Ποιoς [και γιατί] εξ-αφανίζει τους εγκληματολόγους

Ομ. Καθηγ. Γιάννης Πανούσης

Σε συνέχεια παλαιότερου άρθρου μου [Σαν να μην πέρασε μιά μέρα..., crimetimes-6, Ιούνιος 2018], στο οποίο διερευνούσα την εγκληματολογική ‘παρουσία’ στα ΠΟΙΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ και στην ΠΟΙΝΙΚΗ  ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, θα επιχειρήσουμε ανάλογη αναζήτηση στη σειρά ΠΟΙΝΙΚΑ [για την 30ετία 1978-2008].

Όπως σημειώνεται στο οπισθόφυλλο της πρώτης μονογραφίας [ΠΟΙΝΙΚΑ-1: Ν. Κ. Ανδρουλάκης, Αυθεντία και Περιύβριση, Α. Σάκκουλας 1978]:

Στην επιστημονική σειρά με τον γενικό τίτλο "Ποινικά" θα δημοσιεύονται μονογραφίες από τον χώρο της ‘"Συνολικής Ποινικής Επιστήμης".

Η υπόθεση εργασίας που καλούμαστε να ελέγξουμε είναι αν οι μονογραφίες που εκδόθηκαν σε αυτή τη σειρά υπηρέτησαν αυτό το στόχο[1] ή αν υποτίμησαν τη συμβολή της Εγκληματολογίας και κατ’ επέκταση των εγκληματολόγων[2].

Αν δεχτούμε την, εκφρασθείσα από έγκριτο ποινικολόγο[3], ανάγκη εμπλουτισμού του Ποινικού δικαίου από/με την Εγκληματολογία κι αν υιοθετήσουμε την αυτονόητη θέση ότι η Εγκληματολογία είναι μία αυτόνομη [κι όχι βοηθητική] επιστήμη[4], τότε η ποιοτική και ποσοτική ‘παρουσία’ των εγκληματολόγων στη σειρά στέλνει κάποια επιστημολογικά/ θεωρητικά/ ιδεολογικά/ ακαδημαϊκά μηνύματα.

1. Εξαιρούμε της προσέγγισής μας τις μονογραφίες με κυρίως εγκληματολογικό/σωφρονιστικό  περιεχόμενο, διότι είναι δεδομένη η θεμελίωση των περισσότερων [αν όχι όλων] επιχειρημάτων στις εγκληματολογικές θεωρίες[5]
2. Προ-κλήσεις για εγκληματολόγους από τις ποινικού κυρίως χαρακτήρα μονογραφίες.

