Η πιο αιματηρή εξέγερση κατά την περίοδο της δουλείας: Η ιστορία του Nathaniel (Nat) Turner
Η ελευθερία ως έννοια αλλά και ως κατάσταση δεν ήταν πάντοτε αυτονόητη, τουλάχιστον όχι όπως εννοείται σήμερα. Υπήρξαν χρονικές περίοδοι κατά τις οποίες δεν είχαν όλες οι κοινωνικές και φυλετικές ομάδες τα ίδια δικαιώματα. Δεν ήταν αναγνωρισμένα, νομοθετημένα και θεσμοθετημένα, ειδικά σε σκοτεινές περιόδους της ανθρωπότητας όπως αυτή της δουλείας στις ΗΠΑ.
Η δουλεία ήταν ένα νόμιμο καθεστώς από την σύσταση ακόμη του κράτους των ΗΠΑ το 1776 μέχρι το 1865 με την ψήφιση της 13ης Τροπολογίας. [1] Παρόλα αυτά δεν είναι λίγοι εκείνοι οι μελετητές οι οποίοι υποστηρίζουν πως είτε άτυπα είτε με διάφορα νομοθετήματα το καθεστώς της δουλείας, συνέχισε να υπάρχει και μεταγενέστερα.[2] Κατά την δουλεία λοιπόν, ένας σκλάβος ανήκε στον αφέντη του ως περιουσιακό στοιχείο και αναλόγως των φυσικών χαρακτηριστικών και προσόντων του μπορούσε να γίνει αντικείμενο εμπορικής συναλλαγής για τους ανωτέρω λόγους. Οι σκλάβοι, κυρίως προέρχονταν από την Αφρικανική ήπειρο, ήταν σε πλείστες περιπτώσεις θύματα απαγωγής και αντιμετωπίζονταν ως αντικείμενα φθηνής εκμετάλλευσης στα σκλαβοπάζαρα. Οι τοπικοί άρχοντες, συνήθως εύρωστοι οικονομικά μεγαλοκτηματίες, τους αγόραζαν ως εργάτες για τις βαμβακοφυτείες. Μάλιστα το βαμβάκι την περίοδο του 18ου αιώνα αποτελούσε την βαριά βιομηχανία των ΗΠΑ.
Ένας σκλάβος λοιπόν ο οποίος θα ξεχώριζε για τα σωματικά του προσόντα αποτελούσε και πόλο έλξης, ένα εύκολο “προϊόν” προς πώληση. Συνήθως απασχολούνταν σε γεωργικές ή οικοδομικές εργασίες εντός του κτήματος. Από αυτό το βαθιά ρατσιστικό και ιδιότυπο καθεστώς δεν θα εξαιρούνταν ούτε οι γυναίκες οι οποίες συνήθως απασχολούνταν με τα οικοκυρικά ως οικιακές βοηθοί ή μαίες. Μάλιστα οι γαιοκτήμονες επεδίωκαν να αποκτήσουν πολλούς δούλους όχι μόνο για οικονομικούς λόγους βραχυπρόθεσμα, αλλά αποσκοπώντας παράλληλα στην στήριξη ενός συστήματος το οποίο θα απέδιδε καρπούς και μακροχρόνια. Έθεταν τις βάσεις για την δημιουργία κοινοτήτων δούλων με την προϋπόθεση ότι εκείνοι δεν θα τους εγκατέλειπαν ποτέ. Τους επέτρεπαν ακόμη να δημιουργήσουν εκκλησίες και χώρους συνάθροισης και λατρείας αλλά σε καμία περίπτωση να μάθουν γραφή και ανάγνωση διότι η μόρφωση των Νέγρων μπορούσε να καταστεί απειλητική για την αφύπνιση και την εξέγερση τους.
Το καθεστώς της δουλείας τους επέτρεπε να παγιώσουν μια κατάσταση και να διαμορφώσουν τις συνθήκες εκείνες οι οποίες θα τους έκαναν ακόμη πιο ισχυρούς όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά. Θα πρέπει ακόμη να υπογραμμιστεί πως η δουλεία αποτέλεσε και πολιτικό ζήτημα για τους εκάστοτε Προέδρους των ΗΠΑ αλλά και τους κυβερνήτες των Πολιτειών στις οποίες το στοιχείο του συντηρητισμού ήταν ισχυρό και δεν δέχονταν την κατάργηση αυτής. Χρειάστηκε το Κίνημα του Καταργητισμού[3], αναρίθμητες εξεγέρσεις αλλά και ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ Βόρειων και Νότιων για να γίνουν οι πρώτες ριζοσπαστικές, για την εποχή, τομές.
Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι ανθρώπινες απώλειες, τα σύνδρομα[4] τα οποία δημιουργήθηκαν από ένα τέτοιο καθεστώς αλλά και την γενικότερη εγκληματική αντιμετώπιση που έλαβαν οι σκλάβοι. Είναι σοκαριστικό το γεγονός πως κάποιοι έχασαν την ζωή τους είτε επειδή δεν υπάκουσαν σε εντολές είτε λόγω των κακουχιών και των εξαντλητικών συνθηκών υπό τις οποίες εργάζονταν. Πολλές γυναίκες βιάσθηκαν, οικογένειες χωρίστηκαν διότι κάποιο μέλος πουλήθηκε σε κάποιον άλλο μεγαλοκτηματία, ακόμη υπήρξαν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι γεννήθηκαν και πέθαναν ως δούλοι, σε ένα σύστημα το οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί ως γενοκτονικό.
