνουν στο σεξουαλικό έγκλημα δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια (Bentham, 2023) δεν μπορεί κανείς να μην αναρωτηθεί εάν η δολοφονία θα μπορούσε να είχε αποτραπεί στην περίπτωση που η αστυνομία είχε αντιμετωπίσει το θέμα και είχε θέσει τον Couzens εκτός σώματος.
Αμέσως μετά τη σύλληψή του Couzens, μια νέα καταγγελία ήρθε στο φως για έναν συνάδελφό του, από την ίδια ομάδα ενόπλων ειδικών φρουρών: ο David Carrick, 48 ετών και πρώην στρατιωτικός όπως και ο Couzens, ομολόγησε την ενοχή του για 49 αδικήματα από τα 85 του κατηγορητηρίου, ανάμεσα στα οποία 24 βιασμοί, τα οποία διέπραττε επί δύο δεκαετίες με θύματα 12 γυναίκες (Dodd & Sinmaz, 2023). Ο Carrick, που είχε το προσωνύμιο “the bastard” στην ομάδα καταδικάστηκε σε ισόβια φυλάκιση τον Φεβρουάριο του 2023 ενώ η διοίκηση της αστυνομίας ζήτησε την παρέμβαση της ανεξάρτητης αρχής Independent Office for Police Conduct (IOPC) για να διερευνήσει τους χειρισμούς αυτών των υποθέσεων (Elgee, 2023).
H διοικητής της Met Cressida Dick επίσης ανέθεσε τη σύνταξη αναφοράς στην ανεξάρτητη παρατηρήτρια και μέλος της βουλής των Λόρδων Baroness Casey. Τον Μάρτιο του 2023, δύο χρόνια μετά την δολοφονία της Everard το πλήρες κείμενο της αναφοράς Casey δόθηκε στη δημοσιότητα. Το μοντέλο της αστυνόμευσης «με τη συναίνεση των πολιτών» (policing by consent) που πρωτοεφαρμόστηκε στο Λονδίνο και ακολουθήθηκε από υπηρεσίες σε όλον τον κόσμο, απαιτεί η αστυνομία να κερδίζει και να διατηρεί την εμπιστοσύνη του κοινού σε ό,τι κάνει. Ωστόσο η εμπιστοσύνη στον θεσμό βρίσκεται σε κάμψη από 89% το 2016 στο 66% τον Μάρτιο του 2022. Γενικά η εμπιστοσύνη πως κάνουν καλή δουλειά σε τοπικό επίπεδο πέφτει από το 70% το 2016 στο 45% το 2022 (Casey, 2023: 10).
Όπως επισημαίνεται στην αναφορά της Casey, η Met ακολουθούσε μια πάγια τακτική ‘έκπληξης’ όταν έβγαινε στο φως της δημοσιότητας πως ένας αστυνομικός τους ήταν κατηγορούμενος κάποιου εγκλήματος και η άμεση αντίδραση ακολουθούσε την κατεύθυνση πως αυτοί οι αξιωματικοί αποτελούν μεμονωμένα περιστατικά, τα λεγόμενα ‘bad apples’ (σάπια μήλα). «Αρχικά αρνούνταν το περιστατικό έκαναν δηλώσεις παραπλανητικές που δυσκόλευαν την εξιχνίαση και μόνο όταν πλέον υπήρχαν αδιάσειστα στοιχεία πως υπήρχε ανάμιξη της Met τότε επενέβαιναν με ανακοινώσεις περί νέων δράσεων που θα αντιμετώπιζαν το πρόβλημα» (Casey, 2023: 7).
Όταν αποδείχθηκε πως ο αξιωματικός είχε κάνει χρήση της αστυνομικής του ιδιότητας και σκηνοθετήσει τη σύλληψη, η Met δημοσίευσε οδηγίες προς τις γυναίκες και τις καλούσε να είναι επιφυλακτικές όταν κάποιος τους παρουσιάζεται ως αστυνομικός, να του ζητούν να παρουσιάσει την ομάδα του, να καλούν σε βοήθεια, ακόμα και να «σταματήσουν το λεωφορείο» (Middleton, 2021· Grierson, 2021) προκαλώντας νέα θύελλα αντιδράσεων για μετάθεση της ευθύνης στα θύματα.