[6] Tα όρια της ‘απρέπειας και αμετροέπειας’ [σελ. 65], η καταδίκη αναρχικών για περιύβριση αρχής [σ. 97], τα περί τρομοκρατίας ως εσωτερικού πολέμου [σ. 111-120] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[7] τα τραγικά ηθικά διλήμματα [σ. 12], η in concreto κοινωνικά σωστή συμπεριφορά [σ. 41], το ηθικό συναίσθημα [σ. 57] ή το ηθικό αδιέξοδο [σ. 69], η σύγκρουση καθηκόντων και κανόνων [σ. 23] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[8] οι γενικοπροληπτικές διατάξεις για την εσχάτη προδοσία [ως πολιτικού εγκλήματος] [σ.3], η προσβολή του Πολιτεύματος [σ.20] αλλά και η ηθική διαπαιδαγώγηση της κοινωνίας [σ. 57] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[9] οι ψυχαναλυτικές απόψεις για τη συμπεριφορά [σ.10 επ.], η ανθρωπολογική ψυχολογία [σ. 20], η ποινή που αποτρέπει χωρίς να προτρέπει [σ. 24], η κοινωνική άμυνα [σ.32], ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[10] η παράλειψη ως άρνηση [σ. 17], η εξατομίκευση του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου [σ.46, 70], η ουσία του εγκλήματος [σ. 52], η ποινή ως κακό [σ. 54], η ηθική ευθύνη [σ. 58], η διχασμένη συνείδηση [σ. 76], ο καταλογισμός της πράξης σε ενοχή [σ. 86] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[11] η κοινωνική βούληση και αξιολόγηση του [έννομου] αγαθού με προσφυγή σε αξίες [σ. 11, 13, 26], με ή χωρίς ιδεολογικό πρόσημο [σ. 21-23], η αντικατάσταση των ποινών με πιο ήπια μέσα [σ. 28, υποσημ.31], το επικίνδυνο πλαίσιο της κοινωνικής ζωής [σ. 34, 52], η κατάσταση ανάγκης [σ. 58] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[12] η νομιμότητα του ποινικού κολασμού [σ. 10], η ανθρωπινότερη τιμωρία του δράστη σε συνδυασμό με την αποζημίωση του θύματος [σ. 14], η αντικοινωνικότητα του εγκλήματος [σ. 35], η συνείδηση ενοχής [σ. 55], το αναμορφωτικό ιδεώδες [σ. 59] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[13] η σχέση ποινικού δικαίου και ηθικής [σ. 1], οι θεωρίες περί ποινής [σ. 12], η ψυχολογία της ενοχής, η ικανότητα για ενοχή ή η κρίση περί ενοχής [σ.193, 199, 208], το νομιζόμενο έγκλημα [σ. 270] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[14] η ενοχή του καταδότη [σ. 11], το πολιτιστικό περιβάλλον του δράστη [σ. 21], ’η συνειδησιακή απόφαση κατ’ αντιπροσώπευση’ [σ. 47] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[15] η καταπολέμηση της οικονομικής εγκληματικότητας [σ. 12, 22], τα ομιχλώδη προγράμματα με διαφορετική αντεγκληματική πολιτική [σ. 25, 31], τα προληπτικά μέτρα [σ. 77] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[16] η επικινδυνότητα της πράξης ανεξάρτητα από την προσωπική παράσταση του πράττοντος [σ. 11], η voluntas nocenti [σ. 14], ο απρομελέτητος φόνος [σ. 53], οι γενικοπροληπτικές ανάγκες [σ. 63], ο βρασμός ψυχικής ορμής [σ. 138], η έννοια του κινδύνου [σ. 208, 233], οι σχέσεις ενοχής κι αναλογίας ποινής [σ. 283], το τυχαίο [σ. 299] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[17] το αξίωμα και η θεωρία της ενοχής [σ. 4, 7 επ., 22, 251], η συνείδηση του αδίκου και η φωνή της συνείδησης [σ. 31, 52, 137], η βιολογική προσέγγιση του καταλογισμού [σ. 209, 217] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[18] τα ζητήματα της αιτιότητας [σ. 15 επ., 22, 27], η αντικειμενική εκ των υστέρων πρόγνωση [σ. 40], η νομικά σημαντική αιτιότητα [σ. 42], η επιτρεπόμενη διακινδύνευση  [σ. 60, 69, 74, 107] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[19] το οριακό πεδίο του θανάτου [σ. 5, 9, 58], η συλλογική συνείδηση [σ. 13], η δυνατότητα αυτοπραγμάτωσης [σ. 20, 150], η κατάσταση ανάγκης και η αντεγκληματική πολιτική [σ. 32, υποσημ.58], η εγγυητική θέση του γιατρού [σ. 44], η ποιότητα/ποσότητα ζωής [σ. 86], η κατάχρηση [σ. 108] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[20] η έννοια του εγκλήματος [Γιαννίδης, 30], οι ποινές [Κουράκης, 88 επ.], η υφ’ όρον καταδίκη [Μαργαρίτης, 96 επ.], τα μέτρα ασφαλείας [Παρασκευόπουλος, 106 επ.], η επιμέτρηση της ποινής [Καϊάφα-Γκμπάντι, 113 επ.] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[21] τα κατάλοιπα παλαιών αντιλήψεων αντικειμενικής ευθύνης [σ. 2] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[22] η σχέση Ποινικού Δικαίου και αντεγκληματικής πολιτικής, το φυσικό δίκαιο [σ. 14-15], η αποτελεσματικότητα της ποινής [σ. 23], η διατάραξη των πνευματικών/ψυχικών λειτουργιών [σ. 45, 125], η ελευθερία βούλησης [σ. 127], η ελαττωμένη ενοχή [σ. 134], οι βιοψυχολογικές μέθοδοι [σ. 160], ο πραγματογνώμων [σ. 246], η ενοχή για τον τρόπο ζωής [σ. 298] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[23] το πληροφορικό έγκλημα [σ. 11, 13], η σχετική εγκληματική συμπεριφορά [σ.31] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[24] το ιδεοκρατικό τερατούργημα [σ.40], οι παρεκκλίσεις από τον ιδεότυπο [σ. 67], η επικίνδυνη συναισθηματική αντίδραση του πλήθους [σ. 84] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[25] η εγκληματικότητα των Η/Υ [σ. 2-3], το βλαπτόμενο κοινωνικό σύνολο [σ. 7], τα χαρακτηριστικά του δράστη [σ. 19, 35] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[26] το φιλελεύθερο ποινικό σύστημα [σ. 15-16], το τιμωρητικό στοιχείο [σ. 21], η ποινική καταστολή της χρήσης ναρκωτικών ουσιών [σ. 34], η αποσυμφόρηση των φυλακών [σ. 63],η ποινική καταστολή [σ. 88] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[27]οι εγκληματοπροληπτικές θεωρίες [σ. 44-58], οι θεωρίες της συγγνώμης και της ανταμοιβής [σ. 59-70] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[28] η κατάχρηση ενστίκτου [σ. 14, υποσημ.9], τα ήθη [σ.22-23], η ελεύθερη γενετήσια αυτοδιάθεση [σ. 43], η ηδονιστική πρόθεση [σ. 54] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[29] οι ρίζες της ποινικής θεωρίας [σ. 27], το έγκλημα ως προσβολή δικαιωμάτων [σ. 32] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[30] ο όρος ’αντεγκληματική πολιτική’ [σ. 22 επ.], η εσωτερική ασφάλεια της χώρας [σ. 293 επ., 402 επ.] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία .

[31] ο Η/Υ ως μέσον τέλεσης εγκλημάτων [σ. 17], ο βαθμός επικινδυνότητας [σ. 65], η μόλυνση με ιούς [σ. 137] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[32] η αυτοπροστασία του θύματος [σ. 21], το έγκλημα σχέσης [σ. 23, υποσημ.24], η οντολογική διάσταση της συμπεριφοράς [σ. 84] ενδιαφέρουν  την Εγκληματολογία 

[33] το έγκλημα λευκού κολλάρου [Καπαρδής, 15, 24-25], η εγκληματολογική προσέγγιση [σ. 26], ο ρόλος των ΜΜΕ [σ. 34] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[34] η επιμέτρηση ποινής [σ. 6-7], οι εξωδικαστικές ποινές      [σ. 19], η πολιτικοποίηση της επιβολής ποινών [σ. 20επ.], η σωφρονιστική προσέγγιση [σ. 27επ.], η εξατομίκευση [σ. 81], οι επιπτώσεις της φυλάκισης [σ. 92] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία

[35] το αξίωμα in dubio pro vita [σ. 72] ενδιαφέρει την Εγκληματολογία

[36] η υποθετική πραγματικότητα [σ. 107-110], η τύχη [σ. 250] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[37] η δογματική/ιστορική αλληλουχία/αλληλεπίδραση [Κοτσαλής, 4], η ενοχή [σ.9], η προσβολή συμφερόντων [σ. 16], η ιπποτική αντεκδίκηση [Κάβουρας, 53], η εσχάτη των ποινών για υπόδουλους [Τουρτόγλου, 80], τα βασανιστήρια [Κιούπης, 97], η κοινωνική απαξία [σ.101], η καταναγκαστική εργασία [σ. 109], οι πνευματικές βάσεις του Ποινικού Νόμου [Σάμιος, 149], ο ψυχολογικός καταναγκασμός [σ. 153], οι ειδικοπροληπτικές θεωρίες [σ. 157, υποσημ.119], η αντεγκληματική πολιτική και το μονιστικό σύστημα ποινικής μεταχείρισης [Χωραφάς, 281], η αποφασιστική εξατομίκευση [σ. 283], η κοινωνική προσαρμογή του δράστη [σ. 286], η κοινωνική αξία της πρόληψης [σ. 290], η πολιτισμική αυτογνωσία που δεν χαρακτηρίζει ‘έγκλημα’ πολλές μορφές αντικοινωνικής συμπεριφοράς [Γεωργάκης, 319], η Θυματολογία [σ. 336], η πολιτική διάσταση του Π.Κ [Μανωλεδάκης, 344], η υποβάθμιση της Εγκληματολογίας [σ. 355], η τελεολογία του Π.Κ [Μαργαρίτης, 362], η δημοκρατική αρχή της ποινικής δίκης [Λίβος, 383], η αρχή της απροσωποληψίας [σ. 384], η αρχή της απροκατάληψης [σ. 385], η αρχή της δικανικής αλήθειας [σ.386], η ομολογία [Τζαννετής, 405], η γενική ανάκριση [σ.409], η λαϊκή δημοσιότητα της δίκης [Τσιρίδης, 427], η διώκουσα κοινωνία [Τσόλκα, 453], η δίκαιη δίκη [Διονυσοπούλου, 484], οι ενδείξεις και οι αποδείξεις [Δημητράτος, 491], οι ενδείξεις ενοχής [Ναμίας, 517], η κρατική δύναμη [Τσακόπουλος,536], οι ένορκοι [Μπάγιας, 554], η αναλογία ενόρκων/δικαστών [Μαργαρίτης, 558, 563] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[38] η αιτιοκρατία και η ψυχολογία της συμπεριφοράς [Μαργαρίτης, 20-21], η ενοχή [σ. 25], η ενοχή και η ποινή [Κοτσαλής, 321] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[39] οι αιτιακοί κανόνες [σ. 32], η υπαιτιότητα ως εργαλείο αντεγκληματικής πολιτικής [σ. 38, 46, υποσημ.78], η έννοια του προσώπου [σ .41], το βάθος των ειδικών υποστάσεων [σ. 93] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[40] η ποινή δίχως όφελος [σ. 4], η κακότητα του εγκληματία [σ. 8], η ανταποδοτική ποινή [σ. 11], η ‘απειλητική’ πρόληψη [σ. 25], η αποκατάσταση [σ. 47], ο’ εχθρός’ [σ. 66 επ.] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

3.Προ-κλήσεις για εγκληματολόγους από τις ποινικοδικονομικού κυρίως χαρακτήρα μονογραφίες

[41] το αγαθό της ελευθερίας και η ποινική δικαιοσύνη [σ. 28], η μεταχείριση των κρατουμένων [σ. 47επ.], η κοινωνική θέση του κατηγορούμενου [σ. 112], τα βασανιστήρια [σ. 119], η αξία της ομολογίας [σ. 154] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[42] η σκοτεινή εγκληματικότητα [σ. 58] ενδιαφέρει την Εγκληματολογία 

