ΤΕΥΧΟΣ #21 ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Δικαιοσύνη σε σύγχυση: Η περίπτωση των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών στις Η.Π.Α.

Παρασκευή Κατσανάκη, ΜΔΕ
Στο πλαίσιο ερευνών και μελετών του Crime and Media Lab του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος (Crime & Media Lab – K.E.M.E.), με επιστημονικά υπεύθυνη την Αγγελική Καρδαρά, Δρα Τμήματος ΕΜΜΕ ΕΚΠΑ, Φιλόλογο, Συγγραφέα - Εισηγήτρια και Εκπαιδεύτρια E–Learning ΕΚΠΑ, το μέλος της επιστημονικής μας ομάδας, Παρασκευή Κατσανάκη, Δικηγόρος, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια του Π.Μ.Σ. «Εγκληματολογικές και Ποινικές Προσεγγίσεις της Διαφθοράς, του Οικονομικού και του Οργανωμένου Εγκλήματος» του Ε.Α.Π., εξέτασε το φαινόμενο του πρωτοφανούς υψηλού ποσοστού ανθρωποκτονιών, σεξουαλικής και άλλων μορφών βίας κατά των Αμερικανών Ινδιάνων [1] γυναικών στις περιοχές των αυτόνομων περιοχών (reservations) [2] των Η.Π.Α.. Παράλληλα,  ερεύνησε  τα αίτια του φαινομένου αυτού, εστιάζοντας στο βασικότερο εξ αυτών, ήτοι, στο πρόβλημα της δικαιοδοσίας, καθώς στις Η.Π.Α. υφίστανται τρία παράλληλα νομοθετικά πλαίσια, το ομοσπονδιακό δίκαιο (federal law), το πολιτειακό δίκαιο (state law) και το δίκαιο της ινδιάνικης φυλής (tribal law). Ως εκ τούτου, κάθε φορά που διαπράττεται έγκλημα κατά Αμερικανής Ινδιάνας γυναίκας σε αυτόνομη περιοχή, καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής η απόφαση περί του αρμόδιου νομοθετικού πλαισίου (και άρα του οργάνου δίωξης). Ως αποτέλεσμα, εδώ και χρόνια οι αυτόνομες περιοχές έχουν καταστεί ένας «παράδεισος παρανομίας» για τους σεξουαλικούς παραβάτες και δολοφόνους,  ειδικά γι’ αυτούς οι οποίοι δεν είναι Αμερικανοί Ινδιάνοι και οι οποίοι  δρουν σχεδόν ανενόχλητοι από τον νόμο και τις συνέπειές του.

Η επιδημία μίσους κατά των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών - Τα δεδομένα

«Πολλές Αμερικανές Ινδιάνες μου έχουν πει ότι, όταν μεγαλώνεις μια κόρη σε μια αυτόνομη περιοχή (reservation), πρέπει να την προετοιμάζεις για το πώς να αντιδράσει, όταν κάποιος τη βιάσει - όχι αν αλλά όταν», σύμφωνα με τη Sarah Deer, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας και Αμερικανή Ινδιάνα (Deer, 2015).

Εδώ και δεκαετίες οι κοινότητες των Αμερικανών Ινδιάνων στις Η.Π.Α. είναι αντιμέτωπες με μια άνευ προηγουμένου επιδημία βίας κατά των γυναικών της.  Η κρίση που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες αυτές μπορεί να συνοψιστεί ως η κληρονομιά που άφηνε πίσω η ατζέντα της εκάστοτε κυβέρνησης των Η.Π.Α από τον 15ο αιώνα, οπότε και ξεκίνησε ο αποικισμός στον Νέο Κόσμο, έως και σήμερα. Ιστορικά η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Η.Π.Α. έχει επιχειρήσει αναρίθμητες φορές να επιβάλλει στους Αμερικανούς Ινδιάνους την αφομοίωση στις κοινωνίες των μη αυτοχθόνων Αμερικανών (non indigenous), συχνά με απάνθρωπες πρακτικές οι οποίες παραβίαζαν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους (Amnesty International, 2007). Το ιστορικό αυτών των πρακτικών συνέβαλε στο να επιβιώνουν έως και σήμερα τόσο τα υψηλά ποσοστά  σεξουαλικής και μη βίας και ανθρωποκτονιών κατά των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών στις αυτόνομες περιοχές, όσο και τα υψηλά ποσοστά ατιμωρησίας των βιαστών και δολοφόνων τους. Ως εκ τούτου, οι Αμερικανές Ινδιάνες γυναίκες και ειδικά αυτές οι οποίες ζουν στις αυτόνομες περιοχές (reservations) είναι κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά περιθωριοποιημένες και αποτελούν εύκολο και συχνό στόχο μίσους και βίας.

Σύμφωνα με μια μελέτη για το έτος 2010 από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των Η.Π.Α. (National Institute of Justice, 2016), άντρες βιάζουν και δολοφονούν Αμερικανές  Ινδιάνες γυναίκες 2,3 φορές περισσότερο από κάθε άλλη εθνικότητα. Η ίδια μελέτη κατέδειξε ότι οι Αμερικανές Ινδιάνες θυματοποιούνται περισσότερο από κάθε άλλη εθνικότητα στις Η.Π.Α.. Το 56,1% των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών έχουν επιβιώσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους σεξουαλικής επίθεσης και το 84,3% τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους εν γένει βίας (National Institute of Justice, 2016) . Τα πορίσματα αυτής της μελέτης αφορούν πάνω από 5.000 σχετικές υποθέσεις οι οποίες εκτείνονται χρονικά σε δεκαετίες (N. B. C. News, 2021).

