ΤΕΥΧΟΣ #16 ΙΟΥΝΙΟΣ 2021

Φυλακές που οδηγούν σε πραγματική επανένταξη: Το παράδειγμα της Νορβηγίας

Σοφία Μανούκα, ΜΔΕ

Οι νορβηγικές φυλακές και το νορβηγικό σωφρονιστικό σύστημα ως πρότυπο

 

Γενικές Πληροφορίες

Ερευνώντας κανείς τα εγκληματολογικά δεδομένα στην Σκανδιναβική χώρα της Νορβηγίας έρχεται αντιμέτωπος με ένα φαινόμενο σπάνιο. Πρώην φυλακισμένοι που μιλούν θετικά για την εμπειρία τους στην φυλακή, κοινότητες που συνδράμουν τους φυλακισμένους, χαμηλά ποσοστά υποτροπής και βίαιων εγκλημάτων. Πιο αναλυτικά, στη Νορβηγία, παρατηρείται ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά υποτροπής στον κόσμο, με ποσοστό που φτάνει περίπου στο 20%, σύμφωνα με έρευνα του 2010. Συγκρινόμενο με το αντίστοιχο των ΗΠΑ, που είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο, το 76,6% των κρατουμένων συλλαμβάνεται εκ νέου εντός πέντε ετών, γεγονός που αναδεικνύει την σημασία της ορθής σωφρονιστικής πολιτικής (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016). Αντίστοιχα, και συγκριτικά με το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία έχει πληθυσμό ελαφρώς μικρότερο από πέντε εκατομμύρια, δηλαδή το ένα δωδέκατο του Ηνωμένου Βασιλείου, σε αντιδιαστολή με τους 4000 της Νορβηγίας (Erwin,2013).

Από την άλλη, είναι χαρακτηριστικό ότι η Νορβηγία έχει επίσης σχετικά χαμηλό επίπεδο εγκληματικότητας σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το Γραφείο Διπλωματικής Ασφάλειας. Η πλειονότητα των εγκλημάτων που αναφέρονται στην αστυνομία αφορούν περιστατικά που σχετίζονται με κλοπή. Αντιθέτως, το βίαιο έγκλημα περιορίζεται κυρίως στις περιοχές όπου υπάρχει ήδη εμπόριο ναρκωτικών καθώς και προβλήματα συμμοριών (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

Με βάση αυτές τις πληροφορίες, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι το σύστημα της ποινικής δικαιοσύνης στη Νορβηγία έχει κάνει ορθές επιλογές και διαμορφώνει, σε μεγάλο βαθμό, πλήρως σωφρονισμένους πρώην κατάδικους, όταν αυτοί βγαίνουν εκ νέου στην κοινωνία. Λίγοι πολίτες στη χώρα αυτή ξαναγυρνούν στη φυλακή και συνήθως πηγαίνουν μόνο μία φορά. Επομένως είναι κρίσιμο να αναρωτηθεί κανείς ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του σωφρονιστικού συστήματος της χώρας αυτής και γιατί είναι τόσο αποτελεσματική η ποινική καταστολή της. Σε αδρές γραμμές, η χώρα αυτή βασίζεται σε μια έννοια που ονομάζεται «αποκαταστατική δικαιοσύνη», η οποία στοχεύει στην αποκατάσταση της βλάβης που προκαλείται από το έγκλημα και όχι την τιμωρία των ανθρώπων. Αυτό το σύστημα επικεντρώνεται στην «αποκατάσταση κρατουμένων» (“rehabilitation”) (Johnsen, Granheim, & Helgesen,2011), δεδομένου ότι η στέρηση της ελευθερίας τους είναι αρκετή τιμωρία (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

