«Εν φυλακή ήμην και ήλθατε προς εμέ»: Σύλλογος Συμπαραστάσεως Κρατουμένων "Ο Ονήσιμος"

Η αρχική ιδέα προήλθε από μια επίσκεψη του πρωτεργάτη Στυλιανού Ε. Μπουρμπαχάκη, σε στρατιωτική φυλακή της Αυλώνας, όπου κρατείτο ένας γνωστός του στρατιωτικός. Αντικρίζοντας ιδίοις όμμασι τις ανάγκες, που είχαν οι άποροι κρατούμενοι, αλλά και το πόσο παραγκωνισμένοι και ξεχασμένοι ήταν, μετά την έξοδό τους από τη φυλακή, οραματίστηκε μια κοινωνία δίπλα στον φυλακισμένο και αποφυλακισμένο συνάνθρωπό μας.

Ο «ΟΝΗΣΙΜΟΣ», όπως καταδεικνύει και το όνομα του, παρμένο από τον Άγιο Ονήσιμο, προστάτη των φυλακισμένων, προστατεύει τους κρατούμενους και τις οικογένειές τους με ποικίλους τρόπους. Ενισχύει οικονομικά τα φιλόπτωχα ταμεία των καταστημάτων κράτησης και παράλληλα συγκεντρώνει και διανέμει, μέσω της κοινωνικής υπηρεσίας της φυλακής, στους απόρους διάφορα απαραίτητα είδη, όπως ιματισμό, γυαλιά, οδοντοστοιχίες, φάρμακα, τσιγάρα, τηλεκάρτες, φακέλους αλληλογραφίας, γραφική ύλη, στιγμιαίο καφέ, σαμπουάν και άλλα είδη ατομικής καθαριότητας και υγιεινής. Οι περιπτώσεις είναι πολλές και οι ανάγκες μεγάλες. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2019 προσφέρθηκαν οκτακόσια (800) κιβώτια με είδη πρώτης ανάγκης.

Επιπροσθέτως, ο Σύλλογος καλύπτει το κόστος των νομικών υπηρεσιών απόρων κρατουμένων στην Αττική, των δικαστικών τους εξόδων, καθώς και των λογιστικών εργασιών για την τακτοποίηση εκκρεμοτήτων των ανωτέρω, ώστε να μπορούν να λάβουν επιδόματα. Ακόμη, συμβάλλει οικονομικά στην αγορά εισιτηρίων, ώστε οι αποφυλακισμένοι να μπορέσουν είτε να μεταβούν στον τόπο διαμονής τους, είτε να ταξιδέψουν στον τόπο, όπου διεξάγεται η δίκη τους. Σημειωτέον ότι περισσότερες από τριακόσιες πενήντα (350) οικογένειες κρατουμένων ή προσφάτως αποφυλακισμένων έλαβαν, εντός του έτους 2019, υλική και οικονομική ενίσχυση, όπως εξόφληση ενοικίων, λογαριασμών κοινή ωφελείας, αλλά και φαρμακευτική περίθαλψη.

Πέρα από την προρρηθείσα οικονομική βοήθεια, παρέχεται και συμβουλευτική και ψυχολογική στήριξη. Ειδικότερα, μέλη και εθελοντές του Συλλόγου επισκέπτονται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, τα καταστήματα κράτησης της Ελλάδας και επικοινωνούν προσωπικά με τους κρατουμένους, που δεν έχουν καθόλου επισκεπτήριο, ούτε υποστηρικτικό περιβάλλον.

Ακόμα, σε μια προσπάθεια επανένταξης και ψυχολογικής υποστήριξης των τοξικομανών κρατουμένων, ο «ΟΝΗΣΙΜΟΣ» ανακαίνισε, το πρώτο τρίμηνο του 2020, ένα σπίτι επί της οδού Αχαρνών, προερχόμενο από δωρεά ενός φίλου του Συλλόγου και το μετέτρεψε σε «σπίτι της επανένταξης». Στο τελευταίο πρόκειται να στεγαστεί η ομάδα επιστημόνων – ψυχίατρος, ψυχολόγος, κοινωνική λειτουργός - του προγράμματος «ΕΠΙΛΟΓΗ» του Κέντρου Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων (Κ.Α.Τ.Κ.) Ελαιώνα Θηβών. Πρωτεύουσα αποστολή της ανωτέρω ομάδας είναι, μέσα από πολλή δουλειά, συζήτηση, επιμονή και υπομονή, η ομαλή και πλήρης επανένταξη στην κοινωνία των αληθινών αγωνιστών, εκείνων που έχουν καταφέρει να βγουν από τον λαβύρινθο των ουσιών.