Η Bell Ribeiro-Addy βουλεύτρια της περιοχής Streatham όπου και συνέβη το έγκλημα είπε πως η δήλωση ενισχύει «την απαίσια νοοτροπία της ενοχοποίησης του θύματος» (CNN, 2021 and Grierson, 2021) και άλλες πολιτικοί όπως η πρώην ηγέτιδα των Σκοτσέζων συντηρητικών Ruth Davidson αποκάλεσε την ανακοίνωση «φριχτή» (Grierson, 2021). Σε μια ακόμα πιο άστοχη κίνηση, η αστυνομία συνέστησε στις γυναίκες να μην κυκλοφορούν μόνες αργά το βράδυ, προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη κατακραυγή ενώ η Baroness Jenny Jones of Moulescoomb πρότεινε στη Βουλή των Λόρδων το αντίθετο: να ισχύσει απαγόρευση κυκλοφορίας μόνο για τους άντρες (McGuiness, 2021). «Έχασαν το νόημα τόσο θεαματικά που προκάλεσαν ακόμα περισσότερη ανησυχία ενώ η απώλεια της εμπιστοσύνης μεγάλωσε ακόμα περισσότερο» λέει η Casey (2023: 31).
Η Casey (2023: 36) αναφέρει χαρακτηριστικά πως η Met Police έχει πλέον πάψει να εκπροσωπεί τους πολίτες του Λονδίνου που καλείται να προστατεύσει: τα περισσότερα στελέχη της είναι λευκοί άρρενες σε μια πόλη που φημίζεται για την πολυπολιτισμικότητα και την πολυγλωσσία της. Πράγματι η υπόθεση Everard άνοιξε τη συζήτηση για τη συστημική βία, τον ρατσισμό και του μισογυνισμό μέσα στο σώμα και έστρεψε το βλέμμα όλων στα θύματα.
3. Η επόμενη μέρα: η ελεύθερη και ασφαλής κυκλοφορία των γυναικών ως ανθρώπινο δικαίωμα
Τον Ιούνιο του 2023 στο Channel 5 βγήκε στον αέρα το ντοκιμαντέρ Wayne Couzens: Killer in Plain Sight (μτφ. Δολοφόνος σε Κοινή Θέα) που υπογράφει μια γυναικεία ομάδα δημιουργών με επικεφαλής την παραγωγό και σκηνοθέτρια Alana McVerry. (Channel 5 (UK) Documentaries · Season 2023 Episode 57 · Wayne Couzens: Killer in Plain Sight (2023). Η γυναικεία ματιά είναι αμείλικτη: ο Couzens γνωστός στην ομάδα του και ως «βιαστής» ήταν κραυγαλέα προκλητικός για να περνάει απαρατήρητος. Του επιτράπηκε παρ΄όλα αυτά να κυκλοφορεί, να οπλοφορεί και να φέρει αστυνομικό σήμα. Μήπως ένα σώμα προστασίας που κάνει κατάχρηση εξουσίας και παραβιάζει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να καταργηθεί;
Τον Ιούλιο του 2023 η Επιτροπή του βρετανικού κοινοβουλίου για τις Γυναίκες και την Ισότητα ξεκίνησε έρευνα σχετικά με το αν τα σεξιστικά σχόλια και οι μισογυνιστικές αναρτήσεις αποτελούν προειδοποίηση για αληθινά περιστατικά βίας που επακολουθούν (Bentham, 2023). Η Caroline Nokes, βουλεύτρια των συντηρητικών και πρώην υπουργός Εσωτερικών που προεδρεύει της Επιτροπής, δήλωσε πως η έρευνα θα εξετάσει εάν υπάρχει «πρόβλημα στη νοοτροπία που επικρατεί σε οργανισμούς του δημοσίου τομέα» συμπεριλαμβανόμενων της αστυνομίας και της πυροσβεστικής για τους οποίους ήδη υπάρχουν καταγγελίες για τη συμπεριφορά αξιωματικών (Bentham, 2023).
