Εξάρτηση, HIV και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Μαρία- Παναγιώτα Μωραΐτη

Ανάλυση Μελέτης Περίπτωσης: Η υπόθεση των οροθετικών εκδιδόμενων γυναικών.

 

Εισαγωγή

Η υπόθεση των οροθετικών εκδιδόμενων γυναικών απασχόλησε αρκετά χρόνια τα μίντια, λόγω των συνεχών εξελίξεων. Ωστόσο, αν και δεν απασχολεί πλέον την επικαιρότητα, πρόκειται για μια υπόθεση που παρουσιάζει ιδιαίτερο δημοσιογραφικό και κοινωνικό ενδιαφέρον, καθώς πρόκειται για ένα σοβαρό γεγονός με κοινωνικές προεκτάσεις. Επιπλέον, η τάση της σύγχρονης δημοσιογραφίας να αναδεικνύει και να διερευνά θέματα και προβλήματα κοινωνικού ενδιαφέροντος αποτέλεσε εφαλτήριο ενασχόλησης με την εν λόγω υπόθεση. Άλλωστε το τελευταίο διάστημα την επικαιρότητα απασχολούν με εκτενή ρεπορτάζ θέματα κοινωνικού ενδιαφέροντος με εγκληματολογικές διαστάσεις. Αντικείμενο διερεύνησης αποτέλεσε ο τρόπος προβολής των γεγονότων που σχετίζονται με την υπόθεση από τα Μέσα Ενημέρωσης και ταυτόχρονα η συσχέτισή τους με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν το 2012. Για τη διεξοδική διερεύνηση της υπόθεσης αξιοποιήθηκε η βιβλιογραφική ανασκόπηση και στο ερευνητικό μέρος χρησιμοποιήθηκε ο συνδυασμός ποσοτικής και ποιοτικής μεθοδολογίας.

Το Μάρτιο του 2012 αποφασίστηκε από την κυβέρνηση η έναρξη επιχειρήσεων ελέγχου και καταστολής κυρίως σε περιοχές του κέντρου της Αθήνας όπου ζούσαν αρκετοί μετανάστες χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα. Έναν μήνα αργότερα πραγματοποιήθηκαν τροπολογίες στο νόμο 4075/2012 (ΦΕΚ89/Α/11-4-2012, άρθρο 59), σε ό,τι αφορά τη μεταχείριση των ατόμων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες και βρίσκονται θετικά σε κάποιο λοιμώδες νόσημα. Οι αλλαγές στο νομικό πλαίσιο επέφεραν διαμαρτυρίες. Οι κοινοβουλευτικές εκλογές επρόκειτο να διεξαχθούν σύντομα. Στις 27/4 το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων πραγματοποίησε ελέγχους στο κέντρο της Αθήνας σε εκδιδόμενα 11 άτομα, εκ των οποίων, μια γυναίκα 22 ετών ρωσικής καταγωγής βρέθηκε θετική στον HIV. Δόθηκε εισαγγελική εντολή να δημοσιοποιηθούν τα στοιχεία, ο τόπος εργασίας και η φωτογραφία της, βάσει στον προαναφερθέντα νόμο. Η κατηγορία που της απαγγέλθηκε ήταν αυτή της βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν και αναπαράχθηκαν από τα Μέσα, η ίδια γνώριζε την ιατρική της κατάσταση, ωστόσο συνέχισε να συνευρίσκεται με άνδρες χωρίς προφύλαξη. Η γυναίκα ισχυρίστηκε ότι δεν γνώριζε ότι ήταν φορέας του HIV. Περισσότεροι από 600 από άνδρες κάλεσαν τη γραμμή βοήθειας του ΚΕΕΛΠΝΟ αναφέροντας ότι συνευρέθηκαν με την εν λόγω γυναίκα χωρίς να λάβουν προφύλαξη. Τις προσεχείς ημέρες οι έλεγχοι συνεχίστηκαν. Στους ελέγχους βρέθηκαν κι άλλες γυναίκες θετικές στον ιό HIV. Ακολουθήθηκε η ίδια διαδικασία με την προηγούμενη συλληφθείσα και τους απαγγέλθηκε η ίδια κατηγορία. Δήλωσαν ότι δεν ήταν ενήμερες για την ασθένειά τους. Η δημοσιοποίηση των στοιχείων των γυναικών έφερε τις αντιδράσεις κάποιων οργανισμών, αίτημα των οποίων αποτέλεσε η διακοπή προβολής των γυναικών με HIV καθ’ αυτό τον τρόπο, καθώς συνεπάγεται με διαπόμπευση και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η συγκεκριμένη υπόθεση ποινικοποίησε τον HIV και στιγμάτισε όσα άτομα είναι οροθετικά. Έως τον Μάρτιο του 2013 και οι 27 οροθετικές γυναίκες είχαν αποφυλακιστεί. Η απελευθέρωσή τους ωστόσο, είχε ελάχιστη ή και καθόλου κάλυψη από τα Μέσα Ενημέρωσης. Μάλιστα δύο εξ’ αυτών οδηγήθηκαν στην αυτοχειρία λόγω της διαπόμπευσης που υπέστησαν (Gkresta & Mireanu, 2012).

Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση της Ελλάδας και οι επιπτώσεις της κρίσης 2010-2012

Το 2012 η Ελλάδα βίωνε τις δριμείες συνέπειες της οικονομικής κρίσης. Τα ποσοστά της ανεργίας ήταν ανοδικά, το κοινωνικό κράτος ήταν αποσαθρωμένο, λόγω των περικοπών και η αβεβαιότητα ήταν διάχυτη. Οι κοινωνικές συνέπειες της κρίσης ήταν εξίσου έντονες. Ο φόβος, το άγχος, η αποπροσωποποίηση και η αποξένωση ήταν μόνο μερικές από τις συνέπειες στο κοινωνικό σύνολο. Η εμπιστοσύνη στο κράτος είχε διαταραχθεί, με αποτέλεσμα την αδυναμία άσκησης αποδοτικού  κοινωνικού ελέγχου (Πουλόπουλος, 2014). Φλέγοντα θέματα όπως το μεταναστευτικό και η δημόσια υγεία απασχολούν την ελληνική πολιτική σκηνή. Επιπλέον, οι εξελίξεις επί των προαναφερθέντων θεμάτων απασχολούσαν καθημερινά και τα Μέσα Ενημέρωσης (Kentikelenis & Papanikolas, 2012).

Η υποχρηματοδότηση των προγραμμάτων δημόσιας υγείας επηρέασε το μηχανισμό πρόληψης που επικεντρώνεται σε ευάλωτους πληθυσμούς. Αυτό σημαίνει ότι αυξάνεται αναλογικά η ευαλωτότητα ευπαθών ομάδων (σεξεργάτες, χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών) (Johnson & Frendich, 2007). Η κρίση έστρεψε τους χρήστες σε φθηνότερες ουσίες χαμηλής ποιότητας, αλλά υψηλότερης επικινδυνότητας, όπως τα συνθετικά κανναβινοειδή και το shisha (Πουλόπουλος, 2014). Η προσαρμογή στις νέες ουσίες αποτελεί απόρροια της οικονομικής κρίσης (Poulopoulos, 2012; Triantos et al., 2014). Το διάστημα μεταξύ 1/1-31/12/2012, στην Ελλάδα καταγράφηκαν 768 περιπτώσεις HIV στο HCDCP σύστημα παρακολούθησης. Στο διάστημα μεταξύ 9/2011-6/2012 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 2.312 εξετάσεις αίματος εκ των οποίων 113 περιπτώσεις ήταν θετικές στον HIV (EMCDDA, 2012). Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΕΚΤΕΠΝ (2011) ο αριθμός των ατόμων που νόσησαν από HIV στον πληθυσμό των τοξικοεξαρτημένων αυξήθηκε κατά οκτώ φορές το πρώτο εξάμηνο του 2011. Δεδομένα από το Ελληνικό Εστιακό Σημείο για τα Ναρκωτικά επιβεβαιώνουν τα ευρήματα του ΚΕΕΛΠΝΟ που υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των χρηστών ουσιών συνεχίζει να αυξάνεται (Poulopoulos, 2012). Οι αστυνομικές επιχειρήσεις ήταν εντεταμένες σε περιοχές όπου εντοπίζεται μεταναστευτικός πληθυσμός. Για το λόγο αυτό υπήρξε έντονη κινητικότητα και ευπάθεια σε ό,τι αφορά τις συνθήκες σεξεργασίας (Papadogeorgaki et al., 2006). Οι αναταραχές που πυροδοτήθηκαν από τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις κλιμακώθηκαν και οι προσπάθειες καταστολής που εφαρμόστηκαν αποδείχθηκαν απρόσφορες. Πραγματοποιήθηκαν αστυνομικές επιχειρήσεις όπως ο «Ξένιος Ζευς» και η «Θέτις». Τέτοιου είδους στρατηγικές καταστολής στιγμάτισαν και περιθωριοποίησαν κοινωνικά ευάλωτες ομάδες (χρήστες ναρκωτικών, οροθετικοί, ιερόδουλες, μετανάστες, πρόσφυγες). Η εναντίωση στις ευάλωτες αυτές κοινωνικές ομάδες επέφερε μια επίπλαστη κοινωνική συνοχή (Πουλόπουλος, 2014).