Με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης, έχουν, με ενέργειες του Συλλόγου, ιδρυθεί στις φυλακές ήδη από το έτος 1988 βιβλιοθήκες, οι οποίες συνεχώς εμπλουτίζονται. Παράλληλα, πραγματοποιείται από το έτος 2017 πρόγραμμα Εικαστικής Θεραπείας και Παρέμβασης, επιχορηγούμενο από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος -ΙΣΝ/SNF, στο Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων (Κ.Α.Τ.Κ.) Ελαιώνα Θηβών και σε έξι (6) καταστήματα κράτησης. Το εν λόγω πρόγραμμα επιδρά ευεργετικά στην καθημερινότητα των κρατουμένων, τοποθετώντας τους σε μια ευχάριστη ρουτίνα δημιουργίας, προσωπικής αναζήτησης χαρισμάτων και απασχόλησης του μυαλού με πολλά οφέλη ψυχικά αλλά και πρακτικά.

Κάθε χρόνο ο Σύλλογος εκδίδει το περιοδικό «ΦΙΛΟΙ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ»,  το οποίο διανέμεται  δωρεάν με στόχο να ενημερώσει το ευρύ κοινό για τις δράσεις του. Ο «ΟΝΗΣΙΜΟΣ» είναι και παραμένει, όπως μαρτυρά ο τίτλος του ως άνω περιοδικού, φίλος όχι μόνο των φυλακισμένων, αλλά και των αποφυλακισμένων.

Συγκεκριμένα, παρέχει φιλοξενία σε όσους αποφυλακισμένους αντιμετωπίζουν πρόβλημα στέγης, πληρώνοντας τη διαμονή τους σε κάποιο ξενοδοχείο της Αθήνας, έως ότου βρεθεί μια μονιμότερη λύση.Ταυτοχρόνως, σιτίζει καθημερινά άστεγους αποφυλακισμένους, που δεν τους έχει δεχθεί ακόμη το οικογενειακό τους περιβάλλον, μέσω του προγράμματος «Υιοθέτησε έναν άστεγο», που ξεκίνησε στις 16 Ιανουαρίου 2020. Σύμφωνα με το τελευταίο, όποιος επιθυμεί και για όσο χρονικό διάστημα επιθυμεί μπορεί να πληρώσει, σε συνεργασία με συγκεκριμένο κυλικείο στο κέντρο της Αθήνας, το πρωινό ενός άστεγου αποφυλακισμένου δίνοντας μόλις ενάμιση ευρώ (1,5€) την ημέρα.

Κύριο, όμως, μέλημα του «ΟΝΗΣΙΜΟΥ» είναι η μάχη κατά της προκατάληψης και της συνεπαγόμενης αρνήσεως εργασίας στους αποφυλακισμένους, στους ανθρώπους που «πλήρωσαν» και θέλουν να ενταχθούν ξανά στην κοινωνία, που θέλουν να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα.

Μας καλεί να αναλογιστούμε: Είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε αυτά τα πρόσωπα στην κοινωνία μας, στο χωριό μας, στη γειτονιά μας, χωρίς κατάκριση, με συμπόνοια και διάθεση συμπαράστασης; Μπορούμε να δεχτούμε το άτομο πίσω με τα λάθη του και την προθυμία της αλλαγής;. Προσωπικά, στην επιχείρησή μας, θα προσλαμβάναμε έναν αποφυλακισμένο;, Θα προτείναμε μια θέση εργασίας, που μαθαίνεται από στόμα σε στόμα, σε ένα πρόσωπο, που γνωρίζαμε ότι έχει κρατηθεί στο παρελθόν;, Θα νοικιάζαμε ένα διαμέρισμα, που κρατάμε κλειστό, σε μια οικογένεια κρατουμένου;

Κάποιοι κρίθηκαν ένοχοι για τις πράξεις τους, το πλήρωσαν με την ελευθερία τους, όταν γυρίσουν κοντά μας ένοχοι θα είμαστε εμείς, αν τους στιγματίσουμε.

Βενετία Ζαχαράκη,

Δικηγόρος, φοιτήτρια στο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών της Νομικής σχολής του Δ.Π.Θ