ΤΕΥΧΟΣ #13 ΙΟΥΛΙΟΣ 2020

Στέρηση της Ελευθερίας με Δόλωμα την Αγάπη

Αθανασία Λιονάτου

Η Μέθοδος του "Lover boy" ως Τρόπος "Στρατολόγησης" Γυναικών από τους Σύγχρονους Δουλέμπορους

 

Η στέρηση της ελευθερίας αποτελεί αδιαμφισβήτητα για όλους μας ένα αδιανόητο και εφιαλτικό σενάριο. Ωστόσο πολλοί άνθρωποι ακόμη και σήμερα, χάνουν την ελευθερία τους καθώς παγιδεύονται σε κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων "human trafficking", τους λεγόμενους σύγχρονους δουλέμπορους [1]. Η πιο διαδεδομένη μορφή "human trafficking" είναι η κακοποίηση των θυμάτων σε επίπεδο καταναγκαστικής εργασίας με έμφαση στη σεξουαλική και οικονομική τους εκμετάλλευση.[2] Είναι αξιοσημείωτο ότι το 95% των θυμάτων "human trafficking" είναι γυναίκες.[3]

Εύλογα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, είναι άραγε τόσο εύκολο να παγιδευτεί κάποιος από ένα κύκλωμα "human trafficking" και ταυτόχρονα είναι άραγε τόσο δύσκολο να βγει από τους βάλτους του κυκλώματος που τον φυλάκισε; Συχνά ακούγονται και πιο καχύποπτα ερωτήματα όπως «μήπως τα θύματα έμπλεξαν στο κύκλωμα με τη θέλησή τους;», «Μήπως ακόμη και εάν παγιδεύτηκαν αρχικά, συνέχισαν αργότερα οικειοθελώς τις παράνομες δραστηριότητες αφού αν ήθελαν θα είχαν φύγει;». Είναι κατανοητό να δυσκολεύεται κανείς να πιστέψει ότι μπορεί ένας άνθρωπος να καθυποταχθεί σε τέτοιο βαθμό που να του είναι αδύνατο στη συνέχεια να ξεφύγει. Όμως ο τρόπος δράσης των δραστών, καταδεικνύει το μέγεθος και την ισχύ της φυσικής αλλά και κυρίως της ψυχολογικής παγίδευσης που υφίστανται τα θύματα τα οποία δεν έχουν πολλά περιθώρια αντίδρασης και κατ’ επέκταση ούτε διαφυγής[4].

Με αφορμή την πρόσφατη υπόθεση της Γερμανίδας υπηκόου η οποία ερωτεύτηκε στο Facebook έναν Έλληνα, ταξίδεψε από τη Γερμανία στην Ελλάδα για να τον συναντήσει και  βρέθηκε παγιδευμένη και εκδιδόμενη σε ένα σπίτι στα Πατήσια[5], το παρόν άρθρο περιγράφει έναν από τους πιο ισχυρούς και μεθοδικούς τρόπους δράσης "human trafficking", τη μέθοδο του εραστή ή με τη διεθνή έννοια του όρου τη μέθοδο του "Lover Boy" ή αλλιώς "Romeo Pimp[6]", έναν τρόπο δράσης που όπως θα αναλυθεί είναι ικανός να καταστήσει τα θύματα απολύτως δέσμια λόγω της καταλυτικής ψυχολογικής επίδρασης που έχει σε αυτά.

Ο "Lover boy" ή "Romeo Pimp" και ο τρόπος δράσης του

Η μέθοδος του «Romeo Pimp» ή αλλιώς «Lover boy», του υποτιθέμενου δηλαδή εραστή που εμφανίζεται ως τέτοιος με σκοπό να παγιδεύσει το θύμα του και να το υποδουλώσει, ώστε να αποκομίσει κέρδος από την σεξουαλική του εκμετάλλευση, είναι λιγότερο γνωστή καθώς δεν είναι κινηματογραφικά προβεβλημένη σαν τις χολιγουντιανές απεικονίσεις της βίαιης αρπαγής των θυμάτων από σωματεμπόρους. Παρόλο που είναι λιγότερο γνωστή, η μέθοδος αυτή είναι πολύ διαδεδομένη καθώς είναι αθόρυβη και ως τέτοια γίνεται δυσκολότερα αντιληπτή από τις αρχές. Παρακάτω αναλύεται ο τρόπος δράσης του Romeo Pimpσε επιμέρους στάδια.