Μαρτυρίες για τις συνθήκες των φυλακών

Στο «The Guardian», ο κυβερνήτης κρατουμένων του Bastoy, Arne Wilson, που είναι επίσης κλινικός ψυχολόγος αναφέρει: «Τις κλειστές φυλακές τις κρατάμε κλειδωμένες για μερικά χρόνια και στη συνέχεια τις αφήνουμε πίσω, χωρίς να έχει καμία πραγματική ευθύνη για εργασία ή μαγείρεμα. Σύμφωνα με το νόμο, η αποστολή σας στη φυλακή δεν έχει καμία σχέση με την τοποθέτηση σε μια φοβερή φυλακή για να σας κάνει να υποφέρετε. Η τιμωρία είναι ότι χάνεις την ελευθερία σου. Εάν αντιμετωπίζουμε ανθρώπους σαν ζώα όταν βρίσκονται στη φυλακή, είναι πιθανό να συμπεριφέρονται σαν ζώα. Εδώ σας δίνουμε προσοχή ως ανθρώπινα όντα. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά είναι εντελώς διαφορετικά από το σύστημα της Αμερικής.». Όταν ένας συνταξιούχος φύλακας από τη Νέα Υόρκη επισκέφτηκε το Halden, δεν μπορούσε να πιστέψει τα καταλύματα. «Είναι ουτοπία φυλακής», είπε σε ένα ντοκιμαντέρ για το ταξίδι του. «Δεν νομίζω ότι μπορείτε να πάτε πιο φιλελεύθεροι (sic) - εκτός από το να δώσετε στους τρόφιμους τα κλειδιά.» (Erwin,2013).

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Νορβηγού εξτρεμιστή Anders Behring Breivik, ο οποίος σκότωσε 77 άτομα σε βομβαρδισμό και μαζικούς πυροβολισμούς, και καταδικάστηκε τελικά σε 21 χρόνια. Για την περίπτωση αυτή και το μέγεθος της ποινής που επιβλήθηκε τελικά, το μεγαλύτερο μέρος της οργής και της δυσαρέσκειας προήλθε από τις ΗΠΑ. Συνολικά, οι Νορβηγοί, ακόμη και μερικοί από τους γονείς, οι οποίοι έχασαν παιδιά στην επίθεση, φάνηκαν ικανοποιημένοι με την ποινή. Στην συγκεκριμένη περίπτωση το ποινικό δικαστήριο,  καταδίκασε αυτόν τον άνθρωπο σε κάθειρξη λιγότερο από 100 ημέρες για κάθε ζωή που πήρε. Εφόσον όμως το σύστημα αποφασίσει ότι ο Breivik δεν αποκαταστάθηκε και δεν σωφρονίστηκε για την πράξη του, είναι πιθανόν εν τέλει να μείνει στη φυλακή για πάντα. Για όσους εργάζονται στο σύστημα φυλακών της Νορβηγίας, οι σύντομες ποινές και τα κάπως πολυτελή καταλύματα έχουν πλήρη νόημα. Όπως το λέει ο Are Hoidel, διευθυντής της φυλακής Halden: «Κάθε τρόφιμος στη νορβηγική φυλακή επιστρέφει στην κοινωνία. Θέλετε ανθρώπους που είναι θυμωμένοι - ή άτομα που έχουν αποκατασταθεί;» (Erwin,2013).

Η δομή των φυλακών και η ζωή των κρατουμένων

Η Νορβηγία είναι μία χώρα με ιδιαίτερο γεωγραφικό σχήμα και με χαμηλή πυκνότητα του πληθυσμού. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την ευρύτερη πρόθεση του νορβηγικού σωφρονιστικού συστήματος να επιτρέψει στον δράστη να εκτίσει την ποινή του όσο πιο  κοντά γίνεται στον τόπο όπου ζει (σύστημα της κανονικότητας),  υπήρξε η ανάγκη για έναν σχετικά μεγάλο αριθμό φυλακών (Johnsen, Granheim & Helgesen, 2011). Για να υποστηριχθεί το σύστημα της κανονικότητας, χτίστηκαν στη Νορβηγία πάνω από 3600 κελιά σε 59 φυλακές με μέσο όρο  περίπου 70 κρατουμένων. Το 70% των φυλακών είναι υψηλής ασφάλειας. Η μεγαλύτερη φυλακή βρίσκεται στο Ullersmo και έχει χωρητικότητα 400 κελιά, ενώ η μικρότερη φυλακή έχει μόλις 15 τρόφιμους(Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

Χαρακτηριστικά παραδείγματα νορβηγικών φυλακών

 