Υπολογίζεται πως ενώ 1 στις 4 γυναίκες βιώνει σεξουαλική κακοποίηση στη ζωή της, λιγότερο από 5% αυτών των υποθέσεων αναφέρονται στην αστυνομία. Επιπλέον αναφέρεται καχυποψία απέναντι στις γυναίκες που καταγγέλλουν περιστατικά βίας εναντίον αστυνομικών με 1 στις 5 υποθέσεις που καταγγέλλονται να αξιολογούνται ως ‘αβάσιμες’ (Murphy-Oikonen et al., 2020).
Μετά τη δολοφονία της Everard ο αριθμός των καταγγελιών στην Met Police αυξήθηκε κατά 24% με 9.245 βιασμούς μέσα σε έναν χρόνο από το 2021-22 (BBC NEWS, 2022). Η πίεση μεταφέρεται στο δικαστικό σύστημα όπου η πανδημία είχε ήδη δημιουργήσει μακριές λίστες αναμονής. Παρά τον υψηλότατο αριθμό βιασμών στο Λονδίνο οι αρμόδιες υπηρεσίες είναι υποστελεχωμένες με αποτέλεσμα καθώς ο αριθμός των καταγγελιών αυξάνεται, ο αριθμός των υποθέσεων που διεκπεραιώνονται μειώνεται (Casey, 2023: 44-45).
Σε μια συντονισμένη επιχείρηση με τίτλο «Σωτηρία» (Operation Soteria) (Stanko et al., 2022) το υπουργείο Εσωτερικών, η αστυνομία και ομάδα ακαδημαϊκών χρησιμοποιώντας στοιχεία από προηγούμενες έρευνες και θεωρητικό πλαίσιο και μεθοδολογία που είχαν δημοσιεύσει οι Professors Hohl και Stanko (2022) ανακοίνωσαν ένα πρόγραμμα με νέες δράσεις που περιλαμβάνουν όλα τα στάδια της διαδικασίας από την εκπαίδευση αστυνομικών και την 24/7 τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης για τα θύματα, έως τον διορισμό 1,000 δικαστικών ώστε να επιταχυνθεί η εκδίκαση των υποθέσεων, με προϋπόθεση την πολυετή χρηματοδότηση του προγράμματος (Stanko & Crew, 2022).
Τον Σεπτέμβριο του 2023 η κίνηση End Violence Against Women Coalition και άλλες 70 οργανώσεις που δουλεύουν ενάντια στη βία κατά γυναικών και κοριτσιών δημοσίευσαν κοινό μανιφέστο που τοποθετεί τη βία κατά των γυναικών ως θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ζητάει μια «ολιστική» προσέγγιση (EVAW, 2023) από την κοινωνία τοποθετώντας στο κέντρο τις πιο ευάλωτες ομάδες.
Όπως επισημαίνεται στο μανιφέστο η βία κατά γυναικών αφορά δυσανάλογα τα άτομα με αναπηρία, γυναίκες, μετανάστριες, κωφές και ανάπηρες καθώς και μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας τα οποία επίσης αντιμετωπίζουν ανισότητες στην πρόσβαση σε υποστήριξη και προστασία.
Το αίτημα και πάλι είναι να χρηματοδοτηθεί η υποστήριξη παιδιών και νέων ατόμων, γυναικών και θυτών σε βάθος χρόνου.
Οι επικοινωνιακές εκστρατείες που οργανώθηκαν από το 2022 και μετά από την τοπική αυτοδιοίκηση και τις οργανώσεις πολιτών είχαν την ίδια προσέγγιση. Το μήνυμα απευθυνόταν στους άντρες, με τη λογική πως θα πρέπει οι ίδιοι να ελέγξουν και να συγκρατήσουν τους φίλους τους όταν η συμπεριφορά τους ρέπει προς την παρενόχληση ή τη βία – και να τους σταματήσουν. Στο Lambeth, τον δήμο όπου συνέβη η απαγωγή της Everard η εκστρατεία, χρηματοδοτούμενη από το πρόγραμμα του υπουργείου Εσωτερικών Safer Streets, ακολούθησε αυτήν ακριβώς τη γραμμή από την αρχή έως και σήμερα που ακόμα βρίσκεται σε εξέλιξη.
