Τα αυτοβιογραφικά βιβλία λένε πάντα την αλήθεια
Η περίπτωση της δολοφονίας (;) του «καταραμένου» συγγραφέα Κώστα Ταχτσή
Το «ενήλικο» σπίτι του Κ. Ταχτσή μεταξύ «φθοράς και αφθαρσίας», Κολωνός 2020 - 2021
1. Εισαγωγικά στοιχεία και σύνδεση με τον 21ο αιώνα
Πολλά κείμενα, podcasts (τώρα, πια!) άρθρα, επιστημονικού χαρακτήρα και μη, μα προπάντων, έχουν γραφτεί για τον άνθρωπο και συγγραφέα - πρωτίστως και δυστυχώς, τύπο ανθρώπου, Κώστα Ταχτσή[1]. Το παρόν, δεν αποσκοπεί στην επανάληψη των όσων έχουν γραφτεί και αναλυθεί, αλλά, έχει ως σκοπό την ανάδειξη μιας πλευράς - διάστασης που έχει παραμεληθεί ή και μειωθεί σε σημασία σε κάθε είδους αφιέρωμα / ανάλυση. Μόνο σε ένα βιβλίο τονίζεται ο παράγοντας της κατάθλιψης κι η απόπειρα της αυτοκτονίας, καθώς και μόνο σε ένα βιβλίο ανέφερε ο ίδιος ειλικρινά ή όχι, μία σεξουαλική σκηνή χωρίς τη συναίνεση της γυναίκας με την οποία ευρέθη[2].
Είχε παρατηρηθεί μία επιτηδευμένη και ίσως, παραδειγματική αποφυγή κατ’ οξύμωρο τρόπο από πολλούς τομείς και πνευματικούς ανθρώπους της κοινωνικής ζωής, του «καταραμένου», «ενός μόνο μυθιστορήματος συγγραφέα», σχετικά με το κατά πόσο θεωρούνταν εν τέλει συγγραφέας και πιο πολύ για την κληρονομιά που άφησε στη γλώσσα μας[3], στην κοινωνιολογική και ψυχαναλυτική σκέψη για τον θεσμό της ελληνικής οικογένειας, στο φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό και στα ταμπού γύρω από αυτά τα ζητήματα, στη λογοτεχνία μας και στην Ιστορία του μυθιστορήματος στην Ευρώπη και στην Αμερική. Η περίπτωση του Κώστα Ταχτσή και της δολοφονίας του ( ; ), θέτει ερωτήματα ηθικά[4], παραδοσιακά και σύγχρονα. Θεωρείται από τις πολύπλοκες, πολύπλευρες και πολυπαραγοντικές υποθέσεις[5], ανεξιχνίαστη λόγω του βάθους της[6].
2. Το προφίλ του ανθρώπου και συγγραφέα Κώστα Ταχτσή: μία πολυσχιδής προσωπικότητα και η εποχή υπό την οποία έζησε
Ο Κ. Ταχτσής κατά την ηλικία των 13 ετών ήταν ήδη μάρτυρας ιστορικών γεγονότων[7] που συντάραξαν την Ελλάδα και την ελληνική κοινωνία επαναφέροντας στο προσκήνιο βασικές ανάγκες για το σύνολο του πληθυσμού κι όχι μόνο για ορισμένες κοινωνικές τάξεις - θέσεις μέχρι και το 1970, αλλά, και μάρτυρας μιας πρωτοφανούς αστικοποίησης στα ύστερα χρόνια του από το 1980 και έπειτα[8].
Παράλληλα, η χριστιανική ορθόδοξη θρησκεία, ως κοινωνικός θεσμός και φορέας κοινωνικοποίησης, έπαιζε, τότε, σημαντικότερο ρόλο απ’ ότι σήμερα στη διαπαιδαγώγηση και στην ανατροφή των παιδιών της ελληνικής οικογένειας, της επιβαλλόμενης χριστιανικής αξιοπρέπειας σε περιπτώσεις λιμού, αλλά και στο σχολικό περιβάλλον με τα πουριτανικά ήθη και έθιμα επί της διδασκαλίας όσο και των σχέσεων των δύο φύλων, συγκριτικά. Τα αγόρια θα γίνουν «άνδρες» και τα κορίτσια θα πρέπει να μάθουν οικο-κυρική (οίκος + κύρης), να μην βγαίνουν έξω από το σπίτι.
Η οικογένεια του Κ. Ταχτσή σήμερα θα προσδιοριζόταν ως «μονογονεϊκή» και θα είχε τις αντίστοιχες άτυπες κοινωνικές αντιδράσεις της «γειτονιάς» με μία άδηλη, υποβόσκουσα υποκριτική στάση. Όμως, εκείνη την εποχή, η άτυπη κοινωνική αντίδραση απέναντι σε οικογένειες με προβλήματα ήταν κάτι περισσότερο από έκδηλη σε όλο το φάσμα συμπεριφορών εντείνοντας το εσωτερικευμένο στίγμα από την απουσία του πατέρα εν προκειμένω: η εύκολη παραίτηση από συναγωνισμό, το αίσθημα της ματαίωσης, στο ατομικό και κοινωνικό παιχνίδι[9] κατά G. Mead, συνέβαινε μόλις κάτι τέτοιο μαθευόταν από οικογένεια σε οικογένεια διά στόματος στη γειτονιά[10]. Ο συγγραφέας μεγάλωσε από την ηλικία των 7 ετών με αρκετές μετακομίσεις σε διαφορετικές πόλεις και χωριά της Ελλάδος, με το βιολογικό πρότυπο της θηλυκότητας, με κύριο πρότυπο τη γιαγιά του. Κοινωνικά, ήδη, από εκείνη την ηλικία προς την εφηβεία αναγνώριζε την επιρροή που ασκούσε πάνω του, το συγκεκριμένο οικογενειακό μοντέλο, υποσυνείδητα με μία αίσθηση συνεχόμενης απορίας[11].
