ΤΕΥΧΟΣ #15 ΜΑΡΤΙΟΣ 2021

Παράνομα fight club σε φυλακές

Νίκη Μουτζούρα

Ένα από τα φαινόμενα που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια σε διάφορες φυλακές, είναι τα παράνομα «fight club» και αγώνες που στήνονται στους χώρους των καταστημάτων κράτησης. Η πρώτη φυλακή που παρατηρήθηκαν τέτοιου είδους φαινόμενα είναι αυτή του σαν Φρανσίσκο το 2015, ενώ παρόμοιες καταστάσεις συμβαίνουν σε φυλακές της Βρετανίας.[1]

Αναφορικά με τους παράνομους αγώνες στις φυλακές, συμμετέχουν και «παλεύουν» κρατούμενοι ανεξαρτήτως κιλών και ηλικίας με όρους που μεταβάλλονται κάθε φορά, αφού ορίζονται από τους παρευρισκόμενους θεατές-συγκρατούμενους. Η παρότρυνση και υποκίνηση των αγώνων πίσω από τα σίδερα της φυλακής ξεκινάει πολλές φορές από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους, οι οποίοι βρίσκονται στο χώρο για την επίβλεψη και την εύρυθμη λειτουργία των φυλακών και όχι για την υποκίνηση ανάρμοστων συμπεριφορών σαν αυτές. Αποτέλεσμα των παραπάνω αγώνων είναι οι σοβαροί τραυματισμοί που αρκετές φορές οδηγούν και στο θάνατο. Η τροπή αυτή προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στην αγγλική κυβέρνηση, καθώς δεν μπορεί να ελέγξει και να σταματήσει τις διαστάσεις που έχει πάρει το συγκεκριμένο φαινόμενο, με αποτέλεσμα το θέμα να απασχολεί τα ανώτερα κλιμάκια του κράτους.  Η κατάσταση αυτή είναι διαδεδομένη και έχει γίνει ευρέως γνωστή στο κοινό,  πέρα από τα «στενά» όρια της φυλακής, από  βίντεο που «διαρρέουν» στο διαδίκτυο. Βίντεο προερχόμενα από κινητά που παράνομα βρίσκονται μέσα στα σωφρονιστικά καταστήματα, καθώς η χρήση και η κατοχή αυτών δεν θεωρείται νόμιμη. Μέσα από βίντεο που έχουν «διαρρεύσει» όπως αυτό στη φυλακή «Featherstone» του Staffordshire, ακούγονται από κρατούμενους φράσεις: «τελείωσέ τον», ενώ στη διάρκεια της βιντεοσκόπησης, διάρκειας 5 λεπτών, είναι εμφανής η απουσία κάποιου φρουρού. Για την καταγραφή του υλικού χρησιμοποιήθηκαν τρία κινητά. Οι σκηνές που εκτυλίσσονται είναι πολύ άγριες, ενώ ο ένας μποξέρ φαίνεται να χτυπάει τον άλλον αλύπητα χωρίς κανένα έλεος! [2]

Οι μονομαχίες που έχουν γίνει γνωστές μέχρι σήμερα μέσω των βίντεο και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι εξαιρετικά βίαιες. Πραγματοποιούνται σε «αυτοσχέδιες» αρένες, ενώ οι κρατούμενοι που παίρνουν μέρος περιτριγυρίζονται από πλήθη άλλων φυλακισμένων. Εικόνες που οδηγούν στην ανθρώπινη εξαθλίωση προς ικανοποίηση πρωτόγονων ζωωδών ενστίκτων. Άλλες χώρες που μαστίζονται από παράνομους αγώνες στις φυλακές είναι η Αμερική, η Αγγλία και η Νέα Ζηλανδία, με τα στοιχήματα και τα «bare knuckle fights»(μάχες χωρίς γάντια) να έχουν γίνει νόμιμα στην Αμερική. [3]

«Η μέθοδος των Ταϊλανδών να σωφρονίσουν εγκληματίες».