Εκτός από την επικοινωνιακή στρατηγική η τοπική αυτοδιοίκηση άνοιξε δημόσιο διάλογο πάνω στην πλατφόρμα commonplace ζητώντας από τις γυναίκες να υποδείξουν στον χάρτη τα σημεία εκείνα που θεωρούν απειλητικά ή επικίνδυνα και όπου ένιωσαν ανασφαλείς ή τους συνέβη κάποιο περιστατικό. Οι παρεμβάσεις που ζητήθηκαν είχαν να κάνουν με τον φωτισμό, τη βλάστηση, την τοποθέτηση κάμερας, την αστυνόμευση κ.ά. Ο χάρτης είναι ενεργός και ανοιχτός σε σχόλια:
https://lambethsaferstreets.commonplace.is/en-GB/map/map
Οι δύο γειτονικοί δήμοι Lambeth και Southwark σε συνεργασία με τοπικές οργανώσεις πολιτών και μικρές επιχειρήσεις δημιούργησαν ένα δίκτυο ασφαλείας: ένα αυτοκόλλητο στη βιτρίνα των καταστημάτων που συμμετέχουν δείχνει πως σε περίπτωση που μια γυναίκα νιώσει απειλούμενη, μπορεί να καταφύγει εκεί, να τηλεφωνήσει στην αστυνομία και να παραμείνει ασφαλής.
Είναι βέβαιο πως η υπόθεση Everard προκάλεσε τεράστια κρίση στο εσωτερικό του συστήματος. Η συνεργασία μεταξύ φορέων, αστυνομίας και οργανώσεων πολιτών έχει τεράστιο εύρος αλλά και μεγάλο κόστος: για τη βιωσιμότητα της «ολιστικής» προσέγγισης χρειάζεται να συνεχιστεί η χρηματοδότηση.
Πότε θα νιώσουν οι γυναίκες ασφαλείς; Το ερώτημα στο πλακάτ που υψώθηκε στην Αγρύπνια για τη Sarah Everard τον Μάρτιο του 2021 παραμένει αναπάντητο.
* Μαρία Αθήνη, MSWWJ, MA in Comparative Literary and Cultural Studies, Συνεργάτης CCL-KEME
Βιβλιογραφία
BBC NEWS. (2021, September 30). Sarah Everard murder: Wayne Couzens handed whole-life sentence. BBC News. Sarah Everard murder: Wayne Couzens given whole-life sentence - BBC News
BBC NEWS. (2022, July 22). Record numbers of sexual offences reported in London. BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-london-62257103
Bell, B. (2021, September 24). Sabina Nessa killing: Does following the “rules” keep women safe?. BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-london-58665603
Bentham, M. (2023, July 11). MPs investigate if online hate is fuelling violence against women. Evening Standard. https://www.standard.co.uk/news/crime/online-hate-social-media-sexism-misogyny-mps-investigation-women-b1093624.html
Casciani, D. (2023, March 5). Wayne Couzens: Did indecent exposure warn of murder? BBC News. Wayne Couzens: Did indecent exposure warn of murder? - BBC News
Casey, B. (2023). Final Report| An independent review into the standards of behaviour and internal culture of the Metropolitan Police Service. In met.police.UK. BARONESS CASEY REVIEW Final Report
Dodd, V., & Sinmaz, E. (2023, February 7). David Carrick jailed for life over series of rapes while Met police officer. The Guardian. https://www.theguardian.com/society/2023/feb/07/david-carrick-jailed-life-rapes-met-police-officer
Docherty, K. (2021, October 8). REMEMBER THEIR NAMES Sarah Everard and the other 14 women and girls killed by police since 2009. The Sun. Inside the tragic and brutal cases of 14 other women who - like Sarah Everard - were killed by police officers | The Sun
Elgee, E. (2023, July 22). David Carrick: Wiltshire Police investigated over 2016 allegations. BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/uk-england-wiltshire-66278325
EVAW. (2023, September 18). General Election 2024: VAWG sector’s manifesto calls on political parties to end violence against women and girls for good. End Violence against Women. https://www.endviolenceagainstwomen.org.uk/general-election-2024-vawg-sectors-manifesto-calls-on-political-parties-to-end-violence-against-women-and-girls-for-good/