Η απορία προέκυπτε κάθε φορά που, είτε η μητέρα του, είτε η γιαγιά του (και ίσως, κι ο θείος του ο Δημήτρης) χρησιμοποιούσαν εκφοβιστικές εκφράσεις και σωματικές τιμωρίες για την «προσαρμογή» του, ενώ ο ίδιος δεν αντιλαμβανόταν την περιέργεια ως κάτι «μεμπτό» ή και «ενοχής»[12]. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η συγκεκριμένη παρατήρηση, καθώς οι άτυποι κανόνες μίας οικογένειας στην Ελλάδα του 1935 και έπειτα ήταν αρκετά αυστηροί ηθικοπλαστικά και θρησκειοληπτικά ορθόδοξοι, αφού το «πατριαρχικό σύστημα» ως σύστημα οργάνωσης και διεκπεραίωσης καθημερινών λειτουργιών εντός ενός σπιτιού θεωρούνταν το μοναδικό δεδομένο, ακριβώς λόγω και της κοινωνικής θέσης της γυναίκας και του καταμερισμού της εργασίας[13], των δικαιωμάτων της, σε όλο το φάσμα της κοινωνικής καθημερινής ζωής.
Ο συγγραφέας παρατηρούσε με την περιέργεια ενός παιδιού την απότομη εναλλαγή ρόλων μεταξύ της διαδικασίας του ερωτικού παιχνιδιού στην εξωτερική πραγματικότητα και της διαδικασίας επιβολής και υποβολής ναρκισσιστικών συναισθημάτων[14] στην εσωτερική πραγματικότητα και τη μεταξύ τους υποκρισία στην οικογένεια τόσο για το τί σήμαινε για τον ίδιο όσο και για το πώς η υποκρισία επαναλαμβανόταν ως «κοινωνική πρακτική» σε άλλους ανθρώπους που συναντούσε και γνώριζε[15]. Τότε, συνειδητά[16], αντιλήφθηκε «τους κανόνες του παιχνιδιού» ανάμεσα στα δύο φύλα απαντώντας στην ερώτηση «γιατί με άφησε η μητέρα μου- γιατί δεν με ήθελε» και επιβεβαίωσε εν τέλει την αντίστροφη ερμηνεία του Οιδιπόδειου συμπλέγματος[17] στη δική του καθημερινή ζωή για την εμφάνιση της «ερωτικής ανορθοδοξίας» του[18].
Λόγω των θείων του (τα μοναδικά αντρικά πρότυπα σε βιολογικό φύλο που μπορούσε να παρατηρεί καθημερινά στη ζωή του) πραγματοποιούνταν εντός του μία ψυχο-διανοητική και ψυχο-δραματική διαμάχη για το συλλογικό «ανήκειν». Η διαμάχη έχασε το νόημά της κι ο συγγραφέας απέρριψε εντελώς την ύπαρξη των όρων και εννοιών περί αποκλεισμού και αστικής συμμόρφωσης[19] καθώς και τη σημασία τους, απόρριψη που έφερε μεταγενέστερα προβλήματα για την «πρωτογενή παρέκκλιση» βάσει E. Lemert[20], κατά την εποχή[21].
Κινηματικά, τότε, ήταν η πρώτη περίοδος στην Ελλάδα από κοινού με τα παγκόσμια κινήματα που δημιούργησε το ευρύτερο κοινωνικό κλίμα του Μαϊου του 1968 και έπειτα, που μεταπλάθονταν τέτοιου είδους ζυμώσεις για τη διεκδίκηση αυτονόητων δικαιωμάτων σχετικά με το φύλο, την έκφραση σεξουαλικότητας, το σώμα και την εργασία στο σεξ[22]. Στις ζυμώσεις αυτές, ειδικά για την ομάδα των trans ατόμων, υπήρχαν ‘leaders’: εκπροσώπηση πολλών ατόμων σε ένα άτομο[23] που είχε την ευθύνη του διακανονισμού και της διεκδίκησης των δικαιωμάτων[24].
Κατά την ψυχαναλυτική προσέγγιση, η απώθηση κι η άρνηση της καθ’ αυτής σεξουαλικής πράξης ως εμπειρίας απόλαυσης από τον οικογενειακό και κοινωνικό ιστό υποκρινόμενη την πίστη της χριστιανικής ορθόδοξης παράδοσης[25], κι η εμμονή της κοινωνίας γύρω από αυτήν, έφτασε τον Κ. Ταχτσή στις πρώτες αναζητήσεις και αφέσεις χωρίς διάκριση και φίλτρο ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας, περισσότερο απόλαυση για την απόλαυση[26]. Αναγκαστική επιλογή ή όχι, λόγω ένδειας των χρόνων, όπως αποφαίνεται προς τα τελευταία έτη της ζωής του απαρνούμενος την ομοφυλοφιλία του, επέλεξε τη χριστιανική «ανορθοδοξία», με εμπλοκή στην, τότε, πρώτη ευάλωτη κοινωνική ομάδα των ‘trans’, την πυρηνική - ιστορική ομάδα των trans[27]. Ο Κ. Ταχτσής δεν ήταν καλοδεχούμενος στην trans κοινότητα κι ούτε και συμφώνησε ποτέ με τη σύγχυση της ταυτότητας και της αποστολής των νεοεισερχόμενων οργανώσεων της κοινωνίας (σήμερα θα λέγαμε «της Κοινωνίας των Πολιτών») της αυτής κοινότητας με το Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλόφιλων Ελλάδος (ΑΚΟΕ)[28].
Φυσικά, η κοινωνική αλληλεπίδραση ορίζεται ως διαδικασία με την εμπλοκή δύο ή και περισσότερων ατόμων κι ως εκ τούτου η προκλητικότητα στην κοινωνική συμπεριφορά εντός μίας ομάδας - μίας κουλτούρας που θεωρούνταν «υπό» τότε[29], δεν «ξεπληρωνόταν» χωρίς την κοινωνική εκμάθηση του κώδικα επικοινωνίας και αλληλοσεβασμού[30]. Ο Κ. Ταχτσής δεν πίστευε σε κανέναν κώδικα διότι δεν πίστευε εν τέλει σε καμία ακτιβιστική δράση[31]. Σύμφωνα με τον G. Simmel, συνδυαστικά με τη σχολή κοινωνικού κονστρουκτιβισμού και συμβολικής αλληλεπίδρασης, καθώς και νεότερα, την Πολιτισμική Εγκληματολογία, εντοπίζει κανείς το συνολικό συνθετικό σχήμα που επηρέασε το πέρασμα του προς την παρέκκλιση με μία ελαφρά απόδοση ευθύνης αυτής, στην κατάθλιψη που βίωνε ο ίδιος λόγω ηλικίας, λόγω καθρεφτισμού του μοναχικού δρόμου[32] που κατέληξε να ακολουθήσει[33].
Από αριστερά: Η … «γιαγιά» του στην Αθήνα – Το σπίτι του Κ. Ταχτσή, της γιαγιάς του που πια δεν υπάρχει καθότι θα γίνει μία μεγάλη πολυκατοικία.