Παράλληλα, όμως, είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ποιοι είναι αυτοί που ασκούν τις ως άνω παραβατικές συμπεριφορές κατά των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών. Τα δεδομένα των διαθέσιμων στατιστικών παραπέμπουν σε μη Αμερικανούς Ινδιάνους άντρες, καθιστώντας έτσι το έγκλημα διαφυλετικό για τα θύματα αυτά (Radon, 2004). Σύμφωνα με έρευνα του Υπουργείου Δικαιοσύνης των Η.Π.Α.  τουλάχιστον το 86% των δηλωμένων περιπτώσεων σεξουαλικής βίας και βιασμών Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών διαπράχθηκαν από μη Αμερικανούς Ινδιάνους άντρες (Amnesty International, 2007). Η παρουσία σημαντικού αριθμού μη Αμερικανών  Ινδιάνων αντρών στις αυτόνομες περιοχές (reservations) είναι συχνή και δικαιολογείται από τα καζίνο και διάφορες άλλες τουριστικές ατραξιόν που συνήθως λειτουργούν εκεί, καθώς και από νέες επιχειρήσεις (συνήθως πετρελαίου) που αναζητούν προσωπικό (Radon, 2004). Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα στη Βόρεια Ντακότα των Η.Π.Α., όπου λόγω της ανάπτυξης των επιχειρήσεων στον τομέα του πετρελαίου, οι σεξουαλικές επιθέσεις κατά Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών έχουν αυξηθεί κατά χιλιάδες, με βασικούς κατηγορούμενους μη Αμερικανούς Ινδιάνους εργάτες – υπαλλήλους στις επιχειρήσεις πετρελαίου (The Center for Public Integrity, 2018).

 Ωστόσο, τα ανωτέρω ποσοστά είναι ενδεχομένως πολύ μεγαλύτερα, καθώς, κατά πρώτον, καμία ομοσπονδιακή ή αμερικανοϊνδιάνικη αρχή δε συλλέγει επίσημα και συστηματικά πληροφορίες για το φαινόμενο (Futures Without Violence, 2012) και κατά δεύτερον, για τους λόγους που θα εξηγηθούν κατωτέρω, μεγάλο ποσοστό των παθουσών Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών – όσων δηλαδή επιζούν των επιθέσεων  - δεν αναφέρουν τα εγκλήματα αυτά στις επίσημες διωκτικές αρχές (The Center for Public Integrity, 2018), γιατί οι περισσότερες έχουν την πεποίθηση ότι κανένα επίσημο διωκτικό όργανο δε θα ασχοληθεί σοβαρά με την υπόθεσή τους (Futures Without Violence, 2012).

Τα προβλήματα της αστυνόμευσης στις αυτόνομες περιοχές (reservations)

Ένα από τα βασικότερα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι Αμερικανές Ινδιάνες γυναίκες στις αυτόνομες περιοχές, όταν υφίστανται κακοποίηση, σεξουαλική και μη, είναι η εξαιρετικά αργή ανταπόκριση της τοπικής αστυνομίας. Αυτό συμβαίνει, κυρίως, εξαιτίας της πολύ περιορισμένης έως ανεπαρκούς χρηματοδότησης των αστυνομικών κέντρων στις αυτόνομες περιοχές από την ομοσπονδιακή και πολιτειακή κυβέρνηση. Ως εκ τούτου, πολλές φορές το κοντινότερο επανδρωμένο αστυνομικό τμήμα που μπορεί άμεσα να ανταποκριθεί βρίσκεται μίλια μακριά (Amnesty International, 2007). Χαρακτηριστικό είναι ένα περιστατικό του έτους 2005, όταν σε αναφορά για εν εξελίξει βιασμό σε αυτόνομη περιοχή, η κοντινότερη αστυνομία βρισκόταν 150 μίλια μακριά και χρειάστηκε να μισθωθεί αεροπλάνο (Amnesty International, 2007). Παράλληλα, τα αστυνομικά τμήματα αυτά είναι τις περισσότερες φορές υποστελεχωμένα. Όταν λοιπόν υφίσταται μια πολύ μικρή αστυνομική δύναμη η οποία είναι υπεύθυνη για τεράστιες εκτάσεις, είναι πολύ δύσκολο να αποφασιστεί ποιες υποθέσεις έχουν προτεραιότητα. Γεγονός είναι, όμως, ότι ακόμα και στην περίπτωση που επιληφθεί απευθείας ομοσπονδιακή αρχή (F.B.I.), συχνά σπαταλώνται μεγάλα διαστήματα μέχρι να αρχίσει η έρευνα της υπόθεσης (Amnesty International, 2007).

Έτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι Αμερικανές Ινδιάνες γυναίκες, όταν έρχονται αντιμέτωπες με περιστατικά βίας, είναι ότι απλώς δε γίνονται πιστευτές από τους μη Αμερικανούς Ινδιάνους αστυνομικούς που υπηρετούν στις αυτόνομες περιοχές. Οι αστυνομικοί της τοπικής αστυνομίας, επηρεασμένοι από προκαταλήψεις και στερεότυπα (ενδεικτικό το παράδειγμα με τους Αμερικανούς Ινδιάνους και τα υψηλά ποσοστά αλκοολισμού) συχνά θέτουν στο αρχείο υποθέσεις βιασμού, ερμηνεύοντας τον αποπροσανατολισμό μιας κοπέλας ως μέθη και όχι ως σοκ από την αποτρόπαια πράξη που ενδεχομένως έχει υποστεί (Bachman,  et al., 2008).