Οι συνθήκες πριν την εξέγερση
Η συνεχής καταπίεση των σκλάβων Αφρικανικής καταγωγής δεν ήταν μια συνθήκη η οποία θα γινόταν δεκτή από τους ίδιους αψήφιστα. Αρκετές εξεγέρσεις και απόπειρες απόδρασης έγιναν από αρκετούς οι οποίες όμως δεν είχαν τον ίδιο αντίκτυπο εκείνης της οποίας ηγήθηκε ο Nathaniel Turner τον Αύγουστο του 1831.
Για να φτάσουν σε αυτό το σημείο όμως υπήρξαν ζυμώσεις εντός των φυτειών αλλά και εξωτερικοί παράγοντες καθολικής εμβέλειας οι οποίοι μπορούν να χαρακτηριστούν ως δια-τοπικοί. Οι δεκαετίες του 1820 και του 1830 χαρακτηρίζονταν από την γενικότερη οικονομική δυσπραγία αλλά και την πληθυσμιακή δυσαναλογία όσον αφορά τον καταμερισμό αυτής στις διάφορες κομητείες. Πιο συγκεκριμένα, η δεκαετία του 1820 ορίζεται ως εκείνη η περίοδος η οποία υπήρξε το μεταίχμιο μεταξύ της υψηλής φυσικής γονιμότητας του εδάφους αλλά και της επινόησης νέων - επιστημονικών - μεθόδων για την καλλιέργεια αυτού. Αυτά τα δυο στάθηκαν αρωγοί για την επιστροφή της οικονομικής ευημερίας και ευμάρειας στον Αμερικανικό Νότο σε συνδυασμό με την άνθηση της δουλείας ως παραγωγικού συστήματος, καθιστώντας τους ιδιοκτήτες εκτάσεων πανίσχυρους οικονομικούς παίκτες. [5]
Μεταξύ 1825 και 1830 το βαμβάκι και οι σκλάβοι βρέθηκαν σε ιστορικά χαμηλές τιμές για τα δεδομένα της εποχής. Η εικόνα αυτή άλλαξε από το 1830 και έπειτα μέχρι το 1836 όπου στατιστικά το βαμβάκι και οι σκλάβοι απέκτησαν την εμπορική αξία που είχαν το 1819[6]. Θα λέγαμε λοιπόν πως για μια περίοδο περίπου 15 ετών υπήρχε μια ιδιότυπη οικονομική κρίση χωρίς αυτό να εμποδίζει απαραίτητα ορισμένους γαιοκτήμονες να επεκταθούν. Κάθε άλλο μάλιστα, ήταν μια ευκαιρία για περαιτέρω συγκέντρωση πόρων και ισχύος.
Τις ίδιες δεκαετίες όμως παρατηρείται και η δημογραφική αλλαγή στην πολιτεία της Virginia και ειδικότερα στην κομητεία του Southampton.[7] Το σημείο το οποίο πρέπει να καταδειχθεί είναι η ισχνή αύξηση του λευκού πληθυσμού εν αντιθέσει με αυτή των Αφρικανών σκλάβων. Εύλογα λοιπόν δημιουργείται το υποθετικό επιχείρημα της δημιουργίας και μετέπειτα ύπαρξης ενός πυρήνα αποστατών όπως θα ονομάζονταν σήμερα οι οποίοι θα επιχειρούσαν να αποδράσουν ώστε να κατακτήσουν την ελευθερία τους. Μάλιστα αυτός ο πυρήνας αργότερα απέκτησε σταθερότητα, οργάνωση, εκτελεστική δεινότητα και είχε ως κύριο χαρακτηριστικό του την ανταπόδοση βίας.
Τέλος, θα πρέπει να υπογραμμισθεί και η μεγίστης σημασίας , από οικονομικής απόψεως, γεωγραφική θέση της κομητείας του Southampton, περιοχής η οποία έμελλε να μείνει στην ιστορία ως η γενέτειρα της μεγαλύτερης εξέγερσης σκλάβων. Το Southampton βρίσκεται στο νοτιοανατολικό μέρος της πολιτείας της Virginia, στην παράκτια πεδιάδα του Tidewater. Αρκεί να σημειωθεί πως η ευρύτερη περιοχή του Tidewater ήταν δεύτερη σε παραγωγή ρυζιού και πατάτας. Μεταξύ των 39 κομητειών που την αποτελούσαν μόλις 3 ήταν εκείνες οι οποίες ξεπερνούσαν αριθμητικά το Southampton σε ποσοστά ελεύθερων Νέγρων και 4 σε συνολικό αριθμό λευκών και σκλάβων. Γίνεται κατανοητό πως οι ανάγκες σίτισης ήταν αυξημένες και γιγαντώνονταν ολοένα και περισσότερο όσο αυξανόταν ο πληθυσμός. Το κύριο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι κάτοικοι ήταν η έλλειψη πόρων, μιας και τα μεγέθη κάτοικοι/πόροι ήταν αντιστρόφως ανάλογα. Σε ιδεολογικό επίπεδο εμφανίζεται το δόγμα του Garrison,[8] ενώ ταυτόχρονα επικρατεί ένας παγκόσμιος αναβρασμός συνοδευόμενος από τον διαμοιρασμό φυλλαδίων με μηνύματα εναντίον του καθεστώτος της δουλείας, αγώνες, διαμαρτυρίες αλλά και πιέσεις για την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου που ίσχυε μέχρι τότε.