Από δεξιά: Υπάρχουν ακόμη. Η θέαση αυτού του σπιτιού στις βόλτες του στην Αθήνα και η συμβολική σύνδεση με την πόλη- άστυ. Μεταξουργείο – Κεραμεικός 2020 - 2021
3. Μία σειρά από αναπάντητα ερωτήματα ακόμη και από τις δημοσιογραφικές έρευνες / δημοσιογραφικά βιβλία που έχουν γραφτεί
Το «ενήλικο» σπίτι του Κ. Ταχτσή μεταξύ «φθοράς και αφθαρσίας» Κολωνός 2020 - 2021
Ένας παράγοντας αρκετά έντονος στην καθημερινή ζωή του ήταν η αποδοκιμασία της κάθε του συγγραφικής προσπάθειας, μέχρι το «Τρίτο Στεφάνι», από τους κύκλους της ελίτ των καλλιτεχνών. Υπάρχουν πολλά αποσπάσματα, ειδικότερα στο βιβλίο του «Τα ρέστα» και το πολυπόθητο «Φοβερό βήμα», που υποδηλώνουν μία βαθύτερη και αμφίθυμη ανάγκη για ένταξη, για ολοκλήρωση, για συνταίριασμα ταυτοτήτων, με έκδηλη την απογοήτευση όπως τη ζούσε σε ένα κοινωνικό-φιλοσοφικό επίπεδο συνειδητά[34].
Η προσπάθεια κατανόησης του Εαυτού[35], παλαιότερα, σε έναν τύπο ελληνικής κοινωνίας τόσο παραδοσιακό και αυστηρώς κοινωνικά ελεγμένο[36], θεωρούνταν αδιανόητη και προβληματική. Με λίγα λόγια, δεν «έβλεπε» τον εαυτό του ως συγκροτημένο Εαυτό αλλά ως Κοινωνικό Εαυτό (S. Freud και W. Mills) μόνο, λόγω του ότι έπαιζε τον ρόλο του μοναδικού δρόμου που μπορούσε να ακολουθήσει για να ανακαλύψει τον προσωπικό Εαυτό, δρόμο, που, εν τέλει, επέτρεψε στον ίδιο να βιώσει κάθε γεγονός που συνέβη στη ζωή του, ως ιστορικό υποκείμενο και ως ιστορική «ευκαιρία»[37] παρά ως προσωπικότητα με τις ακόλουθες συνέπειες, όχι πάντα αρνητικές.
Σε κανένα από τα δημοσιογραφικά βιβλία ή και podcasts, καθώς και στα δικά του βιβλία, δεν εξετάζεται επαρκώς, η κατάθλιψη που βίωνε επί χρόνια, όπως και η απόπειρα ηθελημένης αυτοκτονίας του, πιο αναλυτικά[38].
Ο Κ. Ταχτσής δολοφονήθηκε ( ; ) στις 25 Αυγούστου 1988 με μία σειρά γεγονότων καθόλου τυχαία, όπως αναφέρεται στα βιβλία «Η δολοφονία του συγγραφέα» και «Κώστας Ταχτσής. Η αθέατη πλευρά της σελήνης». Τα εν λόγω βιβλία εξετάζουν με αρκετά ακριβή τρόπο την κοσμοθεωρία του, τις σχέσεις του, και τον τρόπο της ζωής του, ακόμη και τις εξιχνιασθείσες / μη εξιχνιασθείσες υποθέσεις ομοφυλόφιλων ανδρών συγκρίνοντας με την τελευταία που έλαβε μεγάλη, ανάλογη, δημοσιότητα, του Νίκου Σεργιανόπουλου και αναδεικνύοντας το μοτίβο δράσης των δραστών (μαχαίρι / στραγγαλισμός), ερευνώντας εις βάθος τους παράγοντες και τα σενάρια εξήγησης του θανάτου του. Αλλά … κάπως, δημοσιογραφικά, μυθικά, όπως εξάλλου, σε όλες τις ανεξιχνίαστες απώλειες γνωστών προσώπων δημοσίου συμφέροντος και λόγου.
Η συλλογική ηθική μας, ακόμη και μετά το 1988, δεν έμαθε τίποτα γύρω από τα πιο εύθραυστα ζητήματα της κλινικής ψυχολογίας, τα οποία θεωρεί ταμπού ακόμη και για τους επώνυμους ανθρώπους, για τους ανθρώπους που ξεπερνούν εύκολα τα στάδια του L. Manouvrier[39] αλλά για τον εαυτό τους, και κατά την τυπολογία εγκλημάτων του J. Pinatel, «αυτοτιμωρούνται»[40]. Στην περίπτωση του Κ. Ταχτσή, ο αμφίθυμος λόγος υπαρξιακής του ταυτότητας, με το πέρασμα του χρόνου σταμάτησε να υφίσταται: ο τερματισμός της μεταμφίεσης σε γυναίκα λόγω προχωρημένης ηλικίας ως τη μοναδική μέχρι τότε διέξοδο που έβλεπε για τον τρόπο ζωής του από τα 45 έτη και έπειτα και ένιωθε ευχαρίστηση κι όχι οίκτο από αυτήν, είναι παράγοντες πολύ σημαντικοί σε αυτήν τη φάση εξαναγκασμού του Εαυτού να κάνει κακό στον Εαυτό τον ίδιο.
Η ανάλυση του Ν. Κουράκη το 1998, χρησιμοποιώντας τα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας για την εξέλιξη της εγκληματικότητας συγκριτικά μεταξύ του ενδιάμεσων χρόνων 1988 - 1998, δείχνει ακριβώς, το πόσο εντυπωσιακό γεγονός, θεωρείται εν τέλει, εντός μίας κρίσης των Αρχών λόγω αστικοποίησης και συνεχόμενης κίνησης ανθρώπων, η μη εξιχνίαση ενός κακουργήματος! Το 1980 «ο αριθμός των εξιχνιαζόμενων κακουργημάτων έφθανε στο 91,1%» και το 1990 «έπεσε στο 49,9%». Όπως συνεχίζει, «ενώ το 1980 οι βεβαιωμένες περιπτώσεις ληστείας έφθαναν τις 81, το 1990 έφθασαν τις 1.102», με τις ανθρωποκτονίες από πρόθεση (αδικήματα κατά της περιουσίας με το στοιχείο της βίας) να φθάνουν τις 117 περιπτώσεις το 1980, 204 περιπτώσεις το 1990 και τις 350 το 1997»[41].