Στην ανεπαρκή αστυνόμευση συντελεί και το γεγονός ότι το αστυνομικό προσωπικό δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο τόσο σε θέματα ευαίσθητα για το γυναικείο φύλο  - ιδίως στις υποθέσεις βιασμού – όσο και σε θέματα κουλτούρας ή και γλώσσας. Για παράδειγμα, πολλές φορές οι αστυνομικοί θεωρούν ύποπτη τη συμπεριφορά ενός Αμερικανού Ινδιάνου ο οποίος δεν τηρεί οπτική επαφή μαζί τους κατά την ανάκριση, χωρίς να γνωρίζουν ότι για την κοινότητα αυτή θεωρείται ασέβεια το να κοιτάς απευθείας στα μάτια έναν μεγαλύτερο ή ανώτερο  σου (Amnesty International, 2007).

Το πρόβλημα της δικαιοδοσίας - Το νομικό παράδοξο των τριών παράλληλων δικαιοδοσιών  στις αυτόνομες περιοχές (reservations)

Όταν μια Αμερικανή Ινδιάνα γυναίκα αποζητά δικαιοσύνη εξαιτίας εγκλήματος που έχει διαπραχθεί εναντίον της, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα κυκεώνα δικαιοδοσιών. Το πρώτο που θα ερωτηθεί από το αστυνομικό όργανο είναι: «το έγκλημα έγινε στη δικαιοδοσία μας;» και «ήταν ο επιτιθέμενος Αμερικανός Ινδιάνος;» (Amnesty International, 2007). Οι ερωτήσεις αυτές γίνονται γιατί στις Η.Π.Α. τα εγκλήματα κατά των Αμερικανών Ινδιάνων διώκονται είτε μέσω των πολιτειακών είτε μέσω των ομοσπονδιακών είτε μέσω των αμερικανοϊνδιάνικων αρχών είτε μέσω ενός συνδυασμού αυτών (Amnesty International, 2007). Οι αποφασιστικοί παράγοντες για το ποια αρχή θα επιληφθεί της διώξεως είναι αν το έγκλημα έλαβε χώρα σε αυτόνομη περιοχή (reservation) και αν ο δράστης ήταν Αμερικανός Ινδιάνος ή όχι (Radon,  2004). Δυστυχώς, όμως, από αυτές τις προϋποθέσεις εξαρτάται και το αν μια Αμερικανή Ινδιάνα γυναίκα θα λάβει αποτελεσματική προστασία. Και αυτό γιατί, αν για παράδειγμα μια Αμερικανή Ινδιάνα γυναίκα, κατοικεί σε αυτόνομη περιοχή και δεχθεί σεξουαλική επίθεση από μη Αμερικανό Ινδιάνο άντρα, τότε αυτομάτως προστατεύεται λιγότερο από κάθε άλλη Αμερικανή γυναίκα (Radon, 2004).

Αυτό συμβαίνει γιατί σε αυτήν την περίπτωση, όταν δηλαδή ο παραβάτης στην αυτόνομη περιοχή είναι μη Αμερικανός Ινδιάνος, οι ινδιάνικες αρχές δεν έχουν αρμοδιότητα να συλλάβουν και να διώξουν τον παραβάτη. Αρμοδιότητα έχουν μόνο οι ομοσπονδιακές αρχές, τόσο ως προς την άσκηση δίωξης και σύλληψης του δράστη όσο και της δίκης (Bachman, et al., 2008). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο αστυνομικός αυτόνομης περιοχής (reservation) δε μπορεί να συλλάβει μη Αμερικανό Ινδιάνο παραβάτη ακόμα και αν έχει στα χέρια του απτά στοιχεία ότι αυτός έχει δολοφονήσει ή βιάσει Αμερικανή Ινδιάνα γυναίκα. Το μόνο που μπορεί να πράξει είναι να ενημερώσει τις ομοσπονδιακές αρχές προκειμένου να επιληφθούν αυτές. Αν, αντιθέτως, ο παραβάτης είναι Αμερικανός Ινδιάνος και το θύμα μη Αμερικανός Ινδιάνος ή τόσο ο παραβάτης όσο και το θύμα είναι Αμερικανοί Ινδιάνοι, [σύμφωνα με τις νομοθεσίες «General Crimes Act» (The United States Department of Justice Archives, The General Crimes Act) και «Major Crimes Act» (The United States Department of Justice Archives, The General Crimes Act)] τότε ο αστυνομικός του τμήματος της φυλής μπορεί να συλλάβει τον παραβάτη και η υπόθεση θα εκδικαστεί είτε από ομοσπονδιακό δικαστήριο είτε από το δικαστήριο της φυλής (tribal court) στην αυτόνομη περιοχή  (Radon, 2004).

Η απόλυτη ομοσπονδιακή αρμοδιότητα στις περιπτώσεις που ο κατηγορούμενος είναι μη Αμερικανός Ινδιάνος παγιώθηκε νομολογιακά από το 1978, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α. στην υπόθεση Oliphant v. Suquamish (Justia U. S. Supreme Court, Oliphant v. Suquamish Indian tribe), απέκδυσε τις φυλές από το δικαίωμά τους να συλλαμβάνουν και να διώκουν τους μη Αμερικανούς Ινδιάνους παραβάτες, περιορίζοντας έτσι την εθνική κυριαρχία τους (tribal sovereignty) [3].

Η ανασφάλεια που δημιουργείται στις Αμερικανές Ινδιάνες γυναίκες ένεκα της αποκλειστικής δικαιοδοσίας των ομοσπονδιακών δικαστηρίων στις περιπτώσεις που ο παραβάτης είναι μη Αμερικανός Ινδιάνος, εξηγείται από το γεγονός ότι οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς, εξαιτίας του φόρτου εργασίας και των περιορισμένων οικονομικών πόρων, τείνουν να αρχειοθετούν τέτοιες υποθέσεις και να αποφεύγουν τη δίωξη (Radon, 2004). Ενδεικτικά, το 2010 (U. S Government Accountability Office, 2010) οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς απέρριψαν πάνω από τις μισές υποθέσεις βίας κατά Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών, των οποίων είχαν επιληφθεί, ενώ πιο πρόσφατα, το 2019 απέρριψαν περίπου το 35% αυτών (N. B. C. News, 2021). Όταν, λοιπόν, ο ομοσπονδιακός εισαγγελέας αρνηθεί να διώξει έναν ύποπτο μη Αμερικανό Ινδιάνο, τότε το θύμα εξαντλεί τα νομικά εργαλεία που έχει στη διάθεσή του και η υπόθεση τελειώνει εκεί.