Έναν ιδιαίτερο τρόπο σωφρονισμού διαφόρων μικροεγκληματιών, υιοθέτησαν στην πόλη Burinam το 2014, αντί της φυλακής.[4] Αναλυτικότερα, αποφάσισαν ως τιμωρία των εγκληματιών να τους βάλουν να παλέψουν σε ρινγκ με επαγγελματίες πυγμαχίας. Το ξύλο θεωρείται ένα απάνθρωπο μέσο σωφρονισμού για τα περισσότερα συστήματα, σε αντίθεση με τους Ταϊλανδούς, οι οποίοι το θεώρησαν ως ιδανικό τρόπο. Η τιμωρία στο ρινγκ είναι μονόδρομος, καθώς δεν υπάρχει η δυνατότητα επιλογής, φυλακής ή ξύλου. Οι αγώνες αποτελούνται από τρεις γύρους. Συγκεκριμένα, κρατούμενοι μπαίνουν στο ρινγκ και παίζουν ξύλο με την άδεια των αρχών. Σκοπός είναι η μείωση της ποινής τους. Αυτό συμβαίνει επίσης και στις φυλακές υψίστης ασφαλείας «Klong Prem» στην Μπανγκόκ και αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο της επίδειξης καλής συμπεριφοράς και διαγωγής, όπως αυτό συμβαίνει στις περισσότερες φυλακές ανά τον κόσμο. Οι μάχες γίνονται ανάμεσα σε φυλακισμένους και κανονικούς παίκτες  (που δεν είναι φυλακισμένοι) με σκοπό να βοηθήσουν τους κρατούμενους να κερδίσουν κάποια χρήματα και να μειωθεί ο χρόνος φυλάκισής τους. Ταυτόχρονα μετά από κάθε νίκη με αλλοδαπούς παίκτες, έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν ό,τι θέλουν από τους υπεύθυνους της φυλακής. Σκοπός επίσης του αγώνα είναι η φήμη και η τιμή της Ταϊλάνδης. Οι κρατούμενοι ξοδεύουν πολλές ώρες σκληρής προπόνησης και εξάσκησης, ενώ υπάρχει και προπονητής.

«Jailhouse rock: η πολεμική τέχνη των φυλακισμένων».

Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ύπαρξης αγώνων στις φυλακές αποτελεί η «Jailhouse rock ή JHR» [5] [6]: η πολεμική τέχνη των φυλακισμένων που έχει μείνει στην ιστορία ως η πιο τρομακτική και παραμένει για πάντα μέσα στα «στενά» όρια της φυλακής, χωρίς όμως την ύπαρξη ντοκουμέντων που να δείχνουν ότι υπήρξε πραγματικά. Η συγκεκριμένη πολεμική τέχνη ήταν ο μοναδικός τρόπος επιβίωσης των φυλακισμένων της χώρας. Πρόκειται για ένα συνδυασμό πολλών στυλ μάχης που οι κρατούμενοι εκπαιδεύονταν, ενώ κάθε φυλακή είχε τους δικούς της «άγραφους» κανόνες. Παράδειγμα αυτού ήταν το «52 Hand blocks». [7] [8] Επιπλέον, η τεχνική αυτή παρουσιάζεται να είναι ίσως η μοναδική γηγενής πολεμική τέχνη των Αμερικανών, ενώ πολλοί είναι αυτοί που το παρομοιάζουν με το «savate», γαλλικό μποξ.[9] [10] Άλλη θεωρία τη θέλει να προέρχεται από Αφρικανούς σκλάβους που την έδειξαν στα αφεντικά τους. Αναφορικά με την τεχνική περιλαμβάνονται: χέρια, γόνατα, «wresting»(πάλη), αγκώνες, κεφαλιές και «lowkicks»(χαμηλές κλωτσιές). Επίσης, υπήρχε η προκατάληψη αν ήταν κάποιος οικογενειάρχης, λευκός ή αστυνομικός, να μην διδαχτεί την πολεμική τέχνη. Η «Jailhouse rock» χαρακτηρίστηκε από πολλούς διάσημους Αμερικανούς πυγμάχους που μυήθηκαν στη συγκεκριμένη τέχνη, όπως ο Tάισον και ο Kimbo Slice, ως «dirty boxing» («βρώμικος» εγκιβωτισμός).[11] Μέσα από ένα μέρος των Φιλιππινέζικων Πολεμικών Τεχνών (), πληροφορούμαστε ότι το Dirty Boxing χρησιμοποιεί σχεδόν κάθε μέρος της ανατομίας ως ανθρώπινο όπλο.