O Nat Turner και ο ρόλος του στην εξέγερση του 1831
Ηγητής της εξέγερσης της 21ης Αυγούστου 1831 ήταν ο Nathaniel (Nat) Turner, ένας 31χρονος σκλάβος από την Virginia ο οποίος άνηκε στον Benjamin Turner. Έχουν αποδοθεί αρκετοί χαρακτηρισμοί στον Nat Τurner, πάντα από την σκοπιά που κάποιος προσέγγισε την persona αυτού. Έχει γραφεί λοιπόν πως ήταν ένας Νέγρος κήρυκας με ιδιότυπο στυλ, άλλωστε ήταν ο ιεροκήρυκας των Μαύρων κοινοτήτων στις φυτείες εκείνη την περίοδο.[9] Οι λευκοί τον χρησιμοποιούσαν ώστε με τον λόγο του να μπορεί να κατευνάζει τους σκλάβους οι οποίοι έμοιαζαν με καζάνι που βράζει έτοιμο να εκραγεί, λόγω της συνεχούς και επαναλαμβανόμενης κακοποίησης και θυματοποίησης τους. Πολλοί λευκοί τον κατηγορούσαν ως κάποιον με κακό χαρακτήρα, άλλοι πάλι έλεγαν πως δεν ήταν ικανός να προξενήσει κάποια βλάβη. Ακόμη υποστήριζαν πως σκαρφιζόταν διάφορα τεχνάσματα για να προκαλεί φόβο στους λευκούς και πως προσηλύτιζε άλλους Νέγρους. Μπορεί να υποστηριχθεί μάλιστα πως είχε κυριευθεί από μια θρησκοληψία και πνευματικότητα ενόσω προετοίμαζε την εξέγερση.[10]
Αυτό το οποίο μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα όμως είναι πως ο Turner ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του, μιλώντας για ελευθερία, επιχειρώντας να εγκαθιδρύσει ένα ιδιαίτερο ένοπλο κίνημα σχεδόν 200 χρόνια πριν. Σίγουρα ήταν ένας ασυνήθιστα έξυπνος άνθρωπος, ο οποίος ήξερε να ακροβατεί μεταξύ δύο εκ διαμέτρου αντίθετων φυλετικών ομάδων, να κρατά λεπτές ισορροπίες υποκρινόμενος μέσα από τα θρησκευτικά του λογύδρια πως οι λευκοί αφέντες ήθελαν το καλό των δούλων τους αλλά ταυτόχρονα μηχανορραφούσε για την απελευθέρωση των τελευταίων. Άλλωστε κάθε μεγάλος αγώνας απαιτεί την επιλογή στρατοπέδου αλλά και την δράση με κάθε κόστος το οποίο εν τέλει ήταν σκληρό και μεγάλο.
Για να φτάσει όμως στο σημείο ο Nathaniel Turner να γίνει σημείο αναφοράς ακόμη και στον 21ο αιωνα πέρασε από διάφορα στάδια και ο ίδιος, η προσωπικότητα του και οι ιδέες του για την απελευθέρωση των Νέγρων.
Το πρώτο ισχυρό πλήγμα ήταν η φυγή του πατέρα του από την φυτεία του Turner στην προσπάθεια του να κερδίσει την ελευθερία του, εγκαταλείποντας τον Nat μαζί με την μητέρα του. Αυτή η τακτική δεν θα πρέπει να προξενεί όμως έκπληξη μιας και ήταν πολύ συνηθισμένη, τόσο συνηθισμένη όσο η διάλυση αρκετών οικογενειών σκλάβων είτε με αποδράσεις, είτε με εκτελέσεις είτε με πωλήσεις σε άλλους μεγαλοκτηματίες. Η ιδέα όμως της ελευθερίας με κάθε κόστος θα μπολιαζόταν στην παιδική ψυχή του Turner. Το δεύτερο σημείο σταθμός στην ζωή του ήταν η πώληση του από τον Benjamin Turner στον Samuel Turner, πρωτότοκο γιο του Benjamin, το 1809 ενώ ήταν μόλις 9 ετών. Ο Benjamin ήταν πλέον μεγάλος σε ηλικία και δεν ήταν σε θέση να ελέγχει την περιούσια του για αυτό το λόγο άρχισε να την εκποιεί. [11]Στην φυτεία του Samuel, ο Νat θα γινόταν μάρτυρας εξαρχής των διακρίσεων και του ρατσισμού μεταξύ Λευκών και Μαύρων, κάτι το οποίο δεν το είχε βιώσει σε τόσο έντονο βαθμό στο παρελθόν.[12] Άλλωστε αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο απέδρασε για πρώτη φορά το 1821 για να επιστρέψει έναν μήνα μετά την φυγή του ώστε να οργανώσει ένα σχέδιο με περισσότερους συμμετέχοντες και αποδέκτες.