Έτσι, όταν μια κακοποιημένη γυναίκα ή οι συγγενείς μιας δολοφονημένης ή αγνοούμενης αναζητούν δικαίωση για το έγκλημα που έχουν υποστεί από μη Αμερικανό Ινδιάνο παραβάτη, αντιμετωπίζουν όχι μόνο μια συναισθηματικά εξαντλητική και χρονοβόρο διαδικασία προκειμένου να αποφασιστεί η δικαιοδοσία και άρα και το όργανο δίωξης, αλλά και την αυξημένη πιθανότητα να απορριφθεί η υπόθεσή τους στην περίπτωση που επιληφθεί της υπόθεσης ομοσπονδιακός εισαγγελέας.

Εντούτοις, οι δυσκολίες των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών στην αναζήτηση της δικαίωσής τους δεν τελειώνουν εδώ. Το ζήτημα της δικαιοδοσίας περιπλέχθηκε ακόμα περισσότερο, όταν το  1953 εγκρίθηκε από το Κογκρέσο ο νόμος «Public Law 280», ο οποίος μετέφερε την ομοσπονδιακή δικαιοδοσία, στην περίπτωση που διαπράττονταν έγκλημα σε έδαφος των αυτόνομων περιοχών, στις πολιτείες που αυτές υπάγονταν (Tribal Court Clearinghouse, Public Law 280). Ο νόμος αυτός εφαρμόζεται σε έξι πολιτείες. Εδώ, λοιπόν, στην περίπτωση που διαπραχθεί έγκλημα από μη Αμερικανό Ινδιάνο κατά Αμερικανής Ινδιάνας γυναίκας σε αυτόνομη περιοχή, η οποία βρίσκεται στην Πολιτεία της Μοντάνα, η οποία υπάγεται με τη σειρά της στο νόμο «Public Law 280», τότε αρμοδιότητα δεν έχει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αλλά η πολιτειακή. Εντούτοις, αν το έγκλημα διαπραχθεί από Αμερικανό Ινδιάνο προς Αμερικανή Ινδιάνα, τότε αρμοδιότητα έχει τόσο η πολιτειακή κυβέρνηση όσο και το δικαστήριο της αυτόνομης περιοχής.

Ωστόσο, ακόμα και στις περιπτώσεις που το δικαστήριο των αυτόνομων περιοχών έχει την αρμοδιότητα να δικάσει ένα έγκλημα, σύμφωνα με το νόμο «Indian Civil Rights Act», το μέγιστο της ποινής που μπορούσε να επιβληθεί στον κατηγορούμενο για οποιοδήποτε έγκλημα (ακόμα και για δολοφονία ή βιασμό) ήταν φυλάκιση ενός έτους και χρηματική ποινή (Tribal Court Clearinghouse, General Guide to Criminal Juristiction in Indian Country). Το 2010 η  ποινή αυτή μετατράπηκε σε τρία χρόνια (Office of Justice programs, Tribal Law) Το μήνυμα ήταν σαφές: Το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης των αυτόνομων περιοχών θα χειρίζεται μόνο ήσσονος σημασίας εγκλήματα.

Ελπίδα για το μέλλον;

Ίσως η πιο σημαντική ομοσπονδιακή πρωτοβουλία έως και σήμερα σχετικά με την επιδημία βίας κατά των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών αναλήφθηκε τον Μάρτιο του έτους 2022, όταν επανεγκρίθηκε η ειδική νομοθεσία σχετικά με τη βία κατά των γυναικών («Violence Against Women Act»). Πιο συγκεκριμένα, το 1994 υπεγράφη για πρώτη φορά από τον τότε Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Μπιλ Κλίντον η νομοθεσία σχετικά με τη βία κατά των γυναικών. Η νομοθεσία αυτή προέβλεπε χρηματοδοτούμενα προγράμματα, πρωτοβουλίες και δράσεις, οι οποίες στόχευαν στη βελτίωση του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης όσον αφορά στα εγκλήματα βίας κατά των γυναικών (Lynch, Britannica). Το 2005 ο νόμος επανεγκρίθηκε και για πρώτη φορά συμπεριέλαβε στις προστατευτικές του διατάξεις τις κοινότητες των Αμερικανών Ινδιάνων (Amnesty International, 2007). Εντούτοις, η νομοθεσία αυτή έως και το έτος 2013,  οπότε και επανεγκρίθηκε, υπολειτουργούσε. Η επανέγκριση της νομοθεσίας σχετικά με τη βία κατά των γυναικών του έτους 2013 ήταν η πρώτη απόπειρα του Κογκρέσου μετά την απόφαση Oliphant v. Suquamish να αποκαταστήσει σε κάποιο βαθμό την απαγόρευση άσκησης δίωξης μη Αμερικανών Ινδιάνων από τα ινδιάνικα δικαστήρια. Ως εκ τούτου, χορηγήθηκε στις κυβερνήσεις των αυτόνομων περιοχών το δικαίωμα να ασκούν ποινική  δίωξη σε μη Αμερικανούς Ινδιάνους, με την προϋπόθεση όμως ότι πρόκειται για υπόθεση ενδοοικογενειακής βίας και ότι ο δράστης έχει στενούς δεσμούς με την αυτόνομη περιοχή (Loerzel, 2020), Ωστόσο, η νομοθεσία αυτή δεν είχε εφαρμογή στις υποθέσεις βιασμών ή δολοφονιών από μη Αμερικανούς Ινδιάνους δράστες.