[43] η ηθική απόδειξη [σ. 1,3], η πεποίθηση [σ. 5], η ελεύθερη εκτίμηση των αποδείξεων [σ. 23], η αποσαφήνιση και η διαφώτιση [σ. 40, 46] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[44] η πολιτική Δημοκρατία και η τρομοκρατία [σ. 14-15, 82], τα ψεύτικα αποδεικτικά μέσα [σ. 24], η μαγεία και η Ιερά Εξέταση [σ. 51-53], ο Διαφωτισμός [σ. 63, 79], η προσωπική ευθύνη [σ. 69], η ηθική συνείδηση του δικαστή [σ. 75] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[45] το υπέρμετρο αγαθό [σ. 24] ενδιαφέρει την Εγκληματολογία 

[46] οι θεσμικές επιταγές και εγγυήσεις [σ. 4], το δικαίωμα πληροφόρησης [σ. 146 επ.] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[47] η συμμαχία του Κράτους με πανεπιστημιακούς [επιστημονική αξιοπιστία στις πολιτικές επιλογές] [σ. 11], οι προκαταλήψεις [σ. 14-15], η ‘σωστή λύση’[σ. 16-17], οι ‘ερμηνευτές’ [σ. 47] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογια 

[48] ο πραγνατογνώμων [σ. 99], η πραγματογνωμοσύνη [σ. 138 επ.], η ελεύθερη εκτίμηση [σ. 217] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[49] η ουσιαστική αλήθεια [σ. 13], η τίμια δίκη [σ. 28], η απαγορευμένη επιβάρυνση [σ. 55], το δόγμα των καρπών του δηλητηριώδους δένδρου [σ. 56] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[50] η επίδραση του Διαφωτισμού [σ. 34], ο ρόλος του Συνηγόρου ως κοινωνικής εξισορροπητικής δύναμης έναντι του Κράτους [σ. 61], η σχέση συνηγόρου και αστυνομίας [σ. 70, 135], το οργανωμένο έγκλημα [σ. 142], οι μαρτυρικές καταθέσεις ανηλίκων [σ. 145], το καθήκον σιωπής [σ. 184-186], το τεκμήριο αθωότητας [σ. 213] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[51] το δικαίωμα υπεράσπισης [σ. 32-33], οι μάρτυρες υπεράσπισης [σ. 83] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[52] η υπεράσπιση του κατηγορούμενου και τα δικαιώματά του [σ. 108-112] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[53] οι αστυνομικές έρευνες [σ. 59],η κατοχύρωση του οικιακού ασύλου [σ. 93,102], το ανθρώπινο σώμα[σ. 112, 182] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[54] το περιεχόμενο του τεκμηρίου αθωότητας [σ. 18-19, 33], η θεοδικία [σ. 29], το κακό σε μη-ένοχο [σ. 60], η ποινή υπόνοιας [σ. 108, υποσημ.6] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[55] η ανακάλυψη της αλήθειας [σ. 15], η ανθρώπινη αξιοπρέπεια [σ. 26], η ελεύθερη εύρεση του δικαίου [σ. 32-34], η ασφάλεια δικαίου [σ. 55], η αρχή της αναλογικότητας [σ. 65], ο πυρήνας και η επέμβαση στην ιδιωτική ζωή [σ. 108-110], η επανακοινωνικοποίηση του δράστη [σ. 132] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[56] ο εισαγγελέας που εκπροσωπεί το ‘κρατικό συμφέρον’ [σ.608] ενδιαφέρει την Εγκληματολογία 

[57] η κοινωνικά αναγκαία ουσιαστική δικαιοσύνη [σ. 19, 24], οι βάσιμες υποθέσεις [σ. 38], τα ΜΜΕ [σ. 68], το βάρος αποδείξεως [σ. 80], η αρχή in dubio pro libertate [σ. 85], ο βαθμός υπόνοιας [σ. 89], η αρχή της νομιμότητας [σ. 234], η αρχή της σκοπιμότητας [σ. 253], η αστυνομική προανάκριση [σ.295] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[58] η ποινική δίκη ως όργανο της δικαιοσύνης [σ. 11,25], η δικαστική απόφαση [σ. 13], η διαδικαστική δικαιοσύνη [σ. 22-23, 37], οι κανόνες δικαιότητας [fairness] [σ. 35], η ποινική διαδικασία ως όργανο αντεγκληματικής πολιτικής [σ. 39] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[59] το τεκμήριο αθωότητας ως παράγων προστασίας κατά της κρατικής εξουσίας [σ. 76, 111, 248], το Κράτος δικαίου [σ. 123] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

4.Προ-κλήσεις για τους εγκληματολόγους από τις μονογραφίες ψυχιατρικού περιεχομένου