Η φυλακή Bastoy : μία νησιωτική φυλακή κοντά στην κανονικότητα

Ανάλογα με τη φυλακή διαφοροποιούνται κάποια ζητήματα, αλλά σε γενικές γραμμές η δομή του καταστήματος κράτησης ακολουθεί το εξής μοτίβο: κάθε σπίτι είναι σε θέση να  φιλοξενήσει έξι άτομα. Στις φυλακές Bastoy μπορεί κάποιος να αιτηθεί τη μεταφορά του  μόνο κατά τα τελευταία πέντε χρόνια της κράτησής του. Κύριο κριτήριο είναι η αξιολόγηση του και η επιθυμία του να επιστρέψει σε μία καθημερινότητα μακριά από το έγκλημα μετά την αποφυλάκισή του. Η φυλακή αυτή που βρίσκεται σε ένα νησί, προσφέρει στους κρατουμένους εργασία σε καλλιέργειες ή σε φάρμες. Επίσης, το νησί έχει και τηλεφωνικούς θαλάμους, τους οποίους μπορεί ο κάθε κρατούμενος να χρησιμοποιήσει ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς και ελέγχους. Παράλληλα, υπάρχουν και ιδιωτικοί χώροι, στους οποίους κάθε εβδομάδα δέχονται οι κρατούμενοι τους επισκέπτες τους. Τέλος, σχετικά με την πνευματική ανάταση των κρατουμένων στο νησί υπάρχει και, ένα σχολείο, μία βιβλιοθήκη και μια εκκλησία (Bastoyfengsel, n.d).

Η φυλακή Halden Feng 

Προχωρώντας την ανάλυση, η φυλακή Halden Fengsel αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη φυλακή της Νορβηγίας και έχει χτιστεί με κάθε λεπτομέρεια. Πιο συγκεκριμένα, χρειάστηκαν περίπου δέκα χρόνια και 1.5 δισεκατομμύρια νορβηγικές κορώνες ή αντίστοιχα 252 εκατομμύρια δολάρια για να κατασκευαστεί αυτή η φυλακή, που χαρακτηρίζεται ως η πιο «ανθρώπινη» φυλακή του κόσμου και μπορεί να φιλοξενήσει από 248  έως 252 τρόφιμους. Η φυλακή άνοιξε την 1η  Μαρτίου 2010, ενώ ο ίδιος ο βασιλιάς της Νορβηγίας Harald V, παρευρέθηκε και εγκαινίασε τις πιο ανθρώπινες φυλακές στον κόσμο στις 8 Απριλίου. Στην φυλακή αυτή ο κάθε τρόφιμος διαθέτει την δική του LCD τηλεόραση, ενώ παράλληλα υπάρχει πλήρως εξοπλισμένο ιατρικό κέντρο, κλειστά γήπεδα και στούντιο ηχογράφησης. Παράλληλα, υπάρχουν εκατοντάδες πίνακες στους  τοίχους, ενώ ο  προαύλιος χώρος απλώνεται σε έκταση  75 στρεμμάτων δάσους στην ανατολική Νορβηγία (Kofman,2015).

Οι βασικές αρχές του νορβηγικού συστήματος

 

1. Η στέρηση της ελευθερίας είναι αρκετή ποινή

Η βασική συλλογιστική πίσω από τα σωφρονιστικά συστήματα των σκανδιναβικών χωρών, και κυρίως της Νορβηγίας, είναι η πεποίθηση ότι το να οδηγείται κάποιος στη φυλακή και να στερείται την ελευθερία του είναι η ίδια η τιμωρία για το έγκλημά του. Αυτή ακριβώς η άποψη έχει οδηγήσει στον σχεδιασμό των φυλακών με τέτοιον τρόπο, ώστε να προσομοιάζουν στην κανονική ζωή των ανθρώπων εκτός φυλακής. Φυσικά, αυτό μοιάζει παράλογο δεδομένου ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι συνηθισμένοι στην στερεοτυπική απεικόνιση της ζωής στη φυλακή ως μία κακής ζωής. Το νορβηγικό σωφρονιστικό σύστημα, όμως, είναι ένα παράδειγμα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κρατουμένων και θεωρείται ως πρότυπο καθώς είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικό στον σωφρονισμό και την αποκατάσταση των καταδικασθέντων, όπως αποδεικνύεται και από τις σχετικές έρευνες για την υποτροπή των αποφυλακισμένων, ενώ παράλληλα είναι και οικονομικά συμφέρον για το κράτος (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