Μια σειρά από γεγονότα τον ταραχώδη Αύγουστο του 1831 προμήνυαν πως κάτι επρόκειτο να συμβεί χωρίς παρόλα αυτά να υπάρχει ακριβής ημερομηνία για το πότε και με ποιον τρόπο. Στις 14 του ίδιου μήνα ορισμένοι λευκοί περιηγητές παρατήρησαν πως οι σκλάβοι που ήταν συγκεντρωμένοι στην εκκλησία του Barnes στην Βόρεια Καρολίνα έμοιαζαν ασυνήθιστα ανήσυχοι, σαν κάποιος να τους είχε μεταφέρει κάποιο μήνυμα το οποίο τους είχε ενοχλήσει πολύ. Την επόμενη ημέρα στην φάρμα του Solomon Parker, μια σκλάβα κρυφάκουσε μια ομιλία, η οποία προερχόταν από μια εκ των καλυβών που είχε χτιστεί για να στεγάσει σκλάβους και αφορούσε τον συνασπισμό των Νέγρων ενάντια στους λευκούς και στην παρακίνηση για ένοπλο αγώνα. Στις 18 Αυγούστου ο Nelson Williams, ένας εκ των συντρόφων του Nat Turner, διαμήνυε πως σύντομα κάτι (κακό) θα συνέβαινε στους λευκούς. Τέλος το βράδυ της 20ης Αυγούστου ένας ακόμη σκλάβος ονόματι Isham, ο οποίος άνηκε στον Ben Edwards, είπε εμπιστευτικά σε έναν άλλο σκλάβο πως ο Nat Turner επρόκειτο να εξεγερθεί και να δολοφονήσει όλους τους λευκούς. Τον προέτρεψε μάλιστα να τον ακολουθήσουν στον αγώνα του ειδάλλως θα είχαν την ίδια τύχη με τους προγόνους τους, δηλαδή τον θάνατο.[13]
Την 21η Αυγούστου 1831 στις δυο μετα τα μεσάνυχτα, o Nathaniel Turner μαζί με μια ομάδα σκλάβων εξεγέρθηκαν ενάντια στους λευκούς αφέντες τους, ενάντια σε ένα καταπιεστικό και ρατσιστικό καθεστώς, σε αυτό που θα γινόταν αργότερα γνωστό ως η μεγαλύτερη, η πιο αιματηρή (και πιο οργανωμένη) εξέγερση δούλων στις ΗΠΑ μέχρι εκείνη την εποχή.
“Οπλισμένοι με τσεκούρια κατευθυνθήκαν προς την αυλή του σπιτιού. Ο Hark άρχισε να σπάει την μπροστινή πόρτα μέχρι να τον σταματήσει ο Nat φοβούμενος πως ο θόρυβος θα ξυπνήσει τους γείτονες. Ο Hark τότε τοποθέτησε μια σκάλα αντικρυστά στο σπίτι και ο Nat κουβαλώντας έναν μπαλτά σκαρφάλωσε και εξαφανίστηκε στον δεύτερο όροφο του σπιτιού μέσα από ένα παράθυρο. Αμέσως μετά ο ίδιος ξεκλείδωσε την πόρτα του σπιτιού και ψιθύρισε στους συντρόφους του πως το πεδίο ήταν ελεύθερο για να δράσουν. Διασκορπίστηκαν αθόρυβα μέσα στο σπίτι όμως ήθελαν ο Nat, ο προφήτης ή αλλιώς ο Μαύρος Μεσσίας όπως τον αποκαλούσαν να δώσει το πρώτο χτύπημα και να σκοτώσει τον Joseph Travis. Με τον Will να κλείνει την πόρτα πίσω του εισήλθαν στο δωμάτιο του αφέντη και έφτασαν μέχρι το κρεβάτι που κοιμόνταν ο Joseph και η Sally. O Nat ταλάντευσε τον μπαλτά του στο σκοτάδι - στην πρόσοψη του οποίου αντικατοπτριζόταν το κεφάλι του Joseph. Ο τελευταίος αμέσως πετάχτηκε επάνω και άρχισε να ουρλιάζει από τρόμο για εκείνον και την σύζυγο του. Ο Will παρενεβη αμέσως και τεμάχισε σε κομμάτια τον Joseph και την Sally. O Will και οι υπόλοιποι κατέσφαξαν άλλους τέσσερις λευκούς οι οποίοι βρίσκονταν στο σπίτι συμπεριλαμβανομένων των Joel Westbrook και Putnam Moore.” [14]