France, A. (2021, March 15). How the peaceful vigil for Sarah Everard turned to violence. Www.standard.co.uk. https://www.standard.co.uk/news/london/how-peaceful-vigil-sarah-everard-turned-violence-met-police-clapham-common-b924177.html
Grierson, J. (2021, October 1). Sarah Everard case: people stopped by lone officer could “wave down a bus”, says Met. The Guardian. https://www.theguardian.com/uk-news/2021/oct/01/police-must-win-back-public-confidence-after-sarah-everard-case-says-minister
Hohl, K., & Stanko, E. A. (2022). Five Pillars: A Framework for Transforming the Police Response to Rape and Sexual Assault. International Criminology, 2. https://doi.org/10.1007/s43576-022-00057-y
Kessler, J. (2022, February 11). Six scandals that brought down Cressida Dick. Evening Standard. Six scandals that brought down Cressida Dick | Evening Standard
King, L. (2021, July 9). Wife of evil cop Wayne Couzens “heartbroken for Sarah Everard’s family.” The Mirror. https://www.mirror.co.uk/news/uk-news/wife-evil-police-officer-wayne-24500094
Kirk, T. (2022, March 3). Sarah Everard murder anniversary: A timeline of key events. Evening Standard. https://www.standard.co.uk/news/uk/sarah-everard-death-one-year-anniversary-wayne-couzens-met-police-cressida-dick-b985625.html
McGuiness, A. (2021, March 12). Sarah Everard: Baroness who suggested 6pm curfew for men says she wanted to make a point. Sky News. https://news.sky.com/story/sarah-everard-baroness-who-suggested-6pm-curfew-for-men-says-she-wanted-to-make-a-point-12243462
Middleton, J. (2021, October 1). Met tells women to “wave a bus down” if they don’t trust male officer. The Independent. https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/met-police-sarah-everard-couzens-b1930331.html
Ng, K., Hancock, S., & Osborne, S. (2021, September 30). What happened to Sarah Everard? Timeline of events in 33-year-old’s disappearance. The Independent. https://www.independent.co.uk/news/uk/crime/sarah-everard-what-happened-wayne-couzens-b1929010.html
Murphy-Oikonen, J., McQueen, K., Miller, A., Chambers, L., & Hiebert, A. (2020). Unfounded Sexual Assault: Women’s Experiences of Not Being Believed by the Police. Journal of Interpersonal Violence, 37(11-12), 088626052097819. https://doi.org/10.1177/0886260520978190
Reclaim These Streets > Sheila McKechnie Foundation. (2022, March 11). Sheila McKechnie Foundation. Sheila McKechnie Foundation. Retrieved December 3, 2023, from https://smk.org.uk/awards_nominations/reclaim-these-streets/
Sinclair, L. (2021, July 10). Wayne Couzens nicknamed “The Rapist” three years before he was hired by Met. Www.standard.co.uk. Wayne Couzens nicknamed ‘The Rapist’ three years before he was hired by Met | Evening Standard
Stanko, E. A., & Crew, S. (2022). From Project Bluestone to Operation Soteria Bluestone: An Academic-Police Collaboration. International Criminology, 2(3), 299–304. https://doi.org/10.1007/s43576-022-00065-y
Topping, A., & Dodd, V. (2023, September 13). Met police pay damages to women arrested at Sarah Everard vigil. The Guardian. Met police pay damages to women arrested at Sarah Everard vigil | Metropolitan police | The Guardian
Φιλμογραφία
A Watershed Moment: The Case Of Sarah Everard. (2022, September 10). Www.youtube.com. https://www.youtube.com/watch?v=EHerzQzR1kk
Channel 5 (UK) Documentaries · Season 2023 Episode 57 · Wayne Couzens: Killer in Plain Sight. (2023, June 15). Watch.plex.tv. https://watch.plex.tv/show/channel-5-uk-documentaries/season/2023/episode/57