2. Ενδιαφέρον για την ευεξία των κρατουμένων

Πέραν του  χαμηλού ποσοστού υποτροπής, το νορβηγικό σωφρονιστικό σύστημα υπερέχει έναντι των άλλων, καθώς μεριμνά για την ευεξία καθώς και για τα δικαιώματα των κρατουμένων (ανθρώπινα δικαιώματα). Ο επίσημος ιστότοπος του νορβηγικού σωφρονιστικού συστήματος παρουσιάζει τις βασικές αρχές της σωφρονιστικής διαδικασίας. Πρώτον, η τιμωρία περιορίζεται στον περιορισμό της ελευθερίας των κρατουμένων, δεύτερον, η ζωή στην φυλακή πρέπει να προσομοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με τη ζωή στον έξω κόσμο και, τρίτον,  οι κρατούμενοι είναι απαραίτητο να βρίσκονται σε καθεστώς όσο το δυνατόν μεγαλύτερης ασφάλειας, με γνώμονα και την ασφάλεια της κοινότητας. Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι στο πλαίσιο των αρχών αυτών, οι τρόφιμοι των νορβηγικών φυλακών,  διατηρούν στο ακέραιο τα δικαιώματα που διέθεταν και πριν από την επιβολή της ποινής, τα οποία είναι ίδια με τα δικαιώματα όλων των πολιτών της Νορβηγίας (Kiminalomsorgen, n.d.).

3. Υγιείς σχέσεις των κρατουμένων με τους φύλακες και την  κοινωνία

Είναι χαρακτηριστικό ότι με τον τρόπο αυτό, όπως προαναφέρθηκε, καλλιεργείται μία κουλτούρα στη νορβηγική κοινωνία, η οποία δεν στηρίζεται στο μίσος και το μένος της κοινωνίας  απέναντι στους κρατούμενους, καθώς η φυλακή θεωρείται ως μέσο αποκατάστασης των κρατουμένων. Παράλληλα, λόγω του αλληλοσεβασμού και της ανάδειξης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας των κρατουμένων, προωθείται η δημιουργία υγιών σχέσεων εμπιστοσύνης και  σεβασμού ανάμεσα στους κρατουμένους και τους φρουρούς ασφαλείας (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

Ο σεβασμός είναι μία αναγκαία προϋπόθεση για την ορθή αποκατάσταση των καταδικασθέντων, όπως άλλωστε εξηγεί και ένας επιθεωρητής της φυλακής Bastøy, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «αν ένας τρόφιμος αυξάνει τη δική του ευθύνη, πρέπει να του δώσεις εμπιστοσύνη» (Pratt, 2007).

4. Δομή φυλακών χωρίς κάγκελα και συνεχή επιτήρηση

Παράλληλα αυτή η εμπιστοσύνη αναδεικνύεται και από την ρυμοτομική δομή των φυλακών, καθώς αυτές διαθέτουν μόνο τα απαραίτητα εμπόδια, και οι τοίχοι και τα περιβλήματα μειώνονται όσο το δυνατόν στο ελάχιστο. Φυσικά, υπάρχουν φρουροί και έλεγχοι ασφαλείας, περιορισμοί και ελεγχόμενες έξοδοι, αλλά, σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι κρατούμενοι έχουν τους προσωπικούς τους χώρους και σχετικές ανέσεις, όπως αυτές αναλύθηκαν στο γενικό τμήμα της εργασίας αυτής (Pratt, 2007).