[60] η ετεραρχία και η αυταρχία [determinismus, indeterminismus] [Κοτσαλής, 2 επ., 15], ο σύνδεσμος ενοχής-ευθύνης-καταλογισμού [σ. 9], το ‘άλλως πράττειν’ [σ.13, υποσημ. 54], η αποεξατομικευμένη ποινή [σ. 17], η ασφαλιστική κράτηση [σ. 21], ο πραγματογνώμων [Κακκαλής, 32], ο βρασμός ψυχής [σ. 38], τα μέτρα ασφαλείας [Jehle, 46, 49], η επικινδυνότητα [σ. 55], η πρόγνωση απόλυσης [σ. 64], οι συναισθηματικές αντιδράσεις [Τζαβάρας, 71-72], η διαταραχή της  προσωπικότητας [Αλεβίζος, 83-84] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[61] η ενοχή [Κοτσαλής, 15], η πρόληψη [σ. 21], η αλήθεια [Μαργαρίτης, 31-32], η ενοχή [Streng, 51 επ.], ο ψυχίατρος-πραγματογνώμων [63 επ.], το βίωμα [Τζαβάρας, 69], οι ιδεολογικές επιφυλάξεις για την πραγματογνωμοσύνη [σ. 73, υποσημ.7], η ψυχιατρική εξέταση [σ. 81], οι ‘δικάζοντες’ ψυχίατροι [Αλεβίζος, 87], η απώλεια συνείδησης [σ. 94], η αμφισβήτηση της ψυχιατρικής πραγματογνωμοσύνης [Δημακόπουλος, 102, 105], ο εγκλεισμός [Jehle, 121] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

[62] οι ψυχώσεις [σ. 43 επ.], οι ψυχανωμαλίες [σ. 175 επ.], η κλινική διάγνωση σε σχέση με τις νομικές έννοιες [σ. 341 επ.] ενδιαφέρουν την Εγκληματολογία 

5. Πρώτα συμπεράσματα

Όταν τόσο έγκριτοι ποινικολόγοι σε τόσο σημαντικές μονογραφίες αποφεύγουν -με τον έναν ή τον άλλον τρόπο- να παραπέμψουν σε πορίσματα της Εγκληματολογίας ή σε θεωρητικούς εγκληματολόγους μπορεί να ερμηνευτεί μόνον ως απόρροια μιάς συγκεκριμένης[δογματικής;] κουλτούρας. Ακόμα και σε ζητήματα καθαρά εγκληματολογικής αρμοδιότητας προτιμούν να παραπέμψουν σε ποινικολόγους και όχι σε συναδέλφους τους στο Πανεπιστήμιο εγκληματολόγους. Η δε αντεγκληματική πολιτική, όπου κι όταν γίνεται αναφορά σε αυτήν, συνήθως συγχέεται ή ταυτίζεται με την ποινική πολιτική. Αισθάνεται κάποιος μελετητής ότι οι ποινικολόγοι και οι εγκληματολόγοι χρησιμοποιούν τους ίδιους όρους [π.χ ενοχή, καταστολή] με άλλην έννοια και άλλο περιεχόμενο.

Η παραπάνω διερεύνησή μας δεν είχε ως σκοπό να καταλογίσει έμμεσες ευθύνες στους μεν ή στους δε. Αντίθετα πιστεύουμε ότι χωρίς το Ποινικό δίκαιο η Εγκληματολογία διατρέχει τον κίνδυνο να μετατραπεί σε ‘κίνημα΄, αλλά και χωρίς την Εγκληματολογία το Ποινικό δίκαιο μπορεί να αφυδατωθεί και να καταστεί ένας απλός μηχανισμός δικαιολόγησης της επιβολής ποινών.

Συνεπώς ο καλυτερος δρόμος είναι η συνεργασία, με αμοιβαίο σεβασμό στις αρχές και τις μεθόδους κάθε επιστήμης.

Είθε....

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[1] Ι. Γεωργάκης, Ποινικόν Δίκαιον: προσδωκόμενα και εφικτά, ΠΟΙΝΙΚΑ-71, 2007, 309-337(322)

[2] Ι. Μανωλεδάκης, Ιδεολογικοπολιτικοί προσανατολισμοί: το ελληνικό ποινικό δίκαιο κατά την ιστορική του εξέλιξη, ΠΟΙΝΙΚΑ-71, 2007, 341-359(355)

[3] Ν. Ανδρουλάκης, Έχει ανάγκη και δύναται να εμπλουτισθεί το ‘ποινικόν δόγμα’ δι’ εγκληματολογικών δεδομένων;, σε ιδίου, Ποινικαί Μελέται, Αθήνα 1972, σ.9 επ.

[4] Στ. Αλεξιάδης, Εγκληματολογία, Ε’εκδ., Θεσσαλονίκη 2011, σ. 9 επ.