Ο τόπος του εγκλήματος, η ιατροδικαστική αυτοψία και το πόρισμα αυτής, ο τρόπος κι ο χρόνος ανακάλυψης του θανάτου του, οι μάρτυρες κι ο ρόλος της γειτονιάς στο έγκλημα, η υποτίμηση και ο ρατσισμός των γειτόνων προς το πρόσωπό του, η Αστυνομική έκθεση / αναφορά για αυτόν: δεν έχουν σχέση μεταξύ τους, δεν συνάδουν, δεν συμφωνούν ως προς την ερμηνεία, ως προς την εξήγηση πολλώ δε μάλλον για την ανεύρεση του δράστη.
| Τόπος[42]: | Μονοκατοικία – άμεση και εύκολη πρόσβαση σε αυτήν από την κεντρική πόρτα και ίσως, την πλαϊνή από αριστερά |
| Ιατροδικαστική αυτοψία / αναφορά: | Στραγγαλισμός - «ο ιατροδικαστής αποφάνθηκε ότι ο Ταχτσής είχε στραγγαλιστεί με τα χέρια, χωρίς να προβάλλει αντίσταση. Η τοξικολογική εξέταση έδειξε ότι μεγάλη ποσότητα αλκοόλ - έτσι εξηγήθηκε η απουσία αντίδρασης του θύματος». |
| Τρόπος και Χρόνος ανακάλυψης
του θανάτου: |
Οι προφορικές αφηγήσεις ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας με σοκ, πάντα θα έχουν ορισμένα κενά καθότι η ανθρώπινη μνήμη με τον χρόνο φθείρεται όπως και το σώμα. Δεν πείθει η αφήγηση με τα «φώτα ανοιχτά» σε διάστημα 1-2 ημερών, ολόκληρων ημερών χωρίς να μπει κανείς στο σπίτι του θύματος εφόσον ήταν ανοιχτή η πόρτα, από τον θάνατο του συγγραφέα. Η μνήμη ορίζεται ως «η διαδικασία και η ικανότητα του ατόμου αποτύπωσης/αποθήκευσης και διατήρησης στην βραχύχρονη και μακρόχρονη μνήμη, και ανάπλασης των παραστάσεων – πληροφοριών»[43]. |
| Μάρτυρες: | ΝΑΙ - «ψευδομαρτυρίες»: κατά την προκαταρκτική εξέταση μαρτύρων από την αστυνομία: αρκετά συχνή λόγω φόβου των ίδιων των γειτόνων για αυτό-θυματοποίηση εκ των υστέρων. Συνεπώς, καθοριστική σημασία για την αντίληψη του μάρτυρα, πέρα από τις ατομικές ιδιότητες (σωματικές, ψυχικές και πνευματικές), έχουν και οι καταστάσεις στις οποίες βρίσκεται εκείνη τη κρίσιμη στιγμή (τρόπος αντίληψης) και που εν τέλει ασκούν έντονη επιρροή στην αντίληψή του καθώς και στην κατάθεσή του. |
| Γειτονιά: | ΝΑΙ (η γραφούσα πήγε στο σπίτι του Κ. Ταχτσή, πλέον ετοιμόρροπο και διαπίστωσε τη ΜΗΔΑΜΙΝΗ πιθανότητα ΝΑ ΜΗΝ έχει ακούσει κάτι ο οποιοσδήποτε. Η τοποθεσία και της κατοικίας και της απόστασης από την απέναντι κατοικία, η οποία είναι εξίσου παλαιά όπως φαίνεται, είναι ελάχιστη μεταξύ τους, καθώς πρόκειται για στενό αδιέξοδο, στενό με χώρους στάθμευσης – «πίσω όψη» πολυκατοικιών και κατοικιών). |
| Αστυνομική έκθεση / αναφορά: | ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ – ΚΑΤΑ ΚΑΝΟΝΑ, ΝΑΙ (τι περιλαμβάνει; Μία απλή παράθεση του τόπου του εγκλήματος, άραγε; ) |
| Συλλογή επιλεκτικών αντικειμένων
από τον τόπο του εγκλήματος από τις Αρχές: |
ΝΑΙ κατά τη δική μας οπτική, όπως και τα δακτυλικά αποτυπώματα που ισχυρίζονται πως δεν βρέθηκαν. Βεβαίως, ας εξετάσουμε και τον παράγοντα το 1988 να μην έχει προχωρήσει τόσο η δική μας Διεύθυνση των Εγκληματολογικών Ερευνών όπως προχωρούσε στον εντοπισμό των serial killers στην Αμερική μέσω του DNA και των αποτυπωμάτων. |
| Τελευταία ενασχόληση με την υπόθεση από τις Αρχές και αρχειοθέτηση: | ΚΑΜΙΑ - ΕΧΕΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΕΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΜΕΝΑ ΜΗ ΕΞΙΧΝΙΑΣΘΕΝΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ |
4. Αντί επιλόγου, μία ευχή: να ΠΡΟΣΕΧΘΕΙ επιτέλους το πάλαι ποτέ Μουσείο / λογοτεχνικό στέκι και η εγκατάλειψη της σκηνής / του χώρου του εγκλήματος
«Η οικογένεια του Ταχτσή συντήρησε και διατήρησε όσο μπορούσε «ζωντανό» το σπίτι του συγγραφέα στον Κολωνό (για δέκα ολόκληρα χρόνια μετά το θάνατό του), με την προοπτική να γίνει κάποτε - όπως ήταν άλλωστε κι η επιθυμία του συγγραφέα - μουσείο, βιβλιοθήκη ή λογοτεχνικό στέκι. Δυστυχώς, όμως, μετά τον τελευταίο μεγάλο σεισμό του 1999, το σπίτι μισογκρεμίστηκε, άνοιξαν όλοι οι τοίχοι, έσπασαν τα πλακάκια στα πατώματα, καταστράφηκαν τα υδραυλικά κτλ. Έγιναν κάποιες κρούσεις για την επιδιόρθωση και συντήρησή του στο υπουργείο Πολιτισμού και αλλού, αλλά κανείς δεν ενδιαφέρθηκε. Επειδή η οικογένεια του συγγραφέα αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις μεγάλες δαπάνες για την ανακαίνιση και περαιτέρω συντήρησή του, αναγκάστηκε να το πουλήσει σε μια φτωχή οικογένεια της περιοχής. Η μόνη συμφωνία που δεν τηρήθηκε με τους αγοραστές, ήταν να μην αφαιρέσουν απ’τον εξωτερικό τοίχο την πινακίδα που είχε φιλοτεχνήσει ο ζωγράφος Αλέκος Φασιανός κι έγραφε: «Εδώ έζησε τον τελευταίο χρόνο της ζωής του ο συγγραφέας Κώστας Ταχτσής»[44].