Ηθικός πανικός

Η έννοια του ηθικού πανικού (moral panic) έγκειται στη δυσαναλογία εχθρικής αντίδρασης της κοινωνίας σε ένα γεγονός, κοινωνική ομάδα ή άτομο. Οι αντιδράσεις προέρχονται από τη φαινομενική αντίθεση των επικρατουσών κοινωνικών αξιών με τις αξίες της ομάδας ή του ατόμου που εμπλέκονται στο γεγονός. Ταυτόχρονα, οι αξίες που φέρουν η ομάδα ή το άτομο είναι αντίθετες και με τις στερεοτυπικές αξίες των ΜΜΕ, οι οποίες βασίζονται κατά βάση σε προκαταλήψεις. Απόρροια του ηθικού πανικού είναι οι κοινωνικές αντιδράσεις και ο φόβος. Ο ηθικός πανικός σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο τα Μέσα Ενημέρωσης προβάλλουν μεταδίδουν και καλύπτουν γεγονότα που αφορούν κυρίως ευαίσθητα κοινωνικά θέματα. Μεταξύ άλλων στα ευαίσθητα κοινωνικά γεγονότα εντάσσονται η εξάρτηση, η χρήση και ο ιός HIV (Watney, 1997). Τα χαρακτηριστικά του ηθικού πανικού είναι τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Η υπερπροβολή των γεγονότων, των αντιδράσεων, η δραματοποίησή τους και η στερεοτυπική προσέγγιση από τα Μέσα αποτελούν από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του ηθικού πανικού (Murji, 2001). Οι υπεραπλουστεύσεις και οι γενικεύσεις είναι πιο εύπεπτες, καθώς συνδέουν γεγονότα υπό μια στερεοτυπική οπτική, ώστε να υπάρχει σχέση αιτίου και αιτιατού. Ωστόσο, για την άσκηση κριτικής στα ΜΜΕ θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές συνθήκες, οι οποίες προφανώς και συνδέονται άμεσα με το προβαλλόμενο θέμα. Ταυτόχρονα, δεν θα πρέπει να παραγκωνίζεται ο σκοπός που εν γένει επιτελούν τα Μέσα, ο οποίος είναι η πληροφόρηση του κοινού και η διάχυση των ειδήσεων (Ζαραφωνίτου, 2015).