[5] Π. Παπαδάτος, Η επιθετικότητα, η βία και η καταστροφικότητα στην κοινωνική διαβίωση, ΠΟΙΝΙΚΑ-4, 1980 - Κ. Δ. Σπινέλλη, Η γενική πρόληψη των εγκλημάτων-θεωρητική και εμπειρική διερεύνηση μορφών κοινωνικού ελέγχου, ΠΟΙΝΙΚΑ-11, 1982 - Ν. Ε. Κουράκης, Τα οικονομικά εγκλήματα-βασικά ζητήματα της οικονομικής εγκληματικότητας και του οικονομικού ποινικού δικαίου, ΠΟΙΝΙΚΑ-13, 1982 - Στ. Αλεξιάδης, Προς αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος, ΠΟΙΝΙΚΑ-16, 1983 - Στ. Αλεξιάδης, Σχέδιο Κώδικα Βασικών Κανόνων για τη μεταχείριση των κρατουμένων, ΠΟΙΝΙΚΑ-27, 1988 -Κ. Δ. Σπινέλλη, Προσβολές και προστασία της τρίτης ηλικίας -εγκληματολογική, κοινωνιολογική και ποινική διαχείριση του φαινομένου κακοποίησης και παραμέλησης, ΠΟΙΝΙΚΑ-34, 1991 - Ν. Ε. Κουράκης [εκδ.επιμ.] Αντεγκληματική πολιτική, ΠΟΙΝΙΚΑ-42, 1994 - Ν. Κουράκης, Φ. Μηλιώνη και ερευνητική ομάδα φοιτητών Νομικής Σχολής Αθηνών- έρευνα στις ελληνικές φυλακές- Α’: τα σωφρονιστικά καταστήματα Ανηλίκων Κορυδαλλού και Κασσαβέτειας, ΠΟΙΝΙΚΑ-44, 1995 - Μ. Κρανιδιώτη, Η κλοπή σε καταστήματα- το φαινόμενο και ο κοινωνικός του έλεγχος, ΠΟΙΝΙΚΑ-45, 1995 - Αγλαΐα Τρωιάννου-Λουλά, Μετέφηβοι-ποινική αντιμετώπιση, σωφρονιστική μεταχείριση, ΠΟΙΝΙΚΑ-51, 1977 - Τόνια Τζαννετάκη, Η μετατροπή και οι μετατροπές της- θεωρία και πραγματικότητα του θεσμού της μετατροπής στο ελληνικό σύστημα ποινών, ΠΟΙΝΙΚΑ-55, 1998 - Ν. Ε. Κουράκης [εκδ.επιμ.] Αντεγκληματική πολιτική –ΙΙ-εικοσιεπτά ακόμα μελέτες για τα όρια, τους όρους και τις κατευθύνσεις της, ΠΟΙΝΙΚΑ-59, 2000 - Ν. Ε. Κουράκης [εκδ.επιμ.] Αντεγκληματική πολιτική-ΙΙΙ- δεκατέσσερις νεότερες εργασίες με θεωρητικούς προβληματισμούς και ζητήματα πρακτικής εφαρμογής, ΠΟΙΝΙΚΑ-61, 2003 - Ν. Ε. Κουράκης [εκδ.επιμ.] Αντεγκληματική πολιτική-ΙV- δεκαέξι μελέτες που ολοκληρώνουν το έργο μαζί με επίμετρο και συνολικά ευρετήρια, ΠΟΙΝΙΚΑ-62, 2003 - Αλεξάνδρα Γ.Μοσχοπούλου, Η εγκληματικότητα των μεταναστών-απεικόνιση του φαινομένου στον απογευματινό τύπο 1990-1999, ΠΟΙΝΙΚΑ-69, 2005 - Παναγιώτης Νικολαΐδης, Γυναίκα,κοινωνία και έγκλημα στην Κύπρο, ΠΟΙΝΙΚΑ-73, 2006

[συνολικά: 15 μονογραφίες με κυρίως εγκληματολογικό/σωφρονιστικό περιεχόμενο]

[6] Ν. Κ. Ανδρουλάκης, Αυθεντία και Περιύβριση, ΠΟΙΝΙΚΑ-1, 1978 [με δύο αναφορές σε εγκληματολόγους-ποινικολόγους Δασκαλόπουλο, Φιλιππίδη]

[7] Γ-Α.Μαγκάκης, Η σύγκρουση καθηκόντων ως οριακή κατάσταση του ποινικού δικαίου, ΠΟΙΝΙΚΑ-2, 1980

[8] Διον. Δ. Σπινέλλης, Η εσχάτη προδοσία ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον, ΠΟΙΝΙΚΑ-3, 1979 [με τέσσερις αναφορές σε εγκληματολόγους Ferri, Lombroso, Garofalo και στον Καρανίκα]

[9] Ν. Σ. Φωτάκης, Ποινή-τροποποίηση της συμπεριφοράς και κοινωνική αναπροσαρμογή, ΠΟΙΝΙΚΑ-5, 1980 [στις περίπου 290 παραπομπές υπάρχουν αναφορές σε Δασκαλόπουλο, Eysenck, Jeffery, Kaufmann]

[10] Ν. Κ. Ανδρουλάκης, Η παράλειψη ως μορφή αξιόποινης συμπεριφοράς, ΠΟΙΝΙΚΆ-6, 1983 [παραπομπές σε Hofstätter, Ferri, Φρόυντ και Δασκαλόπουλο]