Κωνσταντίνα - Μαρία Κωνσταντίνου, Κοινωνική Ερευνήτρια - ΜΔΕ Εγκληματολόγος
[1] Ενδεικτικά κάνουμε παράθεση ορισμένων, εδώ:
https://www.youtube.com/watch?v=D5G60Iv-QpQ, Αφιέρωμα στον Κώστα Ταχτσή | IANOS, τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
https://www.youtube.com/watch?v=4RHxq95nn2s, Υπόθεση Κώστας Ταχτσής | Ep. 1 | Μέρος 2ο, τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
https://www.youtube.com/watch?v=C0FzLPDfE0o, από τον φίλο του Τάκη Σπετσιώτη, Ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα Κώστα Ταχτσή (1927-1988). Γυρισμένο για λογαριασμό της σειράς «Εποχές και Συγγραφείς», σε σενάριο - σκηνοθεσία Τάκη Σπετσιώτη, ο οποίος έχει γράψει και το βιβλίο «Δεν ντρέπομαι», Αθήνα, Πολύχρωμος Πλανήτης, 2006, τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
https://www.youtube.com/watch?v=0c-she5srXs, Υπόθεση Κώστα Ταχτσή - dark Code 33 – Blackbird, τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
https://www.youtube.com/watch?v=wSAyMfB6Axc, 8/10/2020 | Πορτρέτα στον Χρόνο | Δρ Μάριος Ψαράς | Κώστας Ταχτσής | ΣΣΡ | ΣΠΕΚ, τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
https://www.melonmedia.gr/podcasts/who-killed-costas-tachtsis/, Ποιος σκότωσε τον Κώστα Ταχτσή; , τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
[2] Θεωρείται άκρως συγκινητικό εκ μέρους ορισμένων ανθρώπων που γνώριζαν τον Κώστα Ταχτσή, ακόμη, να δίνουν συνεντεύξεις και να γράφουν τα βιώματά τους μαζί του ενόσω ζούσε (ακόμη και 1 χρόνον μετά τον θάνατό του) σε βιβλία, προς αποκατάσταση της αλήθειας, του ονόματός του και της εμβέλειάς του - της υποκειμενικής μεν, αλήθειας, αλλά, πάντα, της αληθινής ιδιοσυγκρασίας και ψυχικής κατάστασης αυτού του ανθρώπου.
Αξίζει να αναφερθεί η τιτάνια προσπάθεια της αδερφής του και της ανιψιάς του που τόσο λάτρευε, για την αποκατάσταση της συλλογικής μνήμης και ιδίως όσο και ΚΥΡΙΩΣ, προς ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ του τραγικού τέλους του με την ΑΝΕΞΙΧΝΙΑΣΤΗ δολοφονία του, σε συνεργασία με τις εκδόσεις Ψυχογιός από το έτος 2021 και την συγκεντρωτική επανέκδοση όλων των συγγραμμάτων του.
Αγγελάκης Α., Κώστας Ταχτσής: Η κοινωνική και ποιητική του περίπτωση, Αθήνα, Καστανιώτης, 1989.
Ταχτσής Κ., Ένας Έλληνας δράκος στο Λονδίνο, Αθήνα, Καστανιώτης, 2002.
[3] Χρονάς Γ., «Αφιέρωμα στον Κώστα Ταχτσή», Αθήνα, περιοδικό Οδός Πανός - Σιγαρέτα, τεύχος 39, Νοέμβριος - Δεκέμβριος 1988.
Η ραδιοφωνική εκπομπή του Γ. Χρονά με καλεσμένο τον Κ. Ταχτσή,
https://www.youtube.com/watch?v=9BOT8RqWcEI , Στο ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΒΑΛΚΑΝΙΑ φτάνει ο Kώστας Ταχτσής, τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
Ταχτσής Κ., Το Τρίτο Στεφάνι, Αθήνα, Ψυχογιός, 2021.
[4]Manouvrier L., ‘Questions préalables dans l’étude des criminels et des honnêtes gens’, in Archives d’Anthropologie Criminelle, 1892, p. 557.
[5] Κουκουτσάκη Α., «Εγκληματικό στερεότυπο και ΜΜΕ: Ιδεολογίες του εγκλήματος και το θέμα της κοινωνικής συναίνεσης», στο Δασκαλάκη Η., Παπαδοπούλου Π., Τσαμπαρλή Δ., Τσίγκανου Ι. & Φρονίμου Ε., Εγκληματίες και θύματα στο κατώφλι του 21ου αιώνα : αφιέρωμα στον Ηλία Δασκαλάκη, Αθήνα, ΕΚΚΕ, 2000.
Θεολόγη Β., Εγκληματικότητα και Μ.Μ.Ε., Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2010.
Τσαρούχας Κ., Η δολοφονία του συγγραφέα. Ποιος, Πώς και Γιατί σκότωσε τον Κώστα Ταχτσή, Αθήνα, Αληθεια, 2008.
Ο συγγραφέας του βιβλίου έχει δηλώσει σε πάρα πολλές τηλεοπτικές ραδιοφωνικές εκπομπές ότι ήταν κοντινός φίλος του.
[6] Κάτι που επιβεβαιώνει, στην Επιστήμη της Εγκληματολογίας, τη σημασία και την επίδραση εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων στην τέλεση του εγκλήματος όσο και στον τόπο του εγκλήματος με τη στενή έννοια, που σχετίζονται άμεσα με τον νοοτροπία «του πώς θέλω να ζω τη ζωή» του εκλιπόντος.
Το βάθος αυτής της υπόθεσης αντικατοπτρίζει ψυχολογικές/ψυχικές διαστάσεις του ίδιου του Κ. Ταχτσή, όσο και κοινωνικές στη ρίζα της σημασίας που απέδιδαν το 1980 - 1989 στην έννοια «κοινωνία» και «οικονομική τάξη».