Φαινόμενα σαν τα παραπάνω, έχουν γίνει σημείο αναφοράς σε πολλές ταινίες του κινηματογράφου στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι: «Ο κυρίαρχος του παιχνιδιού ή αλλιώς boyka-Η τριλογία του Undisputed 2002- 2010».  (Yuri boyka ο άλλοτε παλαιστής θρύλος των φυλακών). [12] Η πρώτη ταινία από την τριλογία παρουσιάζει έναν παγκόσμιο πρωταθλητή πυγμαχίας να καταδικάζεται σε πολυετή κάθειρξη για έγκλημα που δεν διέπραξε και στη φυλακή να έρχεται αντιμέτωπος με έναν συγκρατούμενό του, πρωταθλητή των φυλακών. Η κόντρα τους είναι αναπόφευκτη, ενώ ένας κρατούμενος διοργανώνει το παιχνίδι της χρονιάς, ώστε να ανακηρυχθεί ο αληθινός πρωταθλητής. Στη δεύτερη ταινία, ο πρωταθλητής της πυγμαχίας George Chambers καταλήγει στις χειρότερες φυλακές της Ρωσίας μετά από σωρεία ψεύτικων κατηγοριών για ναρκωτικά, με αποτέλεσμα να μπλεχτεί σε παράνομους αγώνες. Ενώ στην τελευταία ταινία, παρουσιάζεται ένα παράνομο συνδικάτο στοιχημάτων, το οποίο συγκεντρώνει 8 βαρυποινίτες από φυλακές υψίστης ασφαλείας με σκοπό να αναμετρηθούν μεταξύ τους. Νικητής θα είναι ο πιο αμείλικτος και αυτός που θα καταφέρει να παραμείνει ζωντανός. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία έχει ο Scott Adkins ένας από τους πιο κορυφαίους στο είδος του. (Το 2016 παρουσιάστηκε η ταινία « Ο κυρίαρχος του παιχνιδιού 4).

Το ξύλο στη φυλακή παίζει σημαντικό ρόλο για την καθημερινότητα των κρατουμένων, καθώς αποτελεί το μοναδικό ίσως «όπλο» που μπορεί να έχει και να χρησιμοποιήσει κάποιος οποιαδήποτε στιγμή και σε οποιοδήποτε χώρο. Σε αντίθεση με άλλα αυτοσχέδια όπλα [13]  που πολλοί φυλακισμένοι προσπαθούν να έχουν στην κατοχή τους και να μην γίνουν αντιληπτοί. Το ξύλο θεωρείται μέσο επιβίωσης, επιβολής και αυτοκυριαρχίας. Κατ’ επέκταση, ο νικητής του αγώνα χαίρει της συμπάθειας, του σεβασμού και της αποδοχής των περισσότερων συγκρατούμενών του, καθώς είναι αυτός που μπορεί να «κινεί τα νήματα». Επιπλέον, στο πλαίσιο των «άγραφων» νόμων των φυλακών, ο φόβος είναι αυτός που έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, είτε απέναντι στους συγκρατούμενους, είτε στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους, αφού χρησιμοποιείται ως μέσο εκβιασμού και μέσο άσκησης κάθε είδους πίεσης προς ικανοποίηση οποιουδήποτε αιτήματος. Η επίλυση των προβλημάτων και των διενέξεων με διάλογο έρχεται πάντα σε δεύτερη μοίρα.

Εν κατακλείδι, η εμφάνιση όλο και περισσότερων βίντεο μάχης και πάλης στις φυλακές, δείχνει ότι το φαινόμενο των παράνομων «fight club» και αγώνων σε καταστήματα κράτησης, τείνει να μετατραπεί σε μάστιγα, καθώς πιθανότατα να απασχολήσει φυλακές πολλών χωρών. Γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα να είναι πρωταρχικό μέλημα των αρχών και των αρμόδιων υπουργείων τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, για τον τομέα της Αντεγκληματικής πολιτικής θα πρέπει να υπάρξει κάποιο πρόγραμμα πρόληψης ή καταστολής της συγκεκριμένης κατάστασης. Ως ένα από τα σημαντικότερα μέτρα πρόληψης μπορεί να θεωρηθεί η εκπαίδευση, δικαίωμα το οποίο είναι κατοχυρωμένο από την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΟΗΕ, 10 Δεκεμβρίου 1948, άρθρο 26) [14]  και θα πρέπει να το απολαμβάνουν ακόμα και οι έγκλειστοι των σωφρονιστικών καταστημάτων. Η παροχή εκπαίδευσης συντελεί στην αποτροπή περιστατικών βίας, καθώς διαπλάθει ηθικά και πνευματικά τον άνθρωπο, οδηγώντας τον σε ελεύθερο και υπεύθυνο πολίτη ανοίγοντας του νέους ορίζοντες.