[11] Ι. Ε. Μανωλεδάκης, Η σχετικότητα της ποινικής προστασίας, ΠΟΙΝΙΚΑ-7, 1980 [παραπομπές σε Γαρδίκα, Φιλιππίδη, Καρανίκα]

[12] Π. Παπαδάτος, Η αποζημίωση των θυμάτων του εγκλήματος από την Πολιτεία, ΠΟΙΝΙΚΑ-8, 1981 [με παραπομπές σε Garofalo, Ferri, Bentham, H.von Hentig]

[13] Jűrgen Baumann, Θεμελιώδεις έννοιες και  σύστημα του Ποινικού Δικαίου, ΠΟΙΝΙΚΑ-19, 1983

[14] Arthur Kaufmann, Η συνείδηση του αδίκου από τον μη-νομικό, ΠΟΙΝΙΚΑ-12, 1982

[15] Gűnther Kaiser, O ποινικός έλεγχος της βαριάς οικονομικής εγκληματικότητας, ΠΟΙΝΙΚΑ-15, 1983

[16] Χρίστος Χ. Μυλωνόπουλος, Τα εκ του αποτελέσματος διακρινόμενα εγκλήματα-δογματική θεμελίωση, ΠΟΙΝΙΚΑ-19, 1984 [στις περίπου 90 παραπομπές σε ελληνική βιβλιογραφία γίνεται αναφορά σε Καρανίκα, Κουράκη, Γαρδίκα, Ηλιάκη(ιατροδικαστική)]

[17] Λεωνίδας Γ. Κοτσαλής,Γνώση και άγνοια του αδίκου-συμβολή στην ερμηνεία των άρθρων 31&2, 34 και 36 ΠΚ, ΠΟΙΝΙΚΑ-20, 1985 [στις περίπου 50 ελληνικές παραπομπές υπάρχει αναφορά σε 15 μη-ποινικολόγους, μεταξύ των οποίων Δασκαλόπουλος, Γιωτοπούλου, Φιλιππίδης, Καρανίκας, Φωτάκης, Στριγγάρης(ψυχοδικαστική), Βορέας(ψυχολογία)]

[18] Claus Roxin, Ο καταλογισμός στην αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος, ΠΟΙΝΙΚΑ-21, 1985

[19] Albin Eser, Ιατρικό καθήκον διατηρήσεως της ζωής και διακοπή θεραπείας, ΠΟΙΝΙΚΑ-23, 1985

[20] Hans-Heinrich Jescheck, Το γερμανικό ποινικό δίκαιο, ΠΟΙΝΙΚΑ-25, 1987

[21] Κων/νος Γ. Φελουτζής, Η προβληματική της ‘απόπειρας’ στα εκ του αποτελέσματος διακρινόμενα εγκλήματα, ΠΟΙΝΙΚΑ-28, 1981 [σε βιβλιογραφία 55 τίτλων ουδείς εγκληματολόγος]

[22] Λεωνίδας Κοτσαλής, Η ελαττωμένη ικανότητα για καταλογισμό, ΠΟΙΝΙΚΑ-32, 1990 [στις περίπου 70 βιβλιογραφικές παραπομπές οι 21 αναφέρονται σε εγκληματολόγους]

[23] Χρίστος Χ. Μυλωνόπουλος, Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και ποινικό δίκαιο, ΠΟΙΝΙΚΑ-33, 1991 [στις 30 ελληνικές παραπομπές αναφέρονται 2 εγκληματολόγοι]

[24] Ιωάννης Μανωλεδάκης, Η περιύβριση των δικαστικών αρχών-κριτική επισκόπηση της Νομολογίας, ΠΟΙΝΙΚΑ-37, 1992

[25] Ειρήνη Ε.Βασιλάκη, Η καταπολέμηση της εγκληματικότητας μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών, ΠΟΙΝΙΚΑ-40, 1993 [στις 56  βιβλιογραφικές παραπομπές δεν υπάρχει εγκληματολόγος]

[26] Ι. Ε. Μανωλεδάκης, Διάλογοι με τον [ποινικό] νομοθέτη, ΠΟΙΝΙΚΑ-47, 1995 [αναφορά σε Κουράκη, Αλεξιάδη-Πανούση, Φιλιππίδη και Γρίβα(ψυχίατρο)]

[27] Αριστομένης Β. Τζαννετής ,Η αποθετική υπαναχώρηση από την απόπειρα, ΠΟΙΝΙΚΑ-49, 1996 [από 32 παραπομπές μόνο 2 σε Γαρδίκα]

[28] Στυλιανός Δ. Παπαγεωργίου-Γονατάς, Η έννοια της ασέλγειας στο ποινικό δίκαιο-νομοθετική πρωτοβουλία και δικαστηριακή πρακτική, ΠΟΙΝΙΚΑ-52, 1997