O Nat Turner πλέον είχε απαλλαγεί από τον δυνάστη του και μπορούσε να αναφωνήσει ελεύθερος. Οσονουπω επέστρεψαν στον αχυρώνα για να ανασυνταχθούν και να οργανώσουν το σχέδιο της εξάπλωσης του αγώνα τους και της επίθεσης σε άλλες φυτείες. Λίγο πριν εγκαταλείψουν την φυτεία οι εξεγερμένοι θυμήθηκαν πως ήταν ζωντανό το βρέφος του ζεύγους Travis το οποίο δολοφονήσαν και αυτό λίγο αργότερα. Έπειτα άρχισαν να επιτίθενται στις γειτονικές φυτείες με αντίστοιχη αγριότητα. Πιο συγκεκριμένα δολοφόνησαν μεταξύ άλλων τους Sal Francis, Piety Reese και τον γιο της William, όπως επίσης την κυρία Williams μαζί με το παιδί της. Δεν χρησιμοποίησαν πιστόλια ή καραμπίνες για να μην κινήσουν υποψίες από τον θόρυβο που θα έκαναν και προτίμησαν τσεκούρια, μαχαίρια και αξίνες ώστε να μην γίνονται αντιληπτοί και να κινούνται αθόρυβα. Αυτό όμως που προκαλεί εντύπωση είναι το γεγονός πως μέχρι εκείνη την στιγμή ο Nat Turner δεν είχε βάψει τα χέρια του με αίμα, ήταν ο εμπνευστής της εξέγερσης αλλά όχι ο εκτελεστής.[15] Οι ιστορικοί μέχρι στιγμής δεν έχουν καταφέρει να εξηγήσουν τον λόγο για τον οποίο κράτησε αυτή τη στάση. Πολλοί υπογραμμίζουν πως ο ρόλος του Turner ήταν οργανωτικός και όχι εκτελεστικός, άλλοι πάλι υποστηρίζουν πως η δίψα του για αίμα είχε κορεσθεί. [16]
Ο ακριβής αριθμός των συμμετεχόντων Νέγρων στην εξέγερση μέχρι σήμερα δεν έχει αποτυπωθεί με ακρίβεια. Μάλιστα στις κατά καιρούς πηγές οι οποίες έχουν παρατεθεί, εμφανίζονται διάφορα νούμερα με επικρατέστερο εκείνο μεταξύ του 60 – 80. [17] Η λίστα των λευκών θυμάτων σύμφωνα των Thomas Gray απαριθμούσε 55 απώλειες όλες καταγεγραμμένες στην λίστα του βιβλίου του The Confessions of Nat Turner, αριθμό τον επιβεβαίωναν και μεταγενέστεροι μελετητές όπως ο Samuel Warner. [18]
Κάθε δράση φέρει και αντίδραση, για αυτό και ο Αμερικανικός στρατός σε συνεργασία με ομάδες λευκών κατοίκων της περιοχής, 48 ώρες μετα την εξέγερση των Νέγρων στις 23 Αυγούστου 1831, συστάθηκε, οργανώθηκε και επιτέθηκε στους εξεγερμένους αλλά και σε αθώους υπό την υποψία πως ίσως θελήσουν και εκείνοι να ενταχθούν στο κίνημα βίας και ανυπακοής. Στην προσπάθεια του ο στρατός να καταπνίξει την εξέγερση, να συλλάβει τον Turner και την ομάδα του επιτέθηκε αδιακρίτως, με τον αριθμό των Νέγρων θυμάτων να ξεπερνά τους 150. Εντύπωση επίσης προκαλεί η ικανότητα του Nat Turner να αποφεύγει τους διώκτες για περισσότερο από δύο μήνες μετά την εξέγερση, ενώ κρυβόταν στο δάσος λίγα μίλια μακριά από την φάρμα του Travis. Παραδόθηκε μόνο όταν ήρθε αντιμέτωπος με το όπλο του Benjamin Phipps, εξαντλημένος παράλληλα από τις κακουχίες της μακράς σε διάρκεια φυγής του.[19]
Η σύλληψη, ο απαγχονισμός και η θέσπιση νομοθετικού πλαισίου
Στις 5 Νοεμβρίου 1831 ο Nathaniel Turner δικάστηκε με την κατηγορία της συνωμοσίας για επανάσταση και εξέγερση, και καταδικάστηκε σε θάνατο δια απαγχονισμού. Έξι μέρες αργότερα απαγχονίστηκε και το δέρμα αυτού εκδάρθη. Η πιο σοκαριστική μαρτυρία αναφέρει πως το δέρμα αυτού χρησιμοποιήθηκε για να φτιαχτούν πορτοφόλια και άλλα “σουβενίρ”" καταδεικνύοντας ταυτόχρονα την αγριότητα της ανθρώπινης φύσης αλλά και των θεσμών ενός συστήματος το οποίο είχε ταπεινωθεί από μια μερίδα σκλάβων.[20]
Όλα τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα την ψήφιση νόμων αλλά και την θέσπιση ενός κανονιστικού πλαισίου καταρχήν ρατσιστικό αλλά και βασιζόμενο στις φυλετικές διακρίσεις. Το αποκορύφωμα μάλιστα ήταν η απαγόρευση σε σκλάβους αλλά και Ελεύθερους Νέγρους[21] της εκμάθησης γραφής και ανάγνωσης σε έναν Αμερικανικό Νότο ο οποίος ήταν κατά παράδοση συντηρητικός και όχι τόσο συνταυτισμένος με τις εξελίξεις της εποχής όπως ο Βορράς.