Το κενό αυτό προσπάθησε να καλύψει η πιο πρόσφατη επανέγκριση της νομοθεσίας αυτής, η οποία υπεγράφη την 15η Μαρτίου 2022 από τον τωρινό Πρόεδρο των Η.Π.Α., Τζο Μπάϊντεν, και της οποίας η ισχύς ξεκινάει από την 1η Οκτωβρίου 2022 (The White House, Statements, 2022). Με την επανέγκριση αυτή, επεκτάθηκε η δικαιοδοσία των αμερικανοϊνδιάνικων αρχών δίωξης και στους μη Αμερικανούς Ινδιάνους οι οποίοι διαπράττουν στις αυτόνομες περιοχές σεξουαλικά εγκλήματα, εγκλήματα βίας κατά ανηλίκων, εγκλήματα παρενόχλησης και τράφικινγκ, μεταξύ άλλων (The White House, Statements, 2022). Η νέα αυτή δικαιοδοσία είναι προαιρετική για τις ινδιάνικες κοινότητες, καθώς σε κάθε περίπτωση η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διατηρεί παράλληλη αρμοδιότητα. Επιπλέον, καταργήθηκε η προϋπόθεση των στενών σχέσεων που έπρεπε να έχει ο μη αμερικανοϊνδιάνος παραβάτης με την ινδιάνικη κοινότητα, επομένως διευρύνθηκε και το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας αυτής (Vermillion,  2022)  Εντούτοις, εξαιτίας της πικρής εμπειρίας που έχουν οι Αμερικανοί Ινδιάνοι με τη νομοθεσία των Η.Π.Α., αναμένουν η τελευταία να υλοποιηθεί και πρακτικά, και προβληματίζονται τόσο με την περιορισμένη χρονική διάρκειά της  [αναμένεται να λήξει το  2027 (The White House, Statements, 2022)], όσο και για το ότι δεν υπάρχει ακόμα αντίστοιχη πρόβλεψη και για τις δολοφονίες των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών.

Τα media και ο ρόλος τους στην αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας κατά των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών

Η επιδημία μίσους κατά των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών δεν αποδόθηκε  ούτε καλύφθηκε ποτέ, στο μέγεθος που της αναλογούσε, από τα media (Media Smarts, 2020). Τα περισσότερα ντοκιμαντέρ, podcasts, δελτία ειδήσεων, δημοσιογραφικά άρθρα και οργανώσεις στην ψηφιακή πλατφόρμα του Instagram καλύπτουν σχεδόν αποκλειστικά υποθέσεις εξαφάνισης και κακοποίησης λευκών γυναικών (Gonzalez – Ramirez, 2021) Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα με την υπόθεση της εξαφάνισης και δολοφονίας της Gabby Petito στην πολιτεία του Γουαϊόμινγκ των Η.Π.Α. το 2021, η οποία έτυχε τεράστιας μιντιακής κάλυψης, παγκόσμιου ενδιαφέροντος για την αποκάλυψη του ενόχου και ως εκ τούτου σημαντικής κινητοποίησης της αστυνομίας για την ανεύρεση του δολοφόνου (Maxouris, 2022). Το παγκόσμιο αυτό ενδιαφέρον και η τεράστια αστυνομική κινητοποίηση εξόργισαν τις ινδιάνικες κοινότητες και ειδικά την κοινότητα των Αμερικανών Ινδιάνων στην πολιτεία του Γουαϊόμινγκ, καθώς από το 2011 έως και  το 2020 είχαν καταγραφεί περίπου 710 εξαφανίσεις Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών στην πολιτεία χωρίς να έχει αναφερθεί καμία από αυτές στα media (Golden,  2021).

Τα τελευταία χρόνια, οι κοινότητες των Αμερικανών Ινδιάνων προσπαθούν να  «ανακαταλάβουν» τις ίδιες μιντιακές πλατφόρμες οι οποίες αδιαφόρησαν για την επιδημία μίσους κατά των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών. Αμερικανοϊνδιάνικοι οργανισμοί και σύνδεσμοι  κάνουν αισθητή την  παρουσία τους σε διάφορες πλατφόρμες και κυρίως σε αυτές του Instagram και του Facebook προκειμένου να ενημερώσουν και ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο για τη βία κατά  των γυναικών της κοινότητάς τους. Παράλληλα, οι πλατφόρμες αυτές λειτουργούν και ως μέσο κατάθεσης δωρεών αλλά και ως άτυπες ψηφιακές βάσεις δεδομένων εξαφανισμένων Αμερικανών Ινδιάνων, προκειμένου να συντονιστεί μια εθνική προσπάθεια ανεύρεσής τους (Strong Hearts Native Helpline, mmiwhoismissing). Επιπλέον, διοργανώνονται  διαδικτυακά επιμορφωτικά webinars (National Indigenous Women’ s Resource Center, Webinars) από αμερικανοϊνδιάνικους φορείς και κέντρα επιμόρφωσης, καθώς και podcasts (National Indigenous Women’ s Resource Center, Podcasts) στα οποία αναλύονται επιμέρους ζητήματα της επιδημίας βίας κατά των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών.