5. Η αρχή της κανονικότητας

Καθώς μάλιστα, όπως προαναφέρθηκε,  ο καταδικασθείς σε στερητική της ελευθερίας ποινή δράστης έχει τα ίδια δικαιώματα με όλους τους άλλους πολίτες της Νορβηγίας, δεν φυλακίζεται σε  συνθήκες πολύ αυστηρότερες από ό,τι είναι απαραίτητο για την ασφάλεια της κοινότητας. Με άλλα λόγια, οι παραβάτες τοποθετούνται στο χαμηλότερο δυνατό καθεστώς ασφάλειας, με γνώμονα και την ασφάλεια των υπολοίπων (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

Επομένως, κατά την εκτέλεση μιας ποινής, η ζωή του παραβάτη θα πρέπει να είναι  στο εσωτερικό της φυλακής όσο το δυνατόν πιο κοντά στη ζωή έξω από τη φυλακή. Επομένως, η αρχή της κανονικότητας είναι ο κανόνας και μπορεί να περιορίζεται μόνο από λόγους ασφαλείας καθώς και στο πλαίσιο διορθωτικής διαχείρισης. Έτσι, η βασική αρχή υφίσταται, και η απόκλιση από αυτήν θα πρέπει να βασίζεται σε συγκεκριμένα επιχειρήματα, με την έννοια ότι ένας φυλακισμένος μπορεί να απωλέσει  τα δικαιώματά που του παρέχει η πολιτεία μόνο με επαρκή αιτιολόγηση. Άρα, το κράτος εξαρχής παρέχει ίσα δικαιώματα στους φυλακισμένους και τους ελεύθερους πολίτες, και αυτά δεν αφαιρούνται πάρα μόνο για συγκεκριμένους λόγους (Kiminalomsorgen, n.d.).

6. Δράσεις επανένταξης

Από το σωφρονιστικό σύστημα παρέχονται σημαντικές υπηρεσίες για την επανένταξη. Πιο συγκεκριμένα, οι δράσεις αυτές παραδίδονται μέσα στην φυλακή από τους τοπικούς και τους δημοτικούς φορείς παροχής υπηρεσιών. Το σημαντικότερο είναι ότι η κοινότητα συμμετέχει ενεργά στην ζωή της φυλακής. Οι φυλακές δεν διαθέτουν εσωτερικό προσωπικό που παρέχει τις ιατρικές ή εκπαιδευτικές υπηρεσίες ή τις βιβλιοθήκες και τις εκκλησίες-τους κληρικούς. Τις υπηρεσίες αυτές τις εισφέρει η κοινότητα (μοντέλο εισαγωγής). Αυτό το μοντέλο έχει πολλά σημαντικά πλεονεκτήματα. Πρώτον, η ποιότητα των υπηρεσιών είναι σαφώς καλύτερη, καθώς δεν περιορίζεται στα όρια της φυλακής, αλλά αντιθέτως, ο δράστης καθιερώνει την επαφή του με την κοινότητα εκτός φυλακής ήδη κατά τη διάρκεια της ποινής του. Κατά δεύτερον, η κοινότητα με την συμμετοχή της στο σύστημα φυλακών, δεν απομονώνει του κρατουμένους και βελτιώνει θεαματικά την εικόνα της φυλακής και των κρατουμένων στο «έξω κόσμο», χωρίς στερεότυπα και μισαλλοδοξίες (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

Συνεχίζοντας το σημαντικότερο προτέρημα της τεχνικής αυτής είναι ότι ενισχύεται η ομαλή επανένταξη. Σύμφωνα με την αρχή της κανονικότητας, ο φυλακισμένος εκτίει την ποινή του με τέτοιο τρόπο, ώστε προοδευτικά να οδηγηθεί σε πλήρη επανένταξη στην κοινότητα. Πιο συγκεκριμένα, το ευρύτερο σύστημα επιτρέπει την επανένταξη και την ενισχύει, διευκολύνοντας έτσι τον δράστη να παραμείνει εκτός φυλακής μετά την έκτιση της ποινής του. Έτσι, ορίζεται για κάθε δράστη μία σταδιακή απελευθέρωση πρώτα από τις φυλακές υψίστης ασφάλειας στις φυλακές χαμηλότερης ασφάλειας, και στην συνέχεια σε σπίτια και τελικά στην εκτέλεση της ποινής εκτός φυλακής. Φυσικά η αλυσίδα αυτή τελεί υπό την διαλυτική αίρεση των λόγων ασφαλείας, οι οποίοι μπορεί να την ανατρέψουν (Kiminalomsorgen, n.d.).