[29] Νικόλαος Γ. Δημητράτος, Έννομο αγαθό και διδασκαλία περί εγκλήματος στο ποινικό δίκαιο, ΠΟΙΝΙΚΑ-53, 1998 [στις περίπου 50 ελληνικές παραπομπές αναφέρονται 4 εγκληματολόγοι]

[30] Ιπποκράτης Ι. Μυλωνάς, Η ελληνική νομοθεσία ουσιαστικού ποινικού δικαίου κατά το διάστημα 1936-1940- μία μελέτη αντεγκληματικής πολιτικής, ΠΟΙΝΙΚΑ-54, 1998 [στις περίπου 48 ελληνικές παραπομπές οι 10 αναφέρονται σε εγκληματολόγους]

[31] Δημήτρης Κιούπης, Ποινικό δίκαιο και Internet, ΠΟΙΝΙΚΑ-57, 1999 [στις περίπου 20 παραπομπές μόνον 1 αφορά σε εγκληματολόγο]

[32] Νεκταρία Σ. Χαρανά, Απάτη με αθέμιτη παρασιώπηση γεγονότων, ΠΟΙΝΙΚΑ-58, 1999 [στις 22 ελληνικές παραπομπές ουδείς εγκληματολόγος]

[33]Μ. Καρανβία- Καπαρδή, Ανδρ.Καπαρδής, Ν.Κουράκης [εκδ.επιμ.] Οικονομικά εγκλήματα στην Κύπρο: μία πολυθεματική προσέγγιση, ΠΟΙΝΙΚΑ-60, 2001 [στις περίπου 70 βιβλιογραφικές παραπομπές, ελληνικές και ξένες,αναφέρονται 42 εγκληματολόγοι]

[34] Ανδρ. Καπαρδής, Χ. Σολομωνίδης, Ηλ. Στεφάνου, Η επιβολή ποινών στην Κύπρο: ποινολογικές πτυχές,αρχές και Νομολογία, ΠΟΙΝΙΚΑ-64, 2003 [στις περίπου 33 ελληνικές παραπομπές οι 6 αφορούν σε εγκληματολόγους και στις 80 ξένες οι 20]

[35] Χρήστος Σ.Λυντέρης, Το ποινικό δίκαιο των μεταμοσχεύσεων, ΠΟΙΝΙΚΑ-68, 2004 [στις 106 παραπομπές μόνο 1 αναφορά σε εγκληματολόγο]

[36] Μιχάλης Μπουφίδης, Σωματική βλάβη και ανθρωποκτονία-δογματική προσέγγιση και ποιοτική διαφοροποίηση, ΠΟΙΝΙΚΑ-70, 2006 [στις περίπου 23 παραπομπές καμμία σε εγκληματολόγο]

[37] Λεωνίδας Κοτσαλής/Δημήτρης Κιούπης [εκδ. επιμ.] Ιστορία του ποινικού δικαίου και των ποινικών θεσμών, ΠΟΙΝΙΚΑ-71, 2007 [συνολικά 16 αναφορές, μ.ά Μπεκαρία, Κουράκης, Γαρδίκας, Δασκαλόπουλος, Bentham]

[38] Λεωνίδας Κοτσαλής [εκδ. επιμ.] Ελευθερία της βούλησης-determinismus-indeterminismus, ΠΟΙΝΙΚΑ-72, 2005

[39] Θεμιστοκλής Ι. Σοφός, Ενδεχόμενος Δόλος και Βαρεία Αμέλεια, ΠΟΙΝΙΚΑ-78, 2008 [στις περίπου 75 ελληνικές παραπομπές μόνο 5 αναφορές σε εγκληματολόγους]

[40] Gűnther Jacobs, Δημόσια ποινή-σημασία και σκοπός, ΠΟΙΝΙΚΑ -76, 2007 [αναφορά σε Beccaria, Bentham]

[συνολικα: 35 μονογραφίες]

[41] X. K. Μπάκας, Η θέση του κατηγορούμενου τις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης, ΠΟΙΝΙΚΑ-17, 1983

[42] Κωνσταντίνος Ε. Σταμάτης, Η προκαταρκτική εξέταση στην ποινική διαδικασία και οι αρχές της νομιμότητας και της σκοπιμότητας, ΠΟΙΝΙΚΑ-18, 1984 [στις περίπου 200 παραπομπές αναφέρονται οι Pinatel, McClintock, Lenckner, Αλεξιάδης, Δασκαλόπουλος, Κ.Σπινέλλη]

[43] Χρίστος Γ. Δέδες, Θεωρητικά προβλήματα της αποδεικτικής διαδικασίας, ΠΟΙΝΙΚΑ-22, 1985

[44] Γ-Α. Μαγκάκης, Ο συνήγορος-μία παράδοξη κατάκτηση του πολιτισμού-μελέτη όχι μόνο για νομικούς, ΠΟΙΝΙΚΑ-24, 1988 [βλ.και του ίδιου, γ’έκδοση, ΠΟΙΝΙΚΑ-67, 2004 [στις 38 παραπομπές αναφέρονται μόνον οι