Πιο συγκεκριμένα, το νομοθετικό σώμα της πόλης του Delaware ψήφισε την απαγόρευση οπλοκατοχής και οπλοχρησίας για τους ελεύθερους Νέγρους εκτός και εάν είχε χορηγηθεί αντίστοιχη άδεια από την ομοσπονδία, και την επιβολή προστίμου 5 δολαρίων σε περίπτωση παραβίασης αυτού. Επιπροσθέτως απαγορευόταν η συνάθροιση περισσότερων των δώδεκα ελεύθερων Νέγρων και επιβαλλόταν πρόστιμο δέκα δολαρίων. Αυτές μπορούσαν να θεωρηθούν νόμιμες μόνο υπό την παρουσία τριών λευκών. Τέλος όποιος ελεύθερος Νέγρος δεν ήταν κάτοικος/πολίτης της Πολιτείας στην οποία περιόδευε δεν είχε το δικαίωμα να συμμετέχει και να κηρύττει σε συγκεντρώσεις Νέγρων παρά μόνο εάν κατείχε την αντίστοιχη άδεια από την Ομοσπονδία. Ένα πρόστιμο των 50 δολαρίων θα τον συνόδευε σε αντίθετη περίπτωση. [22]
Αντιστοίχως σκληρή ήταν και η νομοθεσία στο Maryland, μέρος στο οποίο απαγορευόταν η μετανάστευση των ελεύθερων Νέγρων. Σε περίπτωση που κάποιος αγνοούσε τις ως άνω διαταγές τότε τιμωρούνταν με πρόστιμο, δεν είχε δικαίωμα να εργαστεί ή να οπλοφορεί. Παράλληλα τα θρησκευτικά καθήκοντα των Νέγρων μπορούσαν να τελεστούν μόνο παρουσία λευκών. Ακόμη απαγορευόταν η αγορά καπνού, αλκοόλ και φαγητού από όλους τους Νέγρους ανεξαρτήτως status, ελεύθερου ή μη.
Το νομοθετικό πλαίσιο όμως δεν αφορούσε μόνο τους Νέγρους αλλά και όσους επιθυμούσαν να βοηθήσουν αυτούς, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό της πολιτείας της Alabama. Όποιος επιχειρούσε να μάθει γραφή ή ανάγνωση σε κάποιον Νέγρο τότε θα ερχόταν αντιμέτωπος με ένα πρόστιμο το οποίο κυμαινόταν μεταξύ 250 και 500 δολαρίων. Όσοι κήρυτταν υπερ μιας εξέγερσης θα έπρεπε να καταδικαστούν σε θάνατο. Απαγορευόταν επίσης η συνάθροιση περισσότερων των 5 δούλων εκτός φυτείας και χωρίς την επίβλεψη του αφέντη τους. Οι ελεύθεροι Νέγροι δεν είχαν το δικαίωμα να επικοινωνήσουν με τους σκλάβους χωρίς την έγγραφη συγκατάθεση του ιδιοκτήτη τους. Για να ισοσταθμίσουν - ντυμένο με έναν μανδύα υποκρισίας- το αυστηρό πλαίσιο θέσπισαν τιμωρίες και στους δουλοκτήτες κυρίως με την μορφή προστίμων, τιμωρίες και κυρώσεις οι οποίες δεν επιβλήθηκαν ποτέ. [23]
Η δίχως προηγούμενο αυστηροποίηση και καταπάτηση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων των Νέγρων καταδείκνυε τον φόβο που επικρατούσε για μια αλλαγή η οποία έμελλε να επέλθει πολλά χρόνια αργότερα με κύριους εκφραστές τους Harriet Tubman, Sojourner Truth, Frederick Douglass[24] και William Lloyd Garrison.
O Nathaniel Turner αποτέλεσε έμπνευση αλλά και σημείο αναφοράς για τα κατά καιρούς κινήματα και τους αγωνιστές που πρωταγωνίστησαν σε αυτά. Μοιάζει περισσότερο από ποτέ επίκαιρος σήμερα[25], δεδομένου πως οι Αφρό - Αμερικανοί παλεύουν ακόμη για τα δικαιώματα τους, την ισότητα στον δημόσιο βίο και την εξάλειψη των διακρίσεων και των ρατσιστικών πρακτικών πάνω στις οποίες είναι ριζωμένοι μερικοί θεσμοί. Η συμβολοποίηση της οργής, της ανταπόδοσης της βίας και της ανάγκης για αλλαγή των δεδομένων συγκεντρωνόταν στο πρόσωπο αυτού και εκφραζόταν με την ίδια γενναιότητα με την οποία αντιμετώπισε και τον δικό του επικείμενο θάνατο δευτερόλεπτα πριν απαγχονιστεί. [26]
*Η ιστορία του Nathaniel Turner αλλά και της εξέγερσης στην οποία ηγήθηκε μεταφέρθηκε και στην μεγάλη οθόνη αρκετά πρόσφατα. Πιο συγκεκριμένα το 2016, ο Νate Parker υποδύθηκε τον Nat Turner, στην ταινία The Birth of A Nation, ενώ παράλληλα έγραψε το σενάριο και την σκηνοθέτησε. Μάλιστα η ταινία κατάφερε να αποσπάσει το Βραβείο Κοινού και το Βραβείο Κριτικής Επιτροπής στην κατηγορία της Δραματικής ταινίας στο φεστιβάλ του Sundance το ίδιο έτος. Παρακάτω ακολουθεί το τρέιλερ της ταινίας
Εμμανουήλ Σ. Καρούσος, Κοινωνιολόγος, Κοινωνικός Ανθρωπολόγος Μέλος της Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας
Βιβλιογραφικές Πηγές
Aptheker H., (2006), Nat Turner's Slave Rebellion: Including the 1831 "Confessions" , NewYork, Dover Publications.