[7] Του Μεσοπολέμου, του Ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940 - 1941 (Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος), της Κατοχής της Ελλάδας το 1941 - 1944 και αμέσως μετά, του Εμφυλίου Πολέμου το 1946 - 1949, της μεταπολεμικής ανασυγκρότησης της Ελλάδας το 1950 - 1974, της δικτατορίας του Γ. Παπαδόπουλου και του Πολυτεχνείου το 1973, του Συντάγματος της Ελλάδας του 1975 που καθιερώθηκε ως πολίτευμα η προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία αντικαθιστώντας το Σύνταγμα που είχε επιβάλλει η Χούντα των Συνταγματαρχών και το Σύνταγμα του 1952 και θέτοντας τις βάσεις με σχετικές τροποποιήσεις για το σημερινό Σύνταγμα.
Χρύσης Α., Φιλοσοφία της Ιστορίας, Αθήνα, Κριτική, 2004.
[8] Κατοχιανού Δ. και Θεοδωρή-Μαρκογιαννάκη Ε., «Το Ελληνικό Σύστημα Αστικών Κέντρων», Επιστημονικές Μελέτες No 29, ΚΕΠΕ, 1989.
Πετράκος Γ, Κοτζαμάνης Β., «Ο βαθμός μητροπολιτικής συγκέντρωσης στην Ελλάδα: Εκτιμήσεις χρονολογικών σειρών για την περίοδο 1961-1991», στο Κοτζαμάνης Β, Μαράτου-Αλιπραντή Λ.(επιμ.) Οι Δημογραφικές εξελίξεις στην μεταπολεμική Ελλάδα. Πρακτικά Πρώτου Δημογραφικού Συνεδρίου, ΕΚΚΕ, σελ. 221 - 242, Αθήνα, Λιβάνη, 1994.
[9] Mead G. H., ‘Mind, Self and Society’, Chicago, University of Chicago Press, 1934.
[10] Κοινωνιολογικά μιλώντας, η παιδική ηλικία είναι μία κοινωνική κατασκευή και το παιχνίδι μαζί, ως εκδήλωση αυτής, ανά συγκεκριμένο πολιτισμό με δεδομένα υλικά, της οποίας η μορφή μετασχηματίζεται στο χωροχρόνο, κατά τον Δασκαλάκη.
Δασκαλάκης Δ. Ι., Εισαγωγή στη Σύγχρονη Κοινωνιολογία, Αθήνα, Παπαζήσης, 2014.
[11] Την οποία και παρατηρεί κανείς στην αναπόληση, στην αναστοχαστικότητα των γραπτών του, όταν αναφέρεται σε εκείνες τις περιόδους της ζωής του.
[12] Τα αρχικά στάδια κατά S. Freud σχετικά με τη σεξουαλικότητα και τους ρόλους κατά E. Goffman - Με τον όρο «σεξουαλικότητα» στο Έργο του Κ. Ταχτσή, εννοούμε, «τον τρόπο που οι άνθρωποι αφηγούνται, διαπραγματεύονται και υποσκάπτουν την ερωτική τους επιθυμία εντός (αλλά όχι πάντα ακολουθώντας τις εντολές) του συστήματος του κοινωνικού φύλου και των κοινωνικών επιταγών που συνδέονται με αυτό. Τα ρέστα φαντάζουν όλο και περισσότερο να μιλάνε για την παράλληλη κατάκτηση του αφηγηματικού και του σεξουαλικού εαυτού», Κ. Ταχτσής, Τα ρέστα , Αθήνα, Ψυχογιός, 2021, σελ. 192.
Goffman E., Η παρουσίαση του Εαυτού στην καθημερινή ζωή, Μτφ. Μακρυνιώτη Δ., Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2006.
Simon L., Ο σεξουαλικός εγκέφαλος, Μτφ. Οικονόμου Τ., Αθήνα, Σύναλμα, 1999.
[13] Αθανασίου Α., Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, Αθήνα, Νήσος, 2006.
[14] Laurence A. Pervin, Oliver P. John «Θεωρίες προσωπικότητας έρευνα και εφαρμογές», Τυπωθήτω: Γιώργος Δαρδανός.
[15] Giddens A., The Constitution of Society, Oxford, Polity Press, 1984.
[16] Goffman E., Συναντήσεις, Μτφ. Μακρυνιώτη Δ., Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 1996.
[17] Freud S., Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση, Μτφ. Μυλωνά Ν., Αθήνα, Νίκας, 2017.
Νεότερες προσεγγίσεις στο χώρο κυρίως της ψυχολογίας της θρησκείας αποπειρώνται να προσεγγίσουν και την «πνευματικότητα» ως ιδιαίτερη κατηγορία.
Βλ. σχετικά: J. E. King- M. R. Crowther, ‘The measurement of religiosity and spirituality: Examples and issues from psychology’, Journal of Organizational Change Management, 17, 1/2004, pp. 83 – 101.
P.C. Hill - K.I. Pargament, ‘Advances in the conceptualization and measurement of religion and spirituality: implications for physical and mental health research’, American Psychologist, 58/2003, pp. 664 - 674.
[18] «Η πρώτη εικόνα»,
Ταχτσής Κ., Τα ρέστα, Αθήνα, Ψυχογιός, 2021, σελ. 161 – 170.
Στα ίδια.
[19] Ταχτσής Κ., Η γιαγιά μου η Αθήνα κι άλλα κείμενα, Αθήνα, Ερμής, 1979, σελ. 165.
[20] Lemert E., ‘Social Pathology’, Mcgraw-Hill, 1951, Id., Human Deviance, Social Problems and Social Control, Englewood Cliffs, N.J., Prentice Hall Inc., 2nd ed., 1972.
[21] Γρήγορα αντιλαμβανόμενος το «κοινωνικό φύλο» και απορρίπτοντας τους ρόλους στο «προσκήνιο», ενώ προσπαθούσε για να μην τους απορρίψει, ζούσε στο «παρασκήνιο» κατά E. Goffman , σπάζοντας στερεότυπα αρρενωπότητας και επιλέγοντας το «γούστο» του να το κάνει επάγγελμα σε μία Ελλάδα που μεταπολεμικά αρνούνταν την ύπαρξη και την ορατή εργασία στο σεξ και νομοθετικά ήταν πολύ πίσω σε σχέση με το σήμερα -
Όπως αναφέρει ο ίδιος, «παντού κυκλοφορούσα λιγάκι σαν ξένος».
«Η πρώτη εικόνα»,
Ταχτσής Κ., Τα ρέστα, Αθήνα, Ψυχογιός, 2021, σελ. 161 – 170.
Altman D., Ομοφυλοφιλία: Καταπίεση και Απελευθέρωση, Αθήνα, Ουτοπία, 1980.