Στάδιο 1: Εντοπισμός του κατάλληλου θύματος

Η αναζήτηση τρυφερότητας, κατανόησης, στοργής και αγάπης είναι ανάγκη κάθε ανθρώπου. Η ανάγκη αυτή σήμερα εξωτερικεύεται και εκφράζεται ευκολότερα δημοσίως καθώς πολλοί βρίσκουν καταφύγιο στους διάφορους λογαριασμούς κοινωνικής δικτύωσης και πέρα από τις απόψεις, προβληματισμούς και παρατηρήσεις τους, εκφράζουν συχνά ακόμη και τα πιο μύχια συναισθήματα και επιθυμίες τους. Ο σύγχρονος δουλέμπορος γνωρίζοντας πόσο σύνηθες είναι αυτό, καραδοκεί διαδικτυακά με σκοπό να εντοπίσει ‘εύκολη λεία’.

Σε πρώτη φάση ο επίδοξος θύτης εντοπίζει το εν δυνάμει θύμα, το οποίο σύμφωνα με τα όσα δημοσιεύει φαίνεται να είναι ευάλωτο, ευαίσθητο και δεκτικό αγάπης και στοργής. Ύστερα, ο καλούμενος «Lover boy » θα παρακολουθήσει για αρκετό χρονικό διάστημα το άτομο που έχει μπει στο στόχαστρό του με σκοπό να συλλέξει ικανό αριθμό πληροφοριών ώστε να μπορέσει αργότερα να το χειραγωγήσει[7]. Ενδιαφέρεται να συλλέξει κυρίως οτιδήποτε μπορεί να φανερώνει ευαισθησίες, αδυναμίες και εν γένει ευάλωτα σημεία του εν δυνάμει θύματος, όπως λόγου χάρη συναισθήματα που εκπορεύονται από κάποιο χωρισμό, από περιστατικά απώλειας, εγκατάλειψης ή απουσίας οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος.

Στάδιο 2: Η Ονειρική Περίοδος

Ο θύτης προσεγγίζει το θύμα στο διαδίκτυο και ξεκινά να το πολιορκεί προσφέροντας του με αφθονία όσα φαίνεται ότι αυτό λαχταρά. Μια περίοδος ευτυχίας, αγάπης και κατανόησης προσφέρεται απλόχερα στο θύμα τα οποίο δεν έχει εκείνη τη στιγμή την παραμικρή ιδέα της αλγεινής περιόδου που θα ακολουθήσει σε αντάλλαγμα της ονειρικής περιόδου που διάγουν, η οποία αν και μικρή σε διάρκεια είναι συνήθως ικανής έντασης ώστε να μειώσει στη συνέχεια τα αντανακλαστικά του θύματος.[8] Σε αυτό το στάδιο μπαίνουν τα γερά θεμέλια. Όσο περισσότερο διαρκέσει η περίοδος ψευδούς χαράς, τόσο δυσκολότερα θα ξεφύγει αργότερα το θύμα. Ο "Romeo Pimp" δημιουργεί συνθήκες ονειρικής ζωής, γεμάτης με χαρά, δώρα, αγάπη και συγκινήσεις.[9] Έτσι, το θύμα πλανώμενο από τα τεχνάσματά τουυ και χάρη στο κλίμα εμπιστοσύνης που εσκεμμένα έχει καλλιεργήσει ο δράστης, δένεται μαζί του και του φανερώνει και άλλες ευαίσθητες πτυχές της προσωπικότητάς του. Τα θύματα συνήθως αποξενώνονται από οικογένεια, φίλους και γνωστούς οι οποίοι μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα καθώς πρώτη τους προτεραιότητα είναι η ερωτική τους σχέση.[10]

Πλέον όλα είναι για όλους ιδανικά. Το θύμα είναι ευχαριστημένο γιατί βρήκε ό,τι έψαχνε και ο θύτης όπως φαίνεται βρήκε το ιδανικό θύμα. Σε αυτό το στάδιο, το θύμα πείθεται από το θύτη ότι αυτό που θα οριστικοποιήσει την ευτυχία τους είναι να πάει να ζήσει μαζί του. Και έτσι, ένας άνθρωπος που έχει ερωτευτεί, φεύγει οικειοθελώς, αφήνει πίσω του το δίκτυο υποστήριξής του και συνήθως ταξιδεύει προς μια ξένη χώρα[11].