Μεθοδολογία έρευνας*

Αξιοποιήθηκε o συνδυασμός ποιοτικής και ποσοτικής μεθοδολογίας. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από 14 ενημερωτικά sites και ηλεκτρονικές εφημερίδες που κυκλοφορούν και σε έντυπη μορφή. Τα ενημερωτικά sites επιλέχθηκαν με κριτήριο την επισκεψιμότητά τους και πιο συγκεκριμένα επιλέχθηκαν τα πρώτα 20 σε δημοφιλία sites και οι ηλεκτρονικές εφημερίδες επιλέχθηκαν με κριτήριο την εύκολη πρόσβαση στα ρεπορτάζ και τα άρθρα. Εντοπίστηκαν 177 ρεπορτάζ και άρθρα που συντάχθηκαν τις χρονικές περιόδους 27/4-6/6/2012, 30/11-14/12/2014, 3/7/2013 και 12/5-18/12/2016, το περιεχόμενο των οποίων κατηγοριοποιήθηκε σε 6 θεματικές κατηγορίες. Οι θεματικές που αναδύθηκαν είναι οι εξής: 1. Σύλληψη-Φράσεις που δηλώνουν φόβο για τον HIV, με υποκατηγορίες α) αυξανόμενος αριθμός ανδρών που εξετάστηκαν ή βρέθηκαν με HIV, β) αυξανόμενος αριθμός ιερόδουλων που βρέθηκαν θετικές ή προσήχθησαν από τις Αρχές, γ) εξάρτηση και δ) καταγωγή 2. Αθώωση-δίκη, 3. Αυτοχειρίες, 4. Αντιδράσεις για τη δημοσιοποίηση των στοιχείων και τη διαπόμπευση, 5. Προβολή των απόψεων των γυναικών και 6. Προσωπικές ιστορίες.

• Τα ρεπορτάζ και τα άρθρα που αναφέρθηκαν στη σύλληψη, τον αυξανόμενο αριθμό των νοσούντων ή όσων ελέγχθηκαν για HIV, την εξάρτηση και την καταγωγή των γυναικών ήταν 120. Σχετικά με τη σύλληψη αναφέρθηκαν ενδεικτικά: «Προφυλακιστέες οι ιερόδουλες που πάσχουν από Aids. Κατηγορούνται για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη», «To δρόμο για τις φυλακές πήρε η 22χρονη Ρωσίδα ιερόδουλη, φορέας του AIDS….Η 22χρονη, η οποία κατηγορείται για το κακούργημα της βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης, αρνήθηκε τις κατηγορίες και υποστήριξε ότι δεν γνώριζε ότι πάσχει από AIDS».
• Για τη δίκη και την αθωωτική απόφαση καταμετρήθηκαν 12 ρεπορτάζ και άρθρα, τα οποία ενδεικτικά ανέφεραν: «Αθώες κρίθηκαν από το Τριμελές Εφετείο Πλημμελειοδικών οι οροθετικές γυναίκες οι οποίες είχαν διαπομπευτεί το 2012…».
• Για τις αυτοχειρίες των γυναικών γράφτηκαν 10 ρεπορτάζ και άρθρα. «Αυτοκτόνησε οροθετική ιερόδουλη που είχε συλληφθεί το 2012. Τα στοιχεία της είχαν δημοσιοποιηθεί για την προστασία της δημόσιας υγείας», «Τέλος στη ζωή της αποφάσισε να δώσει μια από τις γυναίκες που είχαν συλληφθεί τον Μάιο του 2012 ως εκδιδόμενες οροθετικές, ενώ, τα στοιχεία και οι φωτογραφίες τους είχαν δοθεί στη δημοσιότητα».
• 4 ρεπορτάζ και άρθρα συμπεριλήφθηκαν στη θεματική κατηγορία προσωπικές ιστορίες. Μεταξύ άλλων γράφτηκαν: «Μητέρα ενός μωρού παιδιού ηλικίας έξι μηνών φέρεται να είναι μία από τις 12 ιερόδουλες που είναι φορείς του AIDS», «Η γυναίκα, πρώτα έμπλεξε στα δίχτυα της ηρωίνης και στη συνέχεια βρέθηκε να «πουλά» το κορμί της για να εξασφαλίσει λίγα χρήματα που θα της εξασφάλιζαν τη λευκή σκόνη».
• 19 ρεπορτάζ και άρθρα αναφέρθηκαν στις αντιδράσεις που ξέσπασαν για τη δημοσιοποίηση των στοιχείων των γυναικών. Σε ένα εκ των ρεπορτάζ έγινε αναφορά στην εκδίκαση της υπόθεσης παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών, καθώς είχε κατατεθεί μήνυση από το Κέντρο Ζωής, τη Θετική Φωνή, την PRAKSIS και την ActUp, η οποία απορρίφθηκε στο δεύτερο βαθμό εκδίκασης. Επίσης, σε ένα ρεπορτάζ αναφέρθηκε στη σφοδρή κριτική που δέχθηκε η χώρα για τη διάταξη ΓΥ/39Α κατά τη διάρκεια του 7ου Παγκοσμίου Συνεδρίου του IAS το 2013. Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε ότι: «Ρατσιστική αντιμετώπιση καταγγέλλει ο σύλλογος οροθετικών», «Δεν θα δημοσιεύονται φωτογραφίες οροθετικών ιερόδουλων τόσο εύκολα», «Συγγνώμη για τη διαπόμπευση. Παραβιάστηκαν τα δικαιώματά σας», «…καλούν να καταργήσει την υγειονομική διάταξη ΓΥ/39Α υποστηρίζοντας ότι «ποινικοποιεί την ασθένεια…». 
• Τέλος, σε 6 ρεπορτάζ και άρθρα, προβλήθηκε η πλευρά των γυναικών. Μεταξύ των ρεπορτάζ υπήρξαν και συνεντεύξεις με τις φερόμενες ως δράστιδες. «Βρισκόμαστε εδώ χωρίς να στέκει καμία κατηγορία που να στέκει στον ποινικό κώδικα», «Είναι αλήθεια ότι πολλοί πελάτες μου ζητάνε σεξ χωρίς προφυλακτικό και ξένοι και Έλληνες. Όμως εγώ δεν το έκανα αυτό…», «Αρνούμαι τις κατηγορίες που μου αποδίδετε. To έμαθα όταν με συνέλαβαν». 
• Τα ρεπορτάζ και τα άρθρα συνοδεύονταν και από φωτογραφικό υλικό. Σε 16 εξ’ αυτών οι φωτογραφίες με τα πρόσωπα των γυναικών έχουν διαγραφεί, ενώ 57 από αυτά συνοδεύονταν από φωτογραφίες εκδιδόμενων γυναικών και 19 με τις φωτογραφίες των συλληφθεισών γυναικών, εκ των οποίων μόνο σε μια περίπτωση τα πρόσωπά τους ήταν καλυμμένα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στα δημοσιεύματα εντοπίστηκαν και καλές πρακτικές διαχείρισης του θέματος, το οποίο είχε και κοινωνικές προεκτάσεις. Προβλήθηκαν 2 άρθρα γραμμένα από τον κ. Χαράλαμπο Πουλόπουλο, καθηγητή Κοινωνικής Εργασίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και πρώην διευθυντή του ΚΕΘΕΑ, ο οποίος ανέλυσε το φαινόμενο της κοινωνικοοικονομικής κρίσης, συνδέοντας τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα με την υπόθεση. Η άποψη ενός ειδικού επί του θέματος συνδέει την επικαιρότητα με την κοινωνιολογική προσέγγιση των προβλημάτων. Επιπροσθέτως, ένα εκ των άρθρων άντλησε στοιχεία από εισηγήσεις του 24ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του Aids που πραγματοποιήθηκε στις 23-25/11/2012. Μιας και η μεταδοτικότητα του HIV αποτέλεσε μείζον θέμα, η ένταξη επιστημονικών στοιχείων, αναμφίβολα αποτέλεσε θεμέλιο για την έκφραση απόψεων με στέρεες βάσεις, βασισμένες σε επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα. Επιπλέον, ένα εκ των sites ανέλαβε την πρωτοβουλία συλλογής υπογραφών, ώστε να αποσυρθούν από το διαδίκτυο οι φωτογραφίες και τα στοιχεία των γυναικών, οι οποίες αθωώθηκαν από το δικαστήριο. Επιπροσθέτως, 3 ρεπορτάζ και άρθρα ασχολήθηκαν με το ντοκιμαντέρ «Ερείπια/Ruins», στο οποίο παρουσιάζονται τα γεγονότα της υπόθεσης.

Συμπεράσματα και κατευθυντήριες γραμμές προβολής κοινωνικών γεγονότων

Από τα στοιχεία που προέκυψαν από την εμπειρική έρευνα εντοπίστηκαν στοιχεία ηθικού πανικού στην προβολή της υπόθεσης από τα Μέσα. Τα εμπλεκόμενα άτομα ανήκαν σε μια ευάλωτη κοινωνική ομάδα, που αντιμετώπιζε το κοινωνικό στίγμα. Η οροθετικότητα αποτέλεσε έναν επιπρόσθετο επιβαρυντικό παράγοντα που ενίσχυσε το στίγμα και την περιθωριοποίηση. Η δημοσιοποίηση των στοιχείων και των φωτογραφιών των γυναικών είχε ως αποτέλεσμα τη στοχοποίησή τους, αφού ο κίνδυνος ήταν πλέον προσωποποιημένος. Οι εκδιδόμενες γυναίκες παρουσιάστηκαν ως η αιτία αύξησης του ιού HIV και ως απειλή για τη διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής και ασφάλειας, μέσω της της χρήσης συναισθηματικά φορτισμένου λόγου. Ειδικότερα, χρησιμοποιήθηκαν λέξεις και εκφράσεις που αναφέρονταν στον αυξανόμενο αριθμό ανδρών και γυναικών που εξετάστηκαν για την ανίχνευση του HIV ή βρέθηκαν θετικοί στον ιό και λέξεις που δημιουργούσαν φόβο για την μετάδοση του HIV. Ταυτόχρονα, έγιναν αναφορές στην καταγωγή των γυναικών και στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι κοινωνικές αντιδράσεις δεν ήταν ενιαίες, αφού όπως προαναφέρθηκε υπήρξαν αντιδράσεις για την δημοσιοποίηση των προσωπικών στοιχείων. Ωστόσο, αναδείχθηκαν και καλές πρακτικές, οι οποίες μάλιστα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία ενός εγχειριδίου διαχείρισης και προβολής γεγονότων με κοινωνικές προεκτάσεις. Η συνεργασία κοινωνικών επιστημόνων και δημοσιογράφων, η πρωτοβουλία συλλογής υπογραφών με στόχο την απόσυρση των φωτογραφιών και των στοιχείων των γυναικών από το διαδίκτυο και η προβολή της πλευράς των γυναικών μέσω συνεντεύξεων αποτέλεσαν δείγματα καλών πρακτικών διαχείρισης επίκαιρων γεγονότων με κοινωνικές συνιστώσες. Οδηγούμαστε επομένως στο συμπέρασμα ότι η διεπιστημονικότητα είναι ωφέλιμη, καθώς μέσω της συνεργασίας κοινωνικών επιστημόνων και δημοσιογράφων επιτυγχάνεται η προβολή μιας εμπεριστατωμένης και τεκμηριωμένης επιστημονικά άποψης για το προβαλλόμενο γεγονός. Από την εμπειρική έρευνα προέκυψε το συμπέρασμα ότι θα πρέπει να υφίστανται ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές, που θα καθοδηγούν τους δημοσιογράφους για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να διαχειρίζονται και να προβάλλουν επίκαιρα γεγονότα με κοινωνικές συνιστώσες, όπως στην προκειμένη περίπτωση η υπόθεση των οροθετικών γυναικών.

Επομένως, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι για την προβολή γεγονότων που σχετίζονται με κοινωνικά προβλήματα θα πρέπει να υφίστανται ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές, που θα καθοδηγούν τους δημοσιογράφους για το πώς πρέπει να διαχειρίζονται και να προβάλλουν επίκαιρα γεγονότα. Αδιαμφισβήτητα, τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί αλλαγές στον τρόπο που προσεγγίζονται δημοσιογραφικά τα κοινωνικά θέματα, καθώς οι κοινωνικές εξελίξεις είναι ραγδαίες. Η σύγχρονη τάση της δημοσιογραφίας να αναδεικνύει κοινωνικού περιεχομένου και προβληματισμού θέματα έχει θέσει υπό νέες βάσεις τη δημοσιογραφική έρευνα.

Μαρία - Παναγιώτα Μωραΐτη, Κοινωνική Λειτουργός, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο ΔΠΜΣ Ποινικό Δίκαιο και Εξαρτήσεις σε Νομική ΑΠΘ