Goffman E., Η παρουσίαση του Εαυτού στην καθημερινή ζωή, Μτφ. Μακρυνιώτη Δ., Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2006.
[22] Από το 1976 μέχρι το 1990: το κίνημα για την απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας του Γκελτής Θ., ένθετο της Εφημερίδας των Συντακτών, 16.06.2019, Αφιέρωμα Κώστας Ταχτσής,
https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/199943_apo-1976-mehri-1990-kinima-gia-tin-apeleytherosi-tis-omofylofilis-epithymias , τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
[23] Αλεξανδρόπουλος Σ, «Αναζητώντας στρατηγική ή ταυτότητα: ζητήματα θεωρίας των κοινωνικών κινημάτων»,
Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 86, σελ. 83 – 113, 1995.
[24] Το οποίο διατηρούσε με ευλάβεια αυτήν τη θέση εντός της κοινότητας είτε με διάλογο είτε χωρίς τον διάλογο. Για οποιαδήποτε μορφή «παρατυπίας», μη σεβασμού στον κώδικα επικοινωνίας και συμπεριφοράς της κοινότητας. Κι αυτό ακόμη, δεν ήταν εύκολο στην trans κοινότητα, διότι όπως και κάθε άλλη κοινότητα, και δη, τότε, μία κοινότητα «υποκουλτούρας», «παρέκκλισης», δοσμένη με αυτόν τον τρόπο από το κοινωνικό γίγνεσθαι αλλά και πολύ χρήσιμη για το ψυχαναλυτικό «συλλογικό ασυνείδητο», παρατηρούνταν ανταγωνισμοί μεταξύ των ατόμων και κυρίως, για το ‘fame’ ορισμένων δρόμων / λεωφόρων.
Βακαλίδου Μ., Πόσο πάει … η απαγωγή του Κώστα Ταχτσή, Αθήνα, Πολύχρωμος Πλανήτης, 2009.
https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/file/lib/default/data/2888072/theFile, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία», «Το λοατκι+ κίνημα στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης υπό το πρίσμα της διαθεματικότητας», Διπλωματική εργασία της Βασιλικής Πολυκάρπου, 2019, τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
[25] Freud S., Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση, Μτφ. Μυλωνά Ν., Αθήνα, Νίκας, 2017.
[26] Με λίγα λόγια, είχε παραιτηθεί ρεαλιστικά από τον έρωτα ως συμβάν στη ζωή αντιλαμβανόμενος τον μύθο των ομοφυλόφιλων ανθρώπων που τους θέλει μόνους σε κατοπινές ηλικίες. Η παντελής έλλειψη σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και η εύκολη σωματική επαφή ανδρών προς τον ίδιο ήδη σε μία τρυφερή ηλικία, αλλά και το γεγονός ότι η μητέρα του «ήθελε να κάνει τη ζωή της» αλλάζοντας με χειριστικό τρόπο τους υποψήφιους άνδρες συζύγους, συνδυαστικά με τη φτώχεια των χρόνων, τον οδήγησε κατόπιν, σε μία διαδρομή του «ανδρός που πηγαίνει με άνδρα», ντυμένος, υποδηλώνοντας με συμβολικό τρόπο τη θέση της γυναίκας ως σεξουαλικά κυρίαρχης (όπως συνέβη ακριβώς με την οικογένειά του) και συμβολικά στέλνοντας ένα μήνυμα προς τη μητέρα του (αλλάζοντας συντρόφους και ανησυχώντας για την επιβίωση περισσότερο από την αγάπη).
Στα ίδια.
[27] Χωρίς ο ίδιος να επιχειρήσει ποτέ την αντίστοιχη εγχείρηση φύλου (με όποια ιατρική γνώση / εγγραμματοσύνη είχαμε ως Ελλάδα τότε - εκτός από μία φορά στην περιοχή του στήθους.
[28] Δεν θεωρούνταν από τα υπόλοιπα trans άτομα και τους πρωτεργάτες του ΑΚΟΕ, πιστευτό το επιχείρημα περί ανάγκης για εργασία (ίσης έντασης του ενστίκτου της επιβίωσης), για έσοδα με σκοπό την κάλυψη βασικών εξόδων, αλλά παραπανίσιων εξόδων και απολαύσεων με το «έτσι θέλω» για τον εαυτό του.
[29] Βακαλίδου Μ., Πόσο πάει … η απαγωγή του Κώστα Ταχτσή, Αθήνα, Πολύχρωμος Πλανήτης, 2009.
[30] Στο ίδιο.
[31] «Πιστεύω ότι την αληθινή ελευθερία - κατ’ αντιδιαστολή προς τις πρακτικές ελευθερίες της καθημερινής ζωής - την καταχτάει κανείς μόνος του. Ή αν αγωνίζεται μεσ’ από κάποια οργανωμένη ομάδα, τότε πρέπει να αγωνίζεται σε συνεργασία με όλες τις άλλες οργανωμένες ομάδες ή τους ιδεολογικούς φορείς που έχουν σα στόχο την απελευθέρωση του ανθρώπου γενικά, ασχέτως φύλου ή ερωτικών προτιμήσεων»,
Ταχτσής Κ., Η γιαγιά μου η Αθήνα κι άλλα κείμενα, Αθήνα, Ερμής, 1979, σελ. 174.
[32] Cooley C. H., ‘Human Nature and the Social Order’, New York, Scribner's, 1902. (Confer pp. 183 – 184 for first use of the term ‘looking glass self’).
[33] «Ο καθένας πρέπει πλέον να διαπραγματεύεται με τους άλλους και τούτο οδηγεί σε μία συνεχή διαδικασία ανταλλαγής για την εξυπηρέτηση των ατομικών συμφερόντων. Κατά αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, όσο περισσότερο προβάλλεται το άτομο, τόσο πιο γενικοί γίνονται και οι κανόνες που καθορίζουν την ατομική συμπεριφορά. Ωστόσο, κάτι τέτοιο σημαίνει επίσης ότι το άτομο υπόκειται πλέον σε ένα πολύ μεγαλύτερο εύρος ερεθισμάτων, που αγγίζουν κάποτε ένα όριο στο οποίο είναι δύσκολο να ανταποκριθεί».
Simmel G., The Sociology of Georg Simmel, επιμ. Kurt H. Wolff, New York, Free Press, 1950.
[34] Βασιλακάκος Γ., Η άγνωστη αλληλογραφία του Κώστα Ταχτσή και η σχέση του με αυστραλιανούς καλλιτεχνικούς κύκλους, Αθήνα, Σιγαρέτα - Οδός Πανός, 2014.
