«Σκοτεινά μυστικά»: Τζον Μπένετ Ράμσεϊ

Νίκη Μουντζούρα, Κοινωνιολόγος

Πρόλογος

Τζον Μπένετ Ράμσεϊ: «η Βασίλισσα της Ομορφιάς» 6 Αυγούστου 1990-26 Δεκεμβρίου 1996.

Η υπόθεση της δολοφονίας της εξάχρονης Αμερικανίδας Τζον Μπένετ Ράμσεϊ, η οποία είχε χαρακτηριστεί ως «μικρή Βασίλισσα της Ομορφιάς» αποτελεί μια από τις πιο θλιβερές, συγκλονιστικές, ανεξιχνίαστες και μυστηριώδεις ιστορίες που διαδραματίστηκαν στο Μπόλντερ του Κολοράντο.[1] Ο χαρακτηρισμός από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως «Βασίλισσα της Ομορφιάς», προήλθε από το γεγονός ότι είχε πάρει μέρος σε πέντε διαγωνισμούς (ομορφιάς) κερδίζοντας σε όλους βραβεία και διακρίσεις, ενώ είχε ανακηρυχθεί και η νικήτρια των παιδικών καλλιστείων.[2] Επρόκειτο για ένα πανέμορφο, κατάξανθο κορίτσι, με τεράστιο χαμόγελο και καταπράσινα μάτια που έμοιαζε με αληθινή κούκλα, ενώ ήταν μονίμως μακιγιαρισμένη και χτενισμένη. Πολλοί κατέκριναν την υπερβολή στην εμφάνιση της μικρής, καθώς θεωρούσαν ότι η οικογένειά της τη χρησιμοποιεί ως αξιοθέατο. Η μικρή σίγουρα δεν ήξερε πώς είναι να ζει την παιδική ηλικία, αφού όλες της οι ασχολίες αφορούσαν πράγματα που βιώνει ένας ενήλικος άνθρωπος.[3]  Γεννήθηκε στην Ατλάντα στις 6 Αυγούστου 1990 σε μια εύπορη οικογένεια, ενώ είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό τον Μπέρκ. Η Αμερικανίδα μητέρα της, Πάτσι Ράμσεϊ, σε ηλικία 20 ετών, ήταν η νικήτρια των καλλιστείων στο διαγωνισμό Miss West Virginia το 1997, με την ίδια να γίνεται ευρέως γνωστή ως η μητέρα της «Βασίλισσας της Ομορφιάς».[4] Τα Μέσα την αποκαλούσαν ως «μητέρα καλλιστείων» σε σχέση με την όλη της συμπεριφορά για τη διαχείριση της εικόνας της κόρης της.[5]

Το χρονικό της εξαφάνισης

Ήταν Χριστούγεννα του 1996 στις 5:52π.μ., όταν η μητέρα της μικρής, Πάτσι, τηλεφωνεί στην αστυνομία της περιοχής, σε κατάσταση σοκ, για να πει ότι η κόρη της έχει απαχθεί, καθώς βρήκε ένα σημείωμα στη σκάλα, όπου οι απαγωγείς της ζητούσαν λύτρα.[6] Οι μόνοι άνθρωποι που βρίσκονταν στο σπίτι τη νύχτα της εξαφάνισης ήταν οι γονείς και ο αδερφός της.[7] Το γράμμα ήταν έκτασης σχεδόν δυόμιση σελίδων, γεγονός ασυνήθιστο για τέτοιου είδους σημειώματα. Οι απαγωγείς ζητούσαν 118.000 δολάρια, ώστε να επιστραφεί το παιδί ζωντανό, ενώ το ίδιο ακριβώς ποσό είχε πάρει ως μπόνους από τη δουλειά του ο πατέρας Τζον Ράμσεϊ.[8] Στο γράμμα αναφερόταν επίσης ότι η ΤζονΜπένετ είχε πέσει θύμα απαγωγής «από κάποια ξένη ομάδα». Η αστυνομία πίστευε ότι το σημείωμα ήταν σκηνοθετημένο, καθώς απουσίαζαν δακτυλικά αποτυπώματα εκτός από αυτά της μητέρας και των αρχών που το είχαν διαχειριστεί. Επίσης, περιλάμβανε μια ασυνήθιστη χρήση σημείων στίξης, όπως θαυμαστικά.[9]  Το σημείωμα, αλλά και ένα προσχέδιο εξάσκησης (πρόχειρο) γράφτηκαν με στυλό σε σημειωματάριο από το σπίτι των Ράμσεϊ.[10] [11] Σύμφωνα με το γραφείο ερευνών της αστυνομίας του Κολοράντο (CBI) αναφέρεται ότι: «υπάρχουν ενδείξεις πως ο συγγραφέας του σημειώματος για τα λύτρα είναι η Πάτσι  Ράμσεϊ», χωρίς όμως να υπάρχουν απτά αποδεικτικά στοιχεία που να οδηγούν σε οριστικό συμπέρασμα.[12] Οι ερευνητές είχαν πάρει δείγμα του γραφικού χαρακτήρα των γονιών, αλλά και του 9χρονου αδερφού Μπέρκ. Από το αποτέλεσμα της έρευνας διαπιστώθηκε ότι ούτε ο πατέρας ούτε ο γιος είχαν γράψει το απειλητικό σημείωμα, χωρίς όμως να είναι σίγουροι ότι ισχύει το ίδιο για τη μητέρα.[13] Μέσα σ΄ αυτό υπήρχαν οδηγίες, να μην ενημερώσει την αστυνομία ή φίλους η οικογένεια, η οποία δεν ακολούθησε τίποτα από τα δύο. Η αστυνομία έφτασε στο σπίτι της οικογένειας σε τρία λεπτά, ενώ μετά από πρόχειρη έρευνα που πραγματοποιήθηκε δεν βρέθηκαν σημάδια παραβίασης και εισόδου άλλου ατόμου.[14] Ο αστυνομικός που διεξήγαγε την έρευνα πήγε και στο υπόγειο, χωρίς να ανοίξει την πόρτα, καθώς ήταν ασφαλισμένη, γεγονός που τον απέτρεψε, αφού ο ίδιος αναζητούσε την διαδρομή εξόδου του απαγωγέα. Το άψυχο σώμα της μικρής ΤζονΜπένετ βρέθηκε αργότερα πίσω από την ίδια πόρτα. Το μόνο δωμάτιο που είχε αποκλεισθεί ήταν το υπνοδωμάτιό της για να μην υπάρχει αλλοίωση στοιχείων κι αυτό, γιατί θεωρούσαν ότι από το συγκεκριμένο δωμάτιο απήχθη. Η έλλειψη προφυλάξεων και αποκλεισμού του υπολοίπου σπιτιού, οδήγησε στη μόλυνση ή και καταστροφή πιθανών στοιχείων από επισκέπτες-φίλους που θέλησαν να βρεθούν στο πλευρό της οικογένειας και να τους συμπαρασταθούν, αφού καθάρισαν επιφάνειες στην κουζίνα. Οι απαγωγείς ποτέ δεν ήρθαν σε επαφή με τους γονείς, για να λάβουν τα χρήματα που αρχικά ζητούσαν μέσω του σημειώματος, παρά το γεγονός ότι η αστυνομία περίμενε περαιτέρω οδηγίες, όπως συνηθίζεται σε ανάλογες περιπτώσεις. Στη 1:00μ.μ ο ντετέκτιβ ζήτησε από τον Τζον Ράμσεϊ, τον πατέρα και έναν οικογενειακό φίλο να ψάξουν το σπίτι μήπως βρουν κάποιο στοιχείο. Η αναζήτηση άρχισε από το υπόγειο και συγκεκριμένα από την πόρτα που πριν ο αστυνομικός είχε παραλείψει να ανοίξει. Μέρος όπου και βρήκαν το άψυχο σώμα.[15]

Αυτοψία

Το σώμα της ΤζονΜπένετ ήταν καλυμμένο με μια λευκή κουβέρτα. Στο στόμα της υπήρχε κολλητική ταινία, ενώ γύρω από τους καρπούς και το λαιμό υπήρχε ένα νάιλον κορδόνι, το οποίο ήταν τυλιγμένο γύρω από τη σπασμένη λαβή ενός πινέλου που προφανώς χρησιμοποιήθηκε για να τη στραγγαλίσουν.

Συγκεκριμένα, η αυτοψία αποκάλυψε ότι η μικρή έφερε τραύμα στο κρανίο, με επίσημη αιτία θανάτου να είναι η ασφυξία από στραγγαλισμό που σχετίζεται με κρανιοεγκεφαλικό τραύμα.[16] Δεν υπήρχαν στοιχεία βιασμού, χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί ως κίνητρο η σεξουαλική επίθεση. Υπήρχαν ενδείξεις ότι προηγήθηκε κολπικός τραυματισμός, παρόλο που δεν βρέθηκαν ίχνη σπέρματος. Κατά την αυτοψία, ο ιατροδικαστής κατέγραψε ότι η κολπική περιοχή της μικρής είχε σκουπιστεί με πανί.[17] Με βάση τα παραπάνω στοιχεία και ενδείξεις ο θάνατος της ΤζονΜπένετ κρίθηκε ως ανθρωποκτονία. Άλλα στοιχεία που αναφέρονται στην έκθεση της νεκροψίας ήταν ότι η μικρή είχε φάει λίγες ώρες πριν το θάνατό της ένα φρούτο, πιθανότατα ανανά. Στις φωτογραφίες που τράβηξε η αστυνομία από το σπίτι την ημέρα που η άτυχη ΤζονΜπένετ βρέθηκε νεκρή, φαίνεται η ύπαρξη ενός μπολ με ανανά και ένα κουτάλι μέσα στο τραπέζι της κουζίνας. Πάνω του βρέθηκαν τα δακτυλικά αποτυπώματα του Μπέρκ Ράμσεϊ, αδερφού της μικρής.[18] Οι γονείς από την πλευρά τους δεν θυμόντουσαν να υπάρχει στο τραπέζι μπολ με ανανά ή να έχουν ταΐσει με αυτό την κόρη τους. Σε αντιδιαστολή με τα ευρήματα της αστυνομίας και την ύπαρξη δακτυλικών αποτυπωμάτων του εννιάχρονου αδερφού στο μπολ, οι γονείς ισχυρίζονταν πως ο αδερφός κοιμόταν όλο το βράδυ και ξύπνησε λίγες ώρες μετά την έλευση της αστυνομίας.[19]

Έρευνα

Επιπλέον, στοιχεία όπως η ύπαρξη γενετικού υλικού (DNA) από δείγμα αίματος που βρέθηκε στο εσώρουχο της μικρής, δεν βοήθησαν ιδιαίτερα την εξέλιξη της έρευνας, καθώς δεν κατάφερε να ταυτοποιηθεί ο δράστης. Η αρχική ανάλυση του DNA ανέφερε ότι άνηκε σε άγνωστο αρσενικό άτομο, το οποίο δεν ταυτιζόταν με τα αντίστοιχα DNA των ανδρών της οικογένειας, γεγονός που αποκλείει το οικογενειακό περιβάλλον από το κάδρο των υπόπτων. Σε δεύτερη όμως ανάλυση του DNA από άλλο εργαστήριο τον Οκτώβριο του 2016, η έκθεση του πορίσματος ανέφερε ότι το αρχικό DNA περιείχε γενετικούς δείκτες από δύο άτομα εκτός του θύματος.[20] [21] Ο επικεφαλής του αστυνομικού τμήματος που είχε αναλάβει την υπόθεση, είπε ότι είχαν βρεθεί 6 επιπλέον διαφορετικά δείγματα DNA τα οποία ανήκαν σε διαφορετικά άτομα, όπως επίσης και ίχνη ανδρικού DNA στο πινέλο και το κορδόνι που χρησιμοποιήθηκαν στο φόνο. Αποδεικτικά στοιχεία που δεν συμπεριλήφθηκαν από τον εισαγγελέα και συνεπώς δεν αξιολογήθηκαν.[22]

Υποψίες από την έρευνα

Μέσα από την έρευνα των αρχών, των Μέσων και των εμπειρογνωμόνων εντοπίσθηκαν πολλοί πιθανοί ύποπτοι, με την αστυνομία του Μπόλντερ να στρέφει το ενδιαφέρον της στους γονείς της μικρής.[23] Εκτός όμως από τους γονείς, μέχρι τον Οκτώβριο του 1997 υπήρχε μία λίστα 1.600 υπόπτων.[24]

Τρεις είναι οι επικρατέστερες θεωρίες υπόπτων:

1. Θεωρία μελών οικογένειας

Αναφέρει ως υπαίτια τη μητέρα της ΤζονΜπένετ, την Πάτσι Ράμσεϊ, ότι χτύπησε τη μικρή σε μια κρίση οργής και θυμού και στη συνέχεια τη στραγγάλισε γι’ αυτό που είχε συμβεί, αφού νόμιζε ότι ήταν ήδη νεκρή. Θεωρία που δεν επιβεβαιώνεται, καθώς η μητέρα δεν είχε ιστορικό ανεξέλεγκτου θυμού ή βίας.[25]

2. Θεωρία εισβολέα

Στη θεωρία αυτή υποστηρίζεται ότι ο δράστης είναι κάποιος εισβολέας, γεγονός που βασίστηκε στην αξιολόγηση των στοιχείων, π.χ. την ύπαρξη από άγνωστα σημάδια μπότας που βρέθηκαν στο υπόγειο δωματίου, όπως επίσης και την ύπαρξη δύο ελαφρώς ανοιχτών παραθύρων που είχαν μείνει έτσι, με σκοπό να περάσουν τα καλώδια για τα εξωτερικά χριστουγεννιάτικα φωτάκια. Επιπλέον, υπήρχε ένα σπασμένο παράθυρο και μία ξεκλείδωτη πόρτα.[26] Η παραπάνω θεωρία άνηκε σ΄ έναν από τους ντετέκτιβ. Εκδοχή που δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος, καθώς γύρω από το παράθυρο υπήρχαν άθικτοι ιστοί αράχνης που σε συνδυασμό με το μικρό μέγεθός του θα είχαν σίγουρα διαταραχθεί αν περνούσε κάποιος μέσα.[27]

3. Ψευδής ομολογία

Στις 15 Αυγούστου 2006 συνελήφθη στην Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης, ο John Mark Karr, πρώην δάσκαλος και παιδόφιλος, καθώς ομολόγησε ψευδώς ότι σκότωσε τη μικρή Ράμσεϊ. Στην ομολογία του ισχυρίστηκε ότι νάρκωσε την ΤζονΜπένετ, για να της επιτεθεί σεξουαλικά και τη σκότωσε κατά λάθος, στοιχεία τα οποία είχαν γίνει γνωστά από τα μέσα χωρίς να παρέχει κάποια καινούργια πληροφορία-λεπτομέρεια.[28] Το γεγονός της νάρκωσης καταρρίφθηκε από το πόρισμα της νεκροτομής, όπως επίσης δεν βρέθηκε κανένα αποδεικτικό στοιχείο που να τον συνδέει με τον τόπο του εγκλήματος.[29] Στη συνέχεια, αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με την υπόθεση.[30] [31] [32]

Τα απανωτά λάθη στην αρχική έρευνα και οι παραλείψεις περιέπλεξαν την επίλυση της έρευνας και την αποπροσανατόλισαν. Σημαντικά λάθη, όπως η απώλεια, η μόλυνση και η καταστροφή αποδεικτικών στοιχείων. Πρώτες συνεντεύξεις που καθυστέρησαν να γίνουν με τους γονείς-στο πλαίσιο ανεπίσημης ανάκρισης-, γνωστοποίηση από τις Αρχές όλων των στοιχείων από την πρώτη στιγμή σ΄ αυτούς, σε συνδυασμό με την έλλειψη και απουσία έμπειρου προσωπικού στην έρευνα οδήγησαν σε αδιέξοδο.[33]

Λύση του εγκλήματος

Μετά από ένα ντοκιμαντέρ που άρχισε να προβάλλεται 20 χρόνια αργότερα σχετικά με την αναβίωση της στυγερής δολοφονίας, ο αδερφός της ΤζονΜπένετ παραχώρησε μια περίεργη συνέντευξη, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να έρχονται στο φως νέες αποκαλύψεις. Ενώ μεγάλη εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι μιλούσε για τη δολοφονία της αδερφής του, έχοντας μονίμως ζωγραφισμένο στα χείλη του ένα χαμόγελο. Ομάδα επιστημόνων μετά από χρόνια ερευνών κατέληξε ότι αυτός που σκότωσε τα Χριστούγεννα του 1996 τη μικρή, ήταν ο αδερφός της. Σημαντικό στοιχείο που οδήγησε στο παραπάνω συμπέρασμα ήταν 6 δευτερόλεπτα ήχου από τη μαγνητοφώνηση της κλήσης που είχε κάνει η μητέρα της μικρής στις αρχές και δεν είχαν «αποκωδικοποιηθεί», ενώ η μητέρα νόμιζε ότι η κλήση είχε τελειώσει, με τους αναλυτές ήχου να πιστεύουν ότι η ταυτότητα του δολοφόνου κρύβεται σε αυτά τα 6 δευτερόλεπτα. Σύμφωνα με το ABC ειδικοί υποστηρίζουν ότι διακρίνονται δύο φωνές. Η μία είναι αυτή του πατέρα να λέει: «δεν μιλάμε σε εσένα» και της μητέρας  να συμπληρώνει: «τι έκανες θεέ μου, βοήθησέ με!». Στη συνέντευξη ο Μπέρκ είπε: «Το πρώτο πράγμα που θυμάμαι είναι η μητέρα μου να έρχεται στο δωμάτιό μου σε άσχημη κατάσταση και να φωνάζει Θεέ μου, Θεέ μου, Θεέ μου. Δεν σηκώθηκα από το κρεβάτι. Έμεινα εκεί. Δεν ήξερα τι άλλο να κάνω». Η συνέντευξη του αδερφού δεν ήταν τυχαία, καθώς θεωρήθηκε προσπάθεια να «καθαρίσει» τη φήμη του μετά από τις υποψίες που θα άφηνε το ντοκιμαντέρ του CBS, ως κύριο ύποπτο της δολοφονίας. Στο συμπέρασμα που οδηγήθηκαν οι ειδικοί αναλύοντας την παραπάνω ομιλία είναι ότι ο εννιάχρονος αδερφός έχασε την ψυχραιμία του κατά τη διάρκεια ενός παιδικού καυγά μεταξύ τους για ένα κομμάτι ανανά (στοιχείο που απεικονιζόταν στο τραπέζι της κουζίνας μέσα από το φωτογραφικό υλικό των αρχών, ενώ αποτυπώματα του αδερφού υπήρχαν στο μπολ) και χτύπησε την αδερφή του στο πρόσωπο και στο κεφάλι με ένα μπαστούνι του γκολφ ή φακό. Υπολείμματα από το φρούτο είχαν βρεθεί στο στομάχι της μικρής κατά τη νεκροψία με τους γονείς να αρνούνται ότι είχαν δώσει στο παιδί τους ανανά, σε προσπάθειά τους να προστατεύσουν το μεγαλύτερο παιδί τους συγκαλύπτοντας το έγκλημα, αφού δεν δέχτηκαν να δώσουν στοιχεία στις αρχές, για να βοηθήσουν να βρεθεί ο ένοχος. Συνέπεια αυτών ήταν οι υποψίες να πέσουν πάνω τους.[34]

Χρονικό πριν την εξαφάνιση

 Εκδοχή οικογένειας:

Λίγες ώρες πριν εξαφανιστεί η ΤζονΜπένετ, η ίδια μαζί με την οικογένειά της δειπνούσαν σε φιλικό σπίτι από το οποίο επέστρεψαν κατά τις 9:30μ.μ. Η μικρή είχε ήδη αποκοιμηθεί και ο πατέρας της την έβαλε κατευθείαν στο κρεβάτι. Στη συνέχεια, κατέβηκε στην κουζίνα, όπου η σύζυγος του Πάτσι είχε ετοιμάσει ένα μπολ με ανανά και ένα φλιτζάνι τσάι για τον γιο τους Μπέρκ. Έπειτα, άρχισαν να ετοιμάζουν βαλίτσες για το επόμενο ταξίδι τους, κατά το χρονικό διάστημα που σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους η μικρή εξαφανίστηκε.

Εκδοχή ειδικού:

Η Πάτσι φέρεται να ξύπνησε τη μικρή για να πλύνει τα δόντια της και να πάει στην τουαλέτα. Στη συνέχεια, άρχισε να ετοιμάζει τις βαλίτσες χωρίς να καταλάβει ότι η μικρή κατέβηκε στην κουζίνα γιατί πείνασε. Εκεί, αφού βρήκε το μπολ με τον ανανά πήρε ένα κομμάτι, γεγονός που εξόργισε τον μεγάλο της αδερφό, ο οποίος φέρεται να τη χτύπησε με ένα βαρύ αντικείμενο στο κεφάλι, χωρίς να θέλει πραγματικά να την σκοτώσει.[35]

Επίλογος

Στην παραπάνω μελέτη περίπτωσης εντοπίζονται στοιχεία γονεϊκών προτύπων και προβολών των γονέων στους απογόνους τους, εγκλωβίζοντας και περιορίζοντας πολλές φορές την παιδικότητα των δεύτερων. Αυτό συμβαίνει καθώς όλοι οι γονείς έχουν προσδοκίες από τα παιδιά τους, ασχέτως της ηλικίας στην οποία βρίσκονται. Επιθυμούν από αυτά να είναι υγιή, ανεξάρτητα και ευτυχισμένα σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Προσδοκίες, οι οποίες περνούν από γενιά σε γενιά. Συχνά όμως παρατηρείται το φαινόμενο να «καθρεφτίζονται» σ΄ αυτές τις προσδοκίες  και οι δικές τους επιθυμίες, δικά τους όνειρα και δικά τους θέλω που δεν έχουν εκφραστεί και δεν έχουν ικανοποιηθεί, με αποτέλεσμα αυτές να μεταβάλλονται και να γίνονται προβολές των δύο ενηλίκων στο παιδί. Βλέπουν δηλαδή τον απόγονό τους σαν ένα μέσο για να εκπληρώσουν τους δικούς τους ανικανοποίητους στόχους. Πρόκειται για προβολές των γονεϊκών επιθυμιών στο παιδί, τις οποίες το δεύτερο οφείλει να τα καταφέρει στους τομείς που δεν τα κατάφεραν οι ίδιοι.[36] Η παραπάνω υπόθεση φαίνεται μέσα από την σχέση μάνας-κόρης, καθώς η πρώτη δεν κατάφερε να κάνει την καριέρα που ήθελε στο μόντελιγκ, γεγονός που προσπάθησε να βιώσει μέσα από την επιτυχία της κόρης στο χώρο του θεάματος.

Στη συνέχεια, παρατηρείται το στοιχείο απόκρυψης εγκληματικής ενέργειας του παιδιού από τους γονείς, ώστε να μην έρθει αντιμέτωπο με τις συνέπειες της ειδεχθούς πράξης του και με το νόμο. Πιθανότατα, θέλησαν να αποφύγουν το ενδεχόμενο στιγματισμού του ίδιου, αλλά και όλης της οικογένειας, αναφορικά με τις μεταγενέστερες συνέπειες αυτού. Για παράδειγμα: κοινωνική απομόνωση και «κατακραυγή», ψυχολογικές επιπτώσεις του θύτη, δυσκολίες στην επανένταξή του στην κοινωνία και αποδοχή από το κοινωνικό σύνολο. Σύμφωνα με τον Goffman κοινωνικός στιγματισμός είναι: η υποτίμηση της κοινωνικής ταυτότητας μιας ομάδας με κριτήριο ένα χονδροειδές χαρακτηριστικό, το οποίο αξιολογείται αρνητικά σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Πρόκειται για ένα είδος διάκρισης, με βάση κάποιο στερεότυπο, που οδηγεί στην περιθωριοποίηση και απομόνωση του ατόμου.[37] Βλέπουμε ,επίσης, ότι ο γονεϊκός παράγοντας μπορεί και επηρεάσει σε πολύ σημαντικό βαθμό την κοινωνική προσαρμογή ενός παιδιού. Ο Goodyer (1990), που έχει εξετάσει διεξοδικά τα στοιχεία σχετικά με τις συνέπειες που έχουν πάνω στα παιδιά οικογενειακές διαφορές και γονεϊκές δυσλειτουργίες, επισημαίνει ότι αυτό που θα προκαλέσει προβλήματα συμπεριφοράς και προσωπικότητας στα παιδιά μπορεί να είναι ένας συνδυασμός περιστάσεων και όχι ένα μεμονωμένο γεγονός.[38] Γεγονός που αποδεικνύεται από την διαφορετική συμπεριφορά των γονιών ως προς την προσοχή και το ενδιαφέρον που έδειχναν σε κάθε ένα από τα παιδιά τους. Η ΤζονΜπένετ ήταν στο επίκεντρο της προσοχής, κυρίως της μητέρας, σε αντίθεση με τον Μπέρκ, που ήταν στην αφάνεια.

Νίκη Μουντζούρα, Κοινωνιολόγος