Στάδιο 3: Η κατάρρευση του Ονείρου – Ψυχολογική Χειραγώγηση του θύματος

Το θύμα καταφτάνει στη χώρα και στο περιβάλλον του «Lover boy». Τότε αρχικά αντιλαμβάνεται ότι οι συνθήκες στη σχέση τους φαίνονται να μην είναι όπως τις είχε φανταστεί.  Η σχέση βέβαια έχει πια δομηθεί και η χειραγώγηση του θύματος δεν είναι δύσκολη. Σε αυτό το στάδιο, το θύμα δέχεται αυξημένες πιέσεις να δουλέψει και να συνεισφέρει στο κοινό τους μέλλον.  Οι πιέσεις συχνά συνοδεύονται από ψυχολογικές κακοποιήσεις. Ο "Romeo Pimp" επιλέγει ως κατάλληλη εργασία για το θύμα την εκπόρνευσή του. Έτσι λοιπόν, ο δράστης  απενοχοποιεί την σεξουαλική εκμετάλλευσή του θύματος, εκμηδενίζει τους κίνδυνους με άφθονες υποσχέσεις περί προστασίας του και υπερτονίζει  την ευκολία αποκόμισης μεγάλου κέρδους. Γνωρίζοντας ήδη τα ευαίσθητα σημεία, τις αδυναμίες και κρυμμένες πλευρές του θύματος, ο θύτης "Lover boy", τα χρησιμοποιεί για να το αδρανοποιήσει.[12]

Στάδιο 4: Καταστολή των προσπαθειών διαφυγής

Το θύμα πλέον συνειδητοποιεί ότι είναι θύμα και προσπαθεί να αντιδράσει. Τότε ο δράστης αποκαλύπτει την πλήρη, αληθινή και αποκρουστική εικόνα του αλλάζοντας ολότελα τη συμπεριφορά του. Πλέον η μεθόδευση και η ήπια χειραγώγηση δίνει τη θέση της στην έντονη ψυχολογική κακοποίηση, στην στέρηση από το θύμα των ταξιδιωτικών του εγγράφων, στους εκβιασμούς και στις απειλές για το κακό που θα πάθει το ίδιο, τα μέλη της οικογένειας καθώς και οι φίλοι του.[13]

Εδώ ίσως να αναρωτηθεί κανείς γιατί συνεχίζει το θύμα να υπακούει; Γιατί δεν έχει τη δύναμη να αμυνθεί και να τα βάλει με το θύτη; Όταν κανείς έχει χάσει τα πάντα, ελευθερία, σώμα, πνεύμα, αξιοπρέπεια και το μοναδικό πράγμα που του απομένει είναι να προστατεύσει τη ζωή του ή/και τη ζωή των δικών του ανθρώπων, το να συνεχίσει να ακολουθεί τις προσταγές του θύτη, ίσως φαντάζει μονόδρομος.

Ύστερα Επέρχεται η Λύτρωση;

Υπάρχουν περιπτώσεις, όπως η πρόσφατη περίπτωση της Γερμανίδας στα Πατήσια, που πολλές γυναίκες υπερβαίνουν τον εαυτό τους και μόλις ανακτήσουν τις ψυχικές τους δυνάμεις και τους δοθεί μια ευκαιρία, καταφέρνουν να δραπετεύσουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι δυστυχώς δεν καταφέρνουν όλα τα θύματα να διαφύγουν από το θύτη. Τις περισσότερες φορές παραμένουν για χρόνια παγιδευμένα και αδύναμα να αντιδράσουν[14]. Τέλος, η δυσπιστία, η καχυποψία και τη λεγόμενη απόδοση ευθυνών στο θύμα ("victim blaming"[15]) από την κοινωνία, βαρύνει την ήδη καταρρακωμένη τους ψυχολογία. Επομένως η λύτρωση πολλές φορές δεν είναι δεδομένη ακόμη και μετά την απελευθέρωσή τους.

Αθανασία Λιονάτου,

Δικηγόρος ΔΣΑ, LLM International Law & Globalization

[1] Όπως αναφέρεται στη δεύτερη έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2018, υπήρχαν 20.532 καταχωρημένα θύματα εμπορίας ανθρώπων στην ΕΕ το 2015 και το 2016. Δείτε https://www.ethemis.gr/2018/12/05/%CE%B7-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%C.

[2] Πληροφορία από την Εκδήλωση του ΚΕΜΕ ‘‘ Trafficking’’: Το φαινόμενο, οι αναπαραστάσεις και η αντιμετώπισή του’’, 14-11-2019, ArtVisione Gallery.

[3] Δείτε περισσότερες πληροφορίες στο ‘Gender- Specific measures in anti-trafficking actions: report EIGE’s Publications’ (2018) διαθέσιμο στοhttps://eige.europa.eu/publications/gender-specific-measures-anti-trafficking-actions-report .