Επίλογος  - Προτάσεις

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Η.Π.Α. έχει νομική υποχρέωση απορρέουσα από συνθήκες  με τα αμερικανοϊνδιάνικα έθνη να διασφαλίσει την προστασία των δικαιωμάτων και το ευ ζην των Αμερικανών Ινδιάνων εν γένει και ιδίως αυτήν τη δύσκολη χρονική περίοδο των Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει, αρχικά, τόσο η ομοσπονδιακή όσο και οι πολιτειακές κυβερνήσεις των Η.Π.Α. να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα σε συνεργασία με τις κοινότητες των Αμερικανών Ινδιάνων, προκειμένου να καταπολεμηθούν οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Παράλληλα, άλλα μέτρα τα οποία θεωρείται αναγκαίο να ληφθούν είναι τα  ακόλουθα:

  • Να γίνει επίσημη συλλογή εμπεριστατωμένων / αξιόπιστων δεδομένων σχετικά με υποθέσεις βιασμών και δολοφονιών Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών, συνοδευόμενων με την εθνικότητα των επιτιθέμενων και με τα νούμερα τόσο των υποθέσεων που έχουν παραπεμφθεί για ομοσπονδιακή δίωξη όσο και των υποθέσεων που εν τέλει δεν εκδιώχθηκαν ποτέ. Εν συνεχεία να δημοσιευτούν επίσημα.
  • Να χρηματοδοτηθούν επαρκώς τα αστυνομικά τμήματα στις αυτόνομες περιοχές προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς στο δύσκολο έργο τους.
  • Να επιμορφωθεί το αστυνομικό προσωπικό σχετικά με την ινδιάνικη κουλτούρα και την κατάλληλη αντιμετώπιση υποθέσεων που προσβάλλουν τη γυναικεία ταυτότητα.
  • Οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς οφείλουν να διώκουν σθεναρά υποθέσεις σεξουαλικής βίας και δολοφονιών Αμερικανών Ινδιάνων γυναικών και να αιτιολογούν επαρκώς τυχόν απορριπτική απόφασή τους σχετικά με τη δίωξη.
  • Το Κογκρέσο των Η.Π.Α. πρέπει να αναγνωρίσει ότι οι αρχές των κοινοτήτων των Αμερικανών Ινδιάνων έχουν δικαιοδοσία να διώκουν όλους τους παραβάτες που διαπράττουν εγκλήματα στις αυτόνομες περιοχές, ανεξαρτήτως του αν ο παραβάτης είναι Αμερικανός Ινδιάνος ή όχι. Η αρχή έγινε με την από 2022 επανέγκριση του νόμου κατά της βίας εις βάρος των γυναικών, σύμφωνα με την οποία εγκλήματα κυρίως σεξουαλικής βίας στις αυτόνομες περιοχές με δράστες μη Αμερικανούς Ινδιάνους μπορούν πλέον να διωχθούν από τις ινδιάνικες αρχές των αυτόνομων περιοχών. Μένει τώρα να υλοποιηθεί αυτός ο νόμος και στην πράξη καθώς και να εφαρμοστεί αντίστοιχη, παράλληλη με την ομοσπονδιακή, ινδιάνικη δικαιοδοσία και σε υποθέσεις δολοφονιών.
  • Να αναμορφωθεί το σύστημα δικαιοσύνης στις αυτόνομες περιοχές, προκειμένου να μπορούν να επιβάλλονται πλέον ποινές αντίστοιχες με το έγκλημα που εκδικάζεται από τα ινδιάνικα δικαστήρια (tribal courts).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει μια  κοινά αποδεκτή ονομασία για τους αυτόχθονες ανθρώπους που κατοικούν στις Η.Π.Α.. Οι πιο κοινές ονομασίες που χρησιμοποιούνται κυρίως σήμερα είναι: «Ιθαγενείς Αμερικανοί των Ηνωμένων Πολιτειών» (Native Americans), «Ινδιάνοι» (Indians), τα Πρώτα Έθνη (First Nations), Αυτόχθονες (Indigenous) και «Αμερικανοί Ινδιάνοι» (American Indians – Amerindians). Στο άρθρο χρησιμοποιείται ο  όρος Αμερικανός Ινδιάνος, ο οποίος εμφανίζεται συχνότερα στη διεθνή βιβλιογραφία. Σύμφωνα και με τη Διεύθυνση Ινδιάνικων Υποθέσεων (Bureau of Indian Affairs) «ως Αμερικάνος Ινδιάνος νομικά ορίζεται ένα άτομο το οποίο είναι εγγεγραμμένο μέλος μιας ομοσπονδιακά αναγνωρισμένης ινδιάνικης φυλής ή έχει ¼ ή περισσότερο ινδιάνικο DNA». Οι Αμερικανοί Ινδιάνοι αποτελούν το 2,9 % του συνολικού πληθυσμού των Η.Π.Α.  Σήμερα υπάρχουν 574 ομοσπονδιακά αναγνωρισμένες φυλές.

Amnesty International, 2007, Maze of Injustice, Διαθέσιμο στο: https://www.amnestyusa.org/pdfs/mazeofinjustice.pdf

Federal Register Vol. 83, No 141, Monday July 23 2008, Διαθέσιμο στο: https://www.govinfo.gov/content/pkg/FR-2018-07-23/pdf/2018-15679.pdf

National Congress of American Indians, Policy Research Center, Διαθέσιμο στο: https://www.ncai.org/policy-research-center/research-data/prc-publications/Overview_of_2020_AIAN_Redistricting_Data_FINAL_8_13_2021.pdf

 [2] Σεβαστό ποσοστό των Αμερικανών Ινδιάνων που ανήκουν στις ομοσπονδιακά αναγνωρισμένες φυλές κατοικούν στις αυτόνομες περιοχές (Indian reservations). Αυτές είναι εκτάσεις γης οι οποίες έχουν παραχωρηθεί από τις Η.Π.Α. στις ομοσπονδιακά αναγνωρισμένες φυλές και κυβερνώνται από αυτές. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις στις περιοχές αυτές συνεχίζουν να λογοδοτούν στο Υπουργείο Εσωτερικών των Η.Π.Α. και συγκεκριμένα στη Διεύθυνση Ινδιάνικων Υποθέσεων (Bureau of Indian Affairs). Οι περιοχές αυτές στην πλειοψηφία τους είναι οικονομικά εξαθλιωμένες εξαιτίας της ανεπαρκούς ομοσπονδιακής χρηματοδότησης. 