Cromwell J.W., The Aftermath of Nat Turner's Insurrection, The Journal of African American History Volume 5, Number 2April 1920
https://www.journals.uchicago.edu/doi/pdf/10.2307/2713592
Dr. Joy DeGruy, Post Traumatic Slave Syndrome, POST TRAUMATIC SLAVE SYNDROME — Dr. Joy DeGruy
Higginson T.W., Nat Turner’s Insurrection, theatlantic.com, August 1861 Issue
https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1861/08/nat-turners-insurrection/308736/
Klein C., 10 Things You May Not Know About Nat Turner’s Rebellion, history.com, 24/5/2016 (ανανεώθηκε 5/2/2020) https://www.history.com/news/10-things-you-may-not-know-about-nat-turners-rebellion
Lapidus Center, In Search of Nat Turner, lapiduscenter.org
In Search of Nat Turner – Lapidus Center
Oates S.B. (2016), The Fires of Jubilee: Nat Turner's Fierce Rebellion, New York, Harper Perennial; Reissue edition.
Oxford University Press, Black History Month Garrisonian Abolitionists, blog.oup.com 27/2/2007 Black History Month Garrisonian Abolitionists | OUPblog
Seslovksy E., Bryan Stevenson says 'slavery didn't end in 1865, it just evolved', cnn.com, 8/12/2018 https://edition.cnn.com/2018/12/07/politics/bryan-stevenson-axe-files/index.html
United Negro College Fund, The Life of Frederick Douglass, uncf.org
The Life of Frederick Douglass - UNCF
[1] Η Δέκατη Τρίτη τροπολογία στο Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών κατάργησε τη δουλεία και την ακούσια υποτέλεια, εκτός από την τιμωρία για έγκλημα. Η τροπολογία ψηφίστηκε από το Κογκρέσο στις 31 Ιανουαρίου 1865 και επικυρώθηκε από τις απαιτούμενες 27 από τις τότε 36 πολιτείες στις 6 Δεκεμβρίου 1865 και διακηρύχθηκε στις 18 Δεκεμβρίου. Ήταν η πρώτη από τις τρεις τροπολογίες ανασυγκρότησης που εγκρίθηκαν μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο.
[2] Χαρακτηριστικό παράδειγμα υποστηρικτη αυτής της απόψης είναι ο δικηγόρος και πολιτικός ακτιβιστής Bryan Stevenson ο οποίος άσκησε έντονη κριτική στον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ, Donald Trump. Το βασικότερο σημείο της επιχειρηματολογίας του είναι πως οι Αφρο - Αμερικανοί σήμερα στερούνται της ελευθερίας και των δικαιωμάτων τους μέσω του εγκλεισμού τους στις φυλακές.
Seslovksy E., Bryan Stevenson says 'slavery didn't end in 1865, it just evolved', cnn.com, 8/12/2018 https://edition.cnn.com/2018/12/07/politics/bryan-stevenson-axe-files/index.html
[3] Το κίνημα του καταργητισμού ήταν η κοινωνική και πολιτική προσπάθεια για τον τερματισμό της δουλείας παντού κατά τον 18ο και 19ο αιώνα.
[4] Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου είδους συνδρόμου είναι το μετατραυματικό σύνδρομο της δουλείας (Post Traumatic Slave Syndrome). Βάση αυτού του συνδρόμου αποτελεί η ύπαρξη μιας θεωρίας η οποία εξηγεί την αιτιολογία πολλών απο τις προσαρμοστικές συμπεριφορές επιβίωσης των Αφρο -Αμερικανών στις Αφροαμερικανικές κοινότητες σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Διασπορά. Είναι μια κατάσταση που υφίσταται ως συνέπεια της διαγενεακής καταπίεσης των Αφρικανών και των απογόνων τους, που προκύπτει από τους αιώνες σκλαβιάς. Μια μορφή δουλείας που βασίστηκε στην πεποίθηση ότι οι Αφροαμερικανοί ήταν εγγενώς/γενετικά κατώτεροι από τους λευκούς. Στη συνέχεια ακολούθησε και ο θεσμοθετημένος ρατσισμός που συνεχίζει να διαιωνίζει τους ψυχικούς τραυματισμούς.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.joydegruy.com/post-traumatic-slave-syndrome
[5] Aptheker H., (2006:18).
[6] Aptheker H. (2006:19).
[7] Aptheker H. (2006:20-26).
[8] Οι υποστηρικτές του δόγματος Garrison διαχωρίζονταν από τους τις άλλες ιδεολογικές ομάδες κατά της δουλείας, λόγω των πιο προηγμένων θέσεων τους για την ισότητα των φύλων και της φυλής. Επιπλέον, υποστήριξαν μια ευρεία πλατφόρμα ακτιβιστών που επιτέθηκε στο κράτος, τον στρατό και τις εκκλησίες για τις σχέσεις τους με τη δουλεία και γενικά απαρνήθηκε την πολιτική των κομμάτων, ιδιαίτερα την ψηφοφορία. Ωστόσο, δεν ήταν απαραίτητα η συναίνεση για τις στρατηγικές και τις τακτικές μεταξύ των υποστηρικτών του παραπάνω δόγματος. Η συνοχή της ομάδας, η οποία άρχισε να εδραιώνεται στα τέλη της δεκαετίας του 1830, διατηρήθηκε από διάφορους παράγοντες: οι συναισθηματικοί δεσμοί πίστης και φιλίας των συμμετεχόντων στον William Lloyd Garrison. Η κοινή τους πεποίθηση ότι οι οργανώσεις κατά της δουλείας πρέπει να είναι θεμελιωδώς περιεκτικές - ανεξάρτητα από τις απόψεις των ατόμων για την κοινωνία, τη θρησκεία και την πολιτική - και πρέπει να απαιτούν από τα μέλη μόνο την αφοσίωσή τους στην άμεση χειραφέτηση · και τη συλλογική τους πίστη στην κυβέρνηση του Θεού (σε αντίθεση με την ανθρώπινη οντότητα της), η οποία απαιτούσε άμεση υπακοή στον θεϊκό νόμο και απλώς υποταγή, και ανυπακοή όταν υπαγόρευαν οι συνειδήσεις τους, στο τεχνητό ανάλογό της. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://blog.oup.com/2007/02/black_history_m4/
[9] Oates S.B. (2016:55).