Η εκπαίδευση, σε συνάρτηση με τους έγκλειστους, μπορεί να λειτουργήσει ως ένα μέσο επαναπροσδιορισμού και αυτοβελτίωσης και παράλληλα να οδηγήσει στη μείωση της υποτροπής, στη ζωή τους έξω από τη φυλακή. Απαραίτητη προϋπόθεση των παραπάνω είναι η δημιουργία ανανεωμένων αναλυτικών προγραμμάτων στα σωφρονιστικά καταστήματα με εξειδικευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό, καθώς και η δημιουργία περισσότερων σχολείων δεύτερης ευκαιρίας. Επίσης, θα πρέπει να αναβαθμιστούν οι βιβλιοθήκες των φυλακών με σκοπό να αποτελούν σημαντικούς χώρους ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και γνώσης. Χώροι στους οποίους οι κρατούμενοι να μπορούν να διαβάζουν βιβλία, να συμμετέχουν σε πολιτιστικές δράσεις, να ανακαλύπτουν, να δημιουργούν και να καλλιεργούν τα ταλέντα τους.  Όπως είχε πει και ο Victor Hugo: «Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή». Επιπλέον, θα πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας. [15] Με τον όρο κοινωφελής εργασία αναφερόμαστε σε μια  εναλλακτική μορφή ποινής, μέσω εργασίας που οι καταδικασθέντες υποχρεούνται να προσφέρουν, αντί να εκτίσουν την επιβληθείσα ποινή στη φυλακή. Αφορά σε εξαγοράσιμες ποινές που οι ίδιοι αδυνατούν να πληρώσουν, ενώ πρόκειται για αδικήματα ήσσονος σημασίας και έχουν ως σκοπό τον σωφρονισμό των δραστών. Στη διεθνή εμπειρία έχει αποδειχθεί, ως ένα από τα χρησιμότερα εργαλεία του δικαστικού και σωφρονιστικού συστήματος.

Τα παραπάνω αποτελούν κάποιες λύσεις, σε συνάρτηση και με την εξυγίανση που θα πρέπει να γίνει στο σωφρονιστικό σύστημα και προσωπικό, με την απόταξη των επίορκων υπαλλήλων, (οι οποίοι υποκινούν πολλές φορές τέτοιου είδους καταστάσεις), ώστε να εξαλειφθούν φαινόμενα παράνομων «fight club» στις φυλακές και φαινόμενα βίας γενικότερα. Μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν και λύσεις που πρέπει να δοθούν άμεσα, πριν την εδραίωσή τους, γιατί συνήθως η παρουσία τέτοιων φαινομένων δείχνει ότι έρχονται για να μείνουν και να απασχολήσουν τις αρχές.

Νίκη Μουντζούρα, Κοινωνιολόγος

* Εικόνα άρθρου: Photo by LexScope on Unsplash

[1] Από το ειδησεογραφικό site: Λαιμητόμος, Βρετανία: Οργάνωσαν παράνομο αγώνα πυγμαχίας μέσα στις φυλακές,7 Φεβρουαρίου 2017,

https://www.laimitomos.com/%ce%b2%cf%81%ce%b5%cf%84%ce%b1%ce%bd%ce%af%ce%b1-%ce%bf%cf%81%ce%b3%ce%ac%ce%bd%cf%89%cf%83%ce%b1%ce%bd-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%ac%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%bf-%ce%b1%ce%b3%cf%8e%ce%bd%ce%b1-%cf%80%cf%85/