Frantz, Klaus, 1999, Indian Reservations in the United States, University of Chicago Press,  Διαθέσιμο στο: https://www.google.com/books/edition/Indian_Reservations_in_the_United_States/4YYyHY0U2NAC?hl=en&gbpv=1

Sunshine, G. & Hoss, A., 2015, Emergency declarations and tribes: Mechanisms under tribal and federal law, Michigan State Law Review, Διαθέσιμο στο: https://www.researchgate.net/publication/290157139_EMERGENCY_DECLARATIONS_AND_TRIBES_MECHANISMS_UNDER_TRIBAL_AND_FEDERAL_LAW

[3] Προκειμένου να γίνει ακόμα πιο αντιληπτό το πρόβλημα της δικαιοδοσίας όταν διαπράττεται έγκλημα κατά Αμερικανής Ινδιάνας σε μια αυτόνομη περιοχή, το οποίο προκύπτει εξαιτίας της συνύπαρξης – σύγκρουσης μεταξύ ομοσπονδιακού και πολιτειακού δικαίου με το δίκαιο της φυλής, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την έννοια της ινδιάνικης δικαιοδοσίας ή κυριαρχίας (Indian sovereignty). Οι ομοσπονδιακά αναγνωρισμένες φυλές απολαμβάνουν ένα ιδιόμορφο είδος περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας (sovereignty) - υπό την επίβλεψη πάντα των Η.Π.Α. – και ως εκ τούτου δημιουργούν τη δική τους εσωτερική νομοθεσία η οποία ασκείται στις αυτόνομες περιοχές (tribal law), έχουν δικά τους δικαστήρια, διαχειρίζονται τις δομές  της δημόσιας υγείας,  και ασκούν  οι ίδιες τις πολιτικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές τους πρακτικές. Για παράδειγμα, η νομοθεσία σε μια αυτόνομη περιοχή μπορεί να επιτρέπει την ίδρυση και λειτουργία καζίνο (συνηθισμένη πηγή εσόδων στα reservations) ενώ η πολιτεία μέσα στην οποία βρίσκεται η αυτόνομη περιοχή να έχει κηρύξει παράνομη τη λειτουργία των καζίνο. Ωστόσο, η αυτονομία αυτή είναι απατηλή, καθώς το Κογκρέσο των Η.Π.Α είναι αυτό το οποίο έχει την απόλυτη δικαιοδοσία να νομοθετεί για όλα τα σημαντικά θέματα που σχετίζονται με τις αυτόνομες περιοχές και τους Αμερικανούς Ινδιάνους. Ως εκ τούτου, οι Αμερικανοί Ινδιάνοι βρίσκονται σε απόλυτη εξάρτηση από την  ομοσπονδιακή νομοθεσία και η επιβίωση των κοινωνικών δομών τους εξαρτάται πλήρως από τη χρηματοδότηση των Η.Π.Α..

Amnesty International, 2007, Maze of Injustice, Διαθέσιμο στο: https://www.amnestyusa.org/pdfs/mazeofinjustice.pdf

Frantz, Klaus, 1999, Indian Reservations in the United States, University of Chicago Press,  Διαθέσιμο στο: https://www.google.com/books/edition/Indian_Reservations_in_the_United_States/4YYyHY0U2NAC?hl=en&gbpv=1

 

ΠΗΓΕΣ

Amnesty International, 2007, Maze of Injustice, Διαθέσιμο στο: https://www.amnestyusa.org/pdfs/mazeofinjustice.pdf

Bachman, R., Zaykowski, H., Kallmyer, R., Poteyeva, M., Lanier, C., 2008, Violence against American Indian and Alaska Native Women and the Criminal Justice Response:What is known, U. S. Department of Justice, Διαθέσιμο στο: https://www.ojp.gov/ncjrs/virtual-library/abstracts/violence-against-american-indian-and-alaska-native-women-and

Deer, S., 2015, The Beginning and End of Rape: Confronting Sexual Violence in Native America, University of Minnesota Press, Διαθέσιμο στο:  http://www.jstor.org/stable/10.5749/j.ctt17w8gfr

Futures Without Violence, 2012, The facts on violence against American Indian / Alaska Native women, Διαθέσιμο στο: https://www.futureswithoutviolence.org/the-facts-on-violence-against-american-indian-alaskan-native-women

Golden, H., The Guardian, 2021, Families of missing and murdered Native Women ask: Where’ s the attention of ours, Διαθέσιμο στο: https://www.theguardian.com/us-news/2021/sep/24/native-american-women-missing-murdered-media

Gonzalez – Ramirez, A., 2021, Where’ s the media attention for missing Indigenous women?, The Cut, Διαθέσιμο στο: https://www.thecut.com/2021/09/wheres-the-media-attention-for-missing-indigenous-women.html

Justia U. S. Supreme Court, Oliphant v. Suquamish Indian tribe, Τελευταία πρόσβαση 13.9.2022, Διαθέσιμο στο: https://supreme.justia.com/cases/federal/us/435/191/ 

Loerzel, E., 2020, Policy Wellness and Native American Survivorship, AMA Journal of Ethics,  Τελευταία πρόσβαση 13.09.2022, Διαθέσιμο στο: https://journalofethics.ama-assn.org/article/policy-wellness-and-native-american-survivorship/2020-10

Lynch, A., Britannica, Violence Against Women Act, Διαθέσιμο στο: https://www.britannica.com/event/Violence-Against-Women-Act

Maxouris, C., 2022, C.N.N., Τελευταία Πρόσβαση 30.09.2022, Διαθέσιμο στο: https://edition.cnn.com/2021/09/16/us/gabby-petito-timeline-missing-case/index.html

Media Smarts, 2022, Media Portrayals of missing and murdered Indigenous Women, Τελευταία Πρόσβαση: 13.09.2022, Διαθέσιμο στο: https://mediasmarts.ca/digital-media-literacy/media-issues/diversity-media/indigenous-people/media-portrayals-missing-murdered-indigenous-women

mmiwhoismissing, Website, Διαθέσιμο στο: https://www.instagram.com/mmiwhoismissing/?hl=el

National Indigenous Women’ s Resource Center, Webinars, Διαθέσιμο στο: https://www.niwrc.org/search?results=webinars

National Indigenous Women’ s Resource Center, Podcasts, Διαθέσιμο στο: https://www.niwrc.org/podcast?sapurl=LyszNWY4L2xiL2xpLytza25wbTJzP2JyYW5kaW5nPXRydWUmZW1iZWQ9dHJ1ZSZyZWNlbnRSb3V0ZT1hcHAud2ViLWFwcC5saWJyYXJ5Lmxpc3QmcmVjZW50Um91dGVTbHVnPSUyQnNrbnBtMnM=

National Institute of Justice, U. S. Department of Justice, 2016, Violence against American Indian Women and Men, research report, Διαθέσιμο στο: https://www.ojp.gov/pdffiles1/nij/249736.pdf

B. C. News, 2021, Native American Women face an epidemic of violence. A legal loophole prevents prosecutions, Τελευταία πρόσβαση: 12.9.2022 Διαθέσιμο στο: https://www.nbcnews.com/news/us-news/native-american-women-face-epidemic-violence-legal-loophole-prevents-prosecutions-n1272670

Office of Justice programs, Tribal Law, Sane Program Development and operation guide, Τελευταία πρόσβαση 13.9.2022, Διαθέσιμο στο: https://www.ovcttac.gov/saneguide/legal-and-ethical-foundations-for-sane-practice/tribal-law/

Radon, A., 2004, Tribal Jurisdiction and Domestic Violence: The need for Non  -  Indian Accountability on the Reservation, University of Michigan Law School, Volume 37, Διαθέσιμο στο: https://repository.law.umich.edu/mjlr/vol37/iss4/7/

Strong Hearts Helpline, Website, Διαθέσιμο στο: https://strongheartshelpline.org/

The Center for Public Integrity, 2018, Murdered and missing Native American women challenge police and courts, Τελευταία Πρόσβαση: 12.9.2022, Διαθέσιμο στο: https://publicintegrity.org/politics/murdered-and-missing-native-american-women-challenge-police-and-courts/

The United States Department of Justice Archives, The General Crimes Act, τελευταία πρόσβαση 13.9.2022, Διαθέσιμο στο: https://www.justice.gov/archives/jm/criminal-resource-manual-678-general-crimes-act-18-usc-1152  

The United States Department of Justice Archives, The Major Crimes Act, τελευταία πρόσβαση 13.9.2022, Διαθέσιμο στο: https://www.justice.gov/archives/jm/criminal-resource-manual-679-major-crimes-act-18-usc-1153

The White House, Statements, 2022, Fact Sheet: Reauthorization of the Violence Against Women Act, Τελευταία πρόσβαση:  13.9.2022, Διαθέσιμο στο: https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2022/03/16/fact-sheet-reauthorization-of-the-violence-against-women-act-vawa/

Tribal Court Clearinghouse, Public Law 280, Τελευταία Πρόσβαση: 30.09.2022, Διαθέσιμο στο: http://www.tribal-institute.org/lists/pl280.htm

Tribal Court Clearinghouse, General Guide to Criminal Juristiction in Indian Country, Τελευταία Πρόσβαση 13.09.2022, Διαθέσιμο στο: https://www.tribal-institute.org/lists/jurisdiction.htm

S Government Accountability Office, 2010, U. S. Department of Justice Declinations of Indian Country Criminal Matters, Τελευταία Πρόσβαση: 13.09.2022, Διαθέσιμο στο: https://www.gao.gov/products/gao-11-167r

Vermillion, S., 2022, The 2022 Reauthorization of the violence against woman act: A space for celebration, learning, support and growth, Arizona State University, Τελευταία Πρόσβαση: 13.09.2022, Διαθέσιμο στο: https://aipi.asu.edu/blog/2022/04/2022-reauthorization-violence-against-women-act-space-celebration-learning-support

 

Προτεινόμενη φιλμογραφία και ντοκιμαντέρ:

[1]   Windriver, 2017, film, https://en.wikipedia.org/wiki/Wind_River_(film)

[2] Yellowstone, 2018, tv series,

https://en.wikipedia.org/wiki/Yellowstone_(American_TV_series)

[3] 1883, 2021, tv series, https://en.wikipedia.org/wiki/1883_(TV_series)

[4] Reservation dogs, 2021, tv series, https://en.wikipedia.org/wiki/Reservation_Dogs

[5] Sisters rising, 2020, documentary,  https://www.imdb.com/title/tt7382456/

[6] Highway of  tears, 2015, documentary, https://en.wikipedia.org/wiki/Highway_of_Tears_(film)

[7] Indigenous women keep missing in Montana, 2021, documentary, https://www.youtube.com/watch?v=ib0GDAPeymo

[8] Our sisters in spirit, 2016, documentary, https://www.youtube.com/watch?v=zdzM6krfaKY