[10] Ακόμη και μετα την σύλληψη του, ενώ απολογούνταν για τις πράξεις του, επέμενε πως λειτουργούσε εξ ονόματος του Κυρίου και πως ο Θεός του έστελνε επουράνια μηνύματα. Aptheker H. (2006:158-159).
[11] Oates S.B. (2016:24-28).
[12] Στην φυτεία του Samuel Turner απαγορευόταν να συγχρωτίζονται τα παιδιά των σκλάβων με εκείνα των μεγαλοκτηματιών σε οποιαδήποτε περίσταση. Δεν έπαιζαν μαζί, δεν περπατούσαν στα χωράφια μαζί ούτε βρίσκονταν σε στενή επικοινωνία όπως σε εκείνη του Benjamin Turner. Τότε συνειδητοποίησε για πρώτη φορά το status του σκλάβου ο Nathaniel Turner. Oates S.B. (2016:33-34).
[13] Oates S.B. (2016:79-81).
[14] Oates S.B. (2016:95-98). Μετάφραση εκ του πρωτοτύπου από τον υπογράφοντα το κείμενο.
[15] Oates S.B. (2016:97).
[16] Oates S.B. (2016:117).
[17] Aptheker H.(2006:58).
[18] Aptheker H.(2006:59-60).
[19] Klein C., 10 Things You May Not Know About Nat Turner’s Rebellion, history.com, 24/5/2016 (ανανεώθηκε 5/2/2020) https://www.history.com/news/10-things-you-may-not-know-about-nat-turners-rebellion
[20] Cromwell J.W. (1920:208 - 234).
[21] Στις βρετανικές αποικίες στη Βόρεια Αμερική και στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από την κατάργηση της δουλείας το 1865, ως Ελεύθεροι Νέγροι (Free Negro) αναφέρονταν όλοι όσοι δεν υπόκειντο στο νομικό καθεστώς της δουλείας. Ο ελεύθερος άνδρας (freedman) ή η ελεύθερη γυναίκα (freedwoman) ήταν ένα άτομο το οποίο ήταν σκλάβος κατά το παρελθόν αλλά είχε καταφέρει να απελευθερωθεί, συνήθως με νόμιμα μέσα. Ο συνηθέστερος τρόπος να κερδίσει κάποιος δούλος την ελευθερία του ήταν μέσω της χρηματικής εξαγοράς αυτής, πάντα με την σύμφωνη γνώμη του δουλοκτήτη στον οποίο ανήκε μέχρι πρότινος. Μάλιστα ο τελευταίος συνέτασσε ένα πιστοποιητικό το οποίο αποδείκνυε τα ανωτέρω. Ο πιο ακραίος και περισσότερο επικίνδυνος τρόπος ωστόσο ήταν η φυγή/απόδραση. Έπρεπε να φτάσει με κίνδυνο της ζωής του σε μια πολιτεία, συνήθως προς τον Βορρά, στην οποία δεν ίσχυε ο θεσμός της δουλείας για να θεωρηθεί ελεύθερος.
[22] Aptheker H.(2006:86).
[23] Aptheker H. (2006:87-92).
[24] Σε εκείνον μάλιστα ανήκει ένα από τα πιο γνωστά γνωμικά το οποίο χαρακτήριζε επακριβώς τον θεσμό της δουλείας. Πιο συγκεκριμένα είχε δηλώσει : ”δεν γνώριζα οτι ήμουν σκλάβος μέχρι να ανακαλύψω πως δεν μπορούσα να κάνω τα πράγμα που ήθελα.” Υπήρξε ενας από τους πιο γνωστούς υποστηρικτές του κινήματος του καταργητισμού, πρώην σκλάβος ο οποίος είχε κερδίσει την ελευθερία του.
Περισσότερες πληροφορίες για τον βίο του Frederick Douglass περιέχονται στον παρακάτω σύνδεσμο: https://uncf.org/pages/the-life-of-frederick-douglass
[25] O Nat Turner έμελλε να είναι σημειο αναφορας και συζήτησης το 20ο και τον 21ο αιώνα από μεγάλους διανοητές και αναμορφωτές του Μαύρου Κινήματος όπως οι Malcolm X και Stocely Carmichael, ποιητές και πεζογράφους όπως οι Maya Angelou και Αlice Walker αλλά και καλλιτέχνες κυρίως της ραπ σκηνης όπως οι KRS-One και Kanye West.
Στον παρακάτω σύνδεσμο ακολουθούν ορισμένα από αυτά τα παραδείγματα: https://www.lapiduscenter.org/in-search-of-nat-turner/
[26]Higginson T.W., Nat Turner’s Insurrection, theatlantic.com, August 1861 Issue
https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1861/08/nat-turners-insurrection/308736/