[35] Freud S., Ο Πολιτισμός ως πηγή δυστυχίας, Αθήνα, Μτφ.: Μυλωνά Ν., Νίκας, Ελληνική Παιδεία, 2011.
[36] Λαμπροπούλου Π. Ε., Κοινωνικός έλεγχος του εγκλήματος, Αθήνα, Παπαζήση, 1994.
[37] Χρηστάκης Ν., Το πρόσωπο και οι άλλοι, Αθήνα, Παπαζήση, 2010.
[38] Τα γεγονότα της μη ομαλής ένταξής του σε οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα, είτε εργασίας, οικογένειας, είτε ακτιβισμού (με τον οποίο δεν συμφωνούσε και απαραίτητα), εντοπίζονται στα βιβλία του σχεδόν κινηματογραφικά κι ο αναγνώστης αισθάνεται εύκολα το συναίσθημα της απελπισίας, του παραπόνου, της πραγματικής «βοήθειας» που κραυγάζει κι έχει ανάγκη ο συγγραφέας με απελπισμένο τρόπο, έστω κι αν ο ίδιος ήταν χαρακτηριζόταν για την υπερηφάνεια και την αλαζονεία του.
[39] Digneffe F., Ηθική και Εγκληματικότητα, Μτφρ. Σαγκουνίδου – Δασκαλάκη Η., Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2000.
[40] Φαρσεδάκης Ι. Ι., Στοιχεία Εγκληματολογίας, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2005.
[41]http://crime-in-crisis.com/wp-content/uploads/pdfbio2/POINIKH%20DIKAIOSYNH.pdf, Κουράκης Ν. Ε., «Η εξέλιξη της εγκληματικότητας στην Ελλάδα», Ποινική Δικαιοσύνη, 3/1998, τελευταία πρόσβαση: 13/11/2022.
Όπως αναφέρεται, «μία αντίστοιχη έκθεση είχε κατατεθεί στο Γραφείο του Υπουργού της Δημόσιας Τάξης την 14.01.1994, αλλά χωρίς να αξιοποιηθεί».
Σύνθεση της κυβέρνησης Παπανδρέου του 1993, η οποία είχε για Υπουργό Δημόσιας Τάξης τον κ. Στέλιος Παπαθεμελής και για Υφυπουργό τον κ. Κώστα Γείτονα. Ενώ στην 2η κυβέρνηση του Παπανδρέου, την περίοδο 1985 - 1989 με ανασχηματισμό τον Ιούνιο του 1988, Υπουργός Δημόσιας Τάξης ήταν ο Αναστάσιος Σεχιώτης, ο οποίος παραιτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1988 και η θέση έμεινε κενή και στις 18 Νοεμβρίου 1988 ανέλαβε ο Γιώργος Πέτσος, ο οποίος αντικαταστάθηκε στις 17 Μαρτίου 1989 από τον Άκη Τσοχατζόπουλο (που πλέον είχε δύο χαρτοφυλάκια) και τέλος αυτός παραιτήθηκε στις 2 Ιουνίου 1989 ενόψει εκλογών. Υφυπουργός Δημοσίας Τάξης» διετέλεσε ο Σήφης Βαλυράκης.
[42] Η λέξη «κόπρανα» - Εισαγωγή του τελευταίου βιβλίου του, «Το φοβερό βήμα», με ένα απόσπασμα από την ποιητική συλλογή «Καφενείο το Βυζάντιο»:
« … Μία μέρα θα με πουν ομοφυλόφιλο. Θα με πουν οχιά. Έναν κοινό προδότη. Εμπρηστή. Οι τίμιοι συμπολίτες μου θα ‘ρθουν και θα κοπρίσουνε στον τάφο μου».
Τα κόπρανα στον τόπο του εγκλήματος αποκτούν συμβολικό χαρακτήρα εκτός της καθημερινής έννοιας, με την αναγωγή τους σε ένα πρώιμο στάδιο μη αποδοχής των λειτουργιών του σώματος κατά τη νηπιακή ηλικία και εσωτερικευμένου στίγματος από την άλλη, το οποίο προέβαλλε στην ίδια την κοινωνική αντίδραση.
Ταχτσής Κ., Το φοβερό βήμα, Αθήνα, Εξάντας, 1989.
[43] Όπως αναφέρεται, «Η αδερφή του συγγραφέα, Ελπίδα Ταχτσή - Αρτέμη, επειδή παρά τις επαναλαμβανόμενες κλήσεις στο τηλέφωνο του αδερφού της, δεν μπορούσε να τον εντοπίσει, αποφάσισε το απόγευμα του Σαββάτου 27 Αυγούστου 1988, να χρησιμοποιήσει το κλειδί που είχε και να μπει στη μονοκατοικία που διέμενε ο συγγραφέας φοβούμενη το χειρότερο. Σύμφωνα με την κατάθεση που έδωσε στην Αστυνομία, βρήκε τον χώρο ακατάστατο, με τα φώτα και τον κλιματισμό σε λειτουργία, με τα συρτάρια και τις ντουλάπες ανοιγμένα και αναποδογυρισμένα και το ίδιο τον συγγραφέα να κείτεται νεκρός στο κρεβάτι του, γυμνός, φορώντας γυναικεία περούκα και με αίματα στο κεφάλι. Σύμφωνα με το αστυνομικό ρεπορτάζ των επόμενων ημερών ο Ταχτσής βρέθηκε στο κρεβάτι του σε πλάγια θέση, γυμνός, φορώντας μια ξανθιά γυναικεία περούκα, και με τα νύχια του βαμμένα κόκκινα, ενώ δίπλα του βρέθηκαν πεταμένα γυναικεία ρούχα (που προφανώς φορούσε πριν γδυθεί)».
https://www.koutipandoras.gr/article/i-agria-dolofonia-toy-kosta-tahtsi-poy-den-exihniastike-pote/, «Η άγρια δολοφονία του Κώστα Ταχτσή που δεν εξιχνιάστηκε ποτέ», τελευταία πρόσβαση: 12/11/2022.
Cassells Α., Μνήμη και Λήθη, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 2009, σελ. 5 – 15.
Βοσνιάδου Σ., Εισαγωγή στην Ψυχολογία, Αθήνα, Gutenberg, τόμος Α΄, 2001, σελ. 181 – 193.
[44] Βασιλακάκος Γ., Κώστας Ταχτσής. Η αθέατη πλευρά της σελήνης, Αθήνα, Ηλέκτρα, 2009