[2] Bhole A., The shocking 'fight club' organised by tattooed prisoners INSIDE their jail cells, για το Daily Mail Australia, 17 Ιουλίου 2015, https://www.dailymail.co.uk/news/article-3164678/Tattooed-prisoners-filmed-bashing-INSIDE-jail-cells-shocking-organised-fight-club.html

[3] Οζζ Κ., Τα παράνομα fight clubs στις φυλακές «πονοκεφαλιάζουν» τις κυβερνήσεις, 22 Ιουνίου 2018, http://www.fightsports.gr/boxing/%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1-fight-clubs-%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%82-%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BA%CE%B5%CF%86%CE%B1%CE%BB/

[4] Οζζ Κ., Η μέθοδος των Ταϊλανδών να σωφρονίσουν εγκληματίες: Τους έβαλαν στο ρινγκ και τους έκαναν…τόπι, 17 Μαΐου 2018, http://www.fightsports.gr/muay-thai/%CE%B7-%CE%BC%CE%AD%CE%B8%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%84%CE%B1%CF%8A%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%8E%CE%BD-%CE%BD%CE%B1-%CF%83%CF%89%CF%86%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CF%83%CE%BF%CF%85/

[5] Οζζ Κ., Jailhouse rock: Η πολεμική τέχνη των φυλακισμένων!, 17 Ιουνίου 2014, http://www.fightsports.gr/amateur/jailhouse-rock-%CE%B7-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%84%CE%AD%CF%87%CE%BD%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD/

[6]  Από το blog του +Drizzt, Ο Drow-Ranger του Διαδικτύου: JailHouse Rock, 22 Ιουνίου 2007, http://thedrowranger.blogspot.com/2007/06/jailhouse-rock.html

[7] Από το Περιοδικό Black Belt, Professor Mo: Everything to Know About 52 Blocks, 22 Μαΐου 2019, https://blackbeltmag.com/professor-mo-everything-to-know-about-52-blocks

[8] Nadler B., VICE, Ο Θρύλος του 52 Blocks, Εξερευνώντας την ιστορία της θρυλικής μαχητικής τέχνης των δρόμων της Νέας Υόρκης, 27/01/16, https://www.vice.com/el/article/kbqbq9/o-thrylos-tou-52-blocks

[9] Από το περιοδικό Black Belt, Savate: From the Back Alleys of France to the Martial Arts World, 19/05/14, https://blackbeltmag.com/savate-from-the-back-alleys-of-france-to-the-martial-arts-world

[10] Οζζ Κ., Savate : Το γαλλικό μποξ, 18/01/2013, http://www.fightsports.gr/kickboxing/savate-%CF%84%CE%BF-%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BC%CF%80%CE%BF%CE%BEvideo/

[11] Sullivan D., Daniel Sullinan’s Dirty Boxing, What is Dirty Boxing?, 2014, https://dirtyboxing.com/about/

[12]  Από το blog: Σινεθισμός, «Εθισμός στην 7η τέχνη», Υπέρ-κριτική: Undisputed Trilogy, 25/06/2017, http://cinethismos.blogspot.com/2017/06/undisputed-trilogy.html

[13] Dervisis S., από το site: Diaforetiko, «18 απίθανα αυτοσχέδια αντικείμενα και όπλα φτιαγμένα από φυλακισμένους», 14 Ιανουαρίου 2014, https://www.diaforetiko.gr/18-apithana-aftoschedia-antikeimena-ke-opla-apo-filakismenous/ Από το ειδησεογραφικό site του ΣΚΑΙ, Φονικά όπλα για «πόλεμο» στις φυλακές Κορυδαλλού, 25 Ιουνίου 2019, https://www.skai.gr/news/greece/fonika-opla-gia-polemo-stis-fylakes-korydallou-fotografies

[14] Από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, «Universal Declaration of Human Rights», ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ,United Nations Information Centre, Greece, United Nations Human Rights, Άρθρο 26, 10 Δεκεμβρίου 1948, https://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Language.aspx?LangID=grk

[15]  Από τον κοινωνικό φορέα: «ΚΛΙΜΑΚΑ», Τι είναι κοινωφελής εργασία και ποιος ο ρόλος της Κλίμακα, https://www.klimaka.org.gr/ti-einai-koinofelis-ergasia-kai-poios-o-rolos-tis-klimaka/