Η οργάνωση του σωφρονιστικού συστήματος

 

 1. Το προσωπικό και η εκπαίδευσή του

 Οι αξιωματικοί που υπηρετούν στις φυλακές ως σωφρονιστικοί υπάλληλοι στη Νορβηγία είναι υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν μία διετή εκπαίδευση στο «Staff Academy». Εκεί, λαμβάνουν πλήρη αμοιβή και διδάσκονται διάφορα θέματα όπως νομική, ψυχολογία, εγκληματολογία, ανθρώπινα δικαιώματα και ηθική. Για τους περισσότερους κρατουμένους στη Νορβηγία έχει οριστεί ένας υπάλληλος επαφής, ο οποίος τον βοηθά και τον κατευθύνει στις επαφές με τους τρίτους εκτός φυλακής, όπως τους παρόχους υπηρεσιών. Αυτός ο υπεύθυνος επικοινωνίας μπορεί να καθοδηγήσει τον κρατούμενο για να βρει τον καταλληλότερο τρόπο εκτέλεσης της ποινής του και να συμπληρώσει τις αιτήσεις. Στην Νορβηγία, το προσωπικό των φυλακών είναι  κυρίως άοπλο και αποτελείται σε ποσοστό περίπου 40% από γυναίκες (Pratt, 2007).

Οι βασικές αρχές του σωφρονιστικού συστήματος διέπουν το σύνολο της δράσης των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Βασικός σκοπός είναι η ασφάλεια, η γενική αίσθηση της δικαιοσύνης. Επιπλέον, όλες οι δραστηριότητες κινούνται και οργανώνονται με ειλικρίνεια, με σεβασμό και επαγγελματικότητα, ενώ τέλος, η αρχή της κανονικότητας, όπως αναλύθηκε παραπάνω, διαπερνά το σύνολο της σωφρονιστικής διαδικασίας (Kiminalomsorgen, n.d.).

2. Τα γραφεία δοκιμασίας

Τα «γραφεία δοκιμασίας» είναι υπεύθυνα για την επιβολή των κοινοτικών κυρώσεων, όπως είναι η κοινοτική ποινή, το πρόγραμμα κατά της μεθυσμένης οδήγησης, η κράτηση στο σπίτι με ή χωρίς ηλεκτρονική επιτήρηση, η απελευθέρωση με άδεια και η σύνταξη των εκθέσεων προτίμησης. Η κοινοτική ποινή, η οποία προσομοιάζει στην ελληνική κοινωφελή εργασία, επιβάλλεται από το δικαστήριο ως ποινή και μπορεί να διαρκέσει από 30 έως 420 ώρες. Το γραφείο επιτήρησης που είναι υπεύθυνο για την εκτέλεση της ποινής θα πραγματοποιήσει μια σύμβαση πρόσληψης με τον δράστη και θα καθορίσει το περιεχόμενο της ποινής του. Η ποινή μπορεί να αποτελείται από ένα μέρος αμειβόμενης εργασίας και από άλλες δραστηριότητες για την αποτροπή της εκ νέου προσβολής των εννόμων αγαθών από τον μεμονωμένο δράστη. Συνολικά στη Νορβηγία υπάρχουν 17 γραφεία δοκιμασίας σε 40 τοποθεσίες (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

Αποτελεσματικότητα του μοντέλου - Υποτροπή και σωφρονισμός

Το σύστημα αυτό, που βασίζεται στον σεβασμό του κρατουμένου και των δικαιωμάτων του, φαίνεται ότι έχει μεγάλη επιτυχία, δεδομένου  η Νορβηγία έχει ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα υποτροπής στον κόσμο, με ποσοστό μόλις 20% (Kristoffeesen, 2010). Ο λόγος του χαμηλού ποσοστού υποτροπής στη Νορβηγία είναι επειδή «Επικεντρώνεται το σύστημα φυλακών στην αποκατάσταση, προετοιμασία κρατουμένων για ζωή στο εξωτερικό» (Kristoffeesen, 2010). Επομένως, όταν το σωφρονιστικό σύστημα επικεντρώνεται στην πραγματική αποκατάσταση και τον σωφρονισμό του κρατουμένου, ο χρόνος της φυλάκισης του μπορεί όντως να αποδειχθεί ως μέτρο για την πρόληψη των άλλων εγκλημάτων (Bhuller, Dahlg, Løken & Mogstad, 2016).

Παράλληλα, μία ανεξάρτητη μελέτη του 2010 έδειξε ότι ο αριθμός των ατόμων που απελευθερώθηκαν από τη φυλακή και επανεμφανίστηκαν εντός δύο ετών ήταν στο 20%. Η έρευνα έδειξε ότι η Νορβηγία έχει το χαμηλότερο συνολικό ποσοστό επανεισόδου των κρατουμένων στη φυλακή σε σχέση με τις άλλες σκανδιναβικές χώρες. Στα υπόλοιπα σκανδιναβικά κράτη το συνολικό ποσοστό επανεμφάνισης κυμαίνεται από 24% έως 31% (Ragnar, 2010).

Επομένως, από την ανάλυση αυτή προκύπτει ότι οι νορβηγικές φυλακές έχουν διαμορφώσει μία καινοτόμα σωφρονιστική φιλοσοφία, η οποία με βάση τα στατιστικά στοιχεία για τις περιπτώσεις υποτροπής στη χώρα, μοιάζει να προσφέρει σημαντική αναμόρφωση των κρατουμένων και ειλικρινή σωφρονισμό τους.

Σοφία Μανούκα, Απόφοιτος ΠΜΣ «Ποινικών και Εγκληματολογικών σπουδών ΑΠΘ», Ασκούμενη Δικηγόρος

* Εικόνα άρθρου: Photo by Vanna Phon on Unsplash

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bastoyfengsel. (n.d). Official site (English). Retrieved from  http://www.bastoyfengsel.no/English/straffegjennomforing-Eng.html

Bhuller, M., Dahlg, Løken, V.K., & Mogstad, M. (2016). Incarceration, recidivism, and employment, (12). Retrieved from  http://www.nber.org.proxy-ub.rug.nl/papers/w22648

Deady, C.W. (2014). Incarceration and recidivism: Lessons from abroad . Retrieved from http://salve.edu/sites/default/files/filesfield/documents/Incarceration_and_Recidivism.pdf

Erwin, J. (2013) . The Norwegian prison where inmates are treated like people. The Guardian, Retrieved from https://www.theguardian.com/society/2013/feb/25/norwegian-prison-inmates-treated-like-people

Johnsen, B., Granheim, P. K., & Helgesen, J. (2011). Exceptional prison conditions and the quality of prison life: Prison size and prison culture in Norwegian closed prisons. European Journal of Criminology, 8(6), 515-529.

Kriminalomsorgen. (n.d.)  About the Norwegian correctional system. Retrieved from http://www.kriminalomsorgen.no/information-in-english.265199.no.html

Kristoffersen, R. (2013). Relapse Study in Correctional Services of the Nordic Countries.Key Results and Perspectives. Eurovista, 2 (3), 168-176. Retrieved from https://brage.bibsys.no/xmlui/bitstream/handle/11250/160435/EuroVista-vol2-no3-6-Kristofferson-edit.pdf?sequence=3&isAllowed=y

Norwegian Ministry of Justice and the Police. (2018). Punishment That Works—Less Crime—A Safe Society: Report to the Storting on the Norwegian Correctional Services (English Summary). Federal Sentencing Reporter, 31(1), 52-57.

Pratt, J. (2007). Scandinavian exceptionalism in an era of penal excess, Part I: The Nature and Roots of Scandinavian Exceptionalism. British Journal of Criminology, 48 (2), 119 –  137. Retrieved from https://doi-org.proxy-ub.rug.nl/10.1093/bjc/azm072

Ragnar, Κ. (2010). Relapse study in the correctional services of the Nordic countries Retrieved from file:///C:/Users/manou/Downloads/Nordic+relapse+study+abstract+.pdf