[4] Σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης «Stop Trafficking of People» οι λόγοι για τους οποίους τα θύματα διεθνούς σωματεμπορίας δεν δραπετεύουν, είναι ο εκφοβισμός, ο αποπροσανατολισμός, η στέρηση των ταξιδιωτικών εγγράφων, η χορήγηση στο θύμα ναρκωτικών ουσιών. Δείτε περισσότερα στο: http://www.stophk.org/learn-about-human-trafficking/faqs/#toggle-id-3.

[5] Δείτε περισσότερα στο: https://www.ethnos.gr/ellada/101433_spiti-kolastirio-stin-aharnon-diadiktyako-flert-poy-egine-efialtis.

[6] Δείτε περισσότερα για την γλώσσα που χρησιμοποιούν οι human traffickers στο: https://www.tumbleweedprogram.org/wp-content/uploads/Tumbleweed-Red-Flag-Language.pdf

[7] Busch-Armendariz, N., Nsonwu, M.B, Heffron, L. (2018) Human Trafficking: Applying Research, Theory, and Case Studies SAGE Publications Inc. σελ. 180.

[8] Burke, M. C (2019) Working with the Human Trafficking Survivor, Routledge.

[9] Η τακτική της προσφοράς αγάπης και τρυφερότητας στα θύματα κατά τα πρώτα στάδια της σχέσης τους με το δράστη αναφέρεται σε πλήθος μαρτυριών των θυμάτων. Δείτε ενδεικτικά to άρθρο: 'He never blew his cover that he was in love with me: How a Caledon teen was lured into sex trafficking’ διαθέσιμο στον ιστότοπο: https://www.caledonenterprise.com/news-story/9851735--he-never-blew-his-cover-that-he-was-in-love-with-me-how-a-caledon-teen-was-lured-into-sex-trafficking, καθώς και την έρευνα ‘Sex Trafficking in a Border Community: A Field Study of Sex Trafficking in Tijuana, Mexico Final Report’ διαθέσιμη στον ιστότοπο https://www.ncjrs.gov/pdffiles1/nij/grants/234472.pdf.

[10] Dr. Kimberly D. Shamberger, Missing in the Heart of the City, Chapter 2- Lover Boy.

[11] Στόχος είναι να ταξιδέψει σε μια ξένη χώρα, μακριά από την οικογένεια του, όπου δεν θα γνωρίζει τη γλώσσα ώστε να είναι απολύτως εξαρτώμενο από το θύτη. Δείτε The ‘Loverboy’ Tactic στο: https://www.highspeedtraining.co.uk/hub/methods-of-human-trafficking/.  

[12] Πολύ διαφωτιστικό για τον τρόπο με τον οποίο ο δράστης πείθει τελικά το θύμα ότι το καλύτερο που μπορεί να κάνει είναι να εργαστεί πουλώντας το σώμα του, είναι το βίντεο μικρού μήκους της Michelle Nehme το οποίο παρουσιάζει μαρτυρίες θυμάτων «sex trafficking» αλλά και τη μαρτυρία ενός καταδικασμένου σε φυλάκιση «Romeo Pimp» Δείτε το βίντεο διαθέσιμο στον ιστότοπο https://www.michellenehme.com/complicit.

[13]Δείτε περισσότερα στο https://www.greenlightoperation.org/blog/2020/2/10/loverboy-and-romeo-pimp. Επιπλέον, η στέρηση των ταξιδιωτικών τους εγγράφων και οι απειλές για το κακό που θα πάθουν οι ίδιες ή τα μέλη της οικογένειας τους, αναφέρονται ως mondus operandiτων θυτών και σε πολλές δικαστηριακές αποφάσεις του Αρείου Πάγου πχ. ΑΠ 1979/2019, ΑΠ 1423/2013, AΠ 250/2013.

[14] Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι τα θύματα του «sex trafficking» παραμένoυν για πολλά χρόνια δέσμια των δραστών. Δείτε την έρευνα στον ιστότοπο: https://www.theglobeandmail.com/canada/article-escaping-sex-trafficking-often-takes-years-new-research-shows/.

[15] Δείτε ένα ενδιαφέρον άρθρο σχετικό με το γιατί οι άνθρωποι τείνουμε να αποδίδουμε ευθύνες στα θύματα. Διαθέσιμο στον ιστότοπο https://www.verywellmind.com/why-do-people-blame-the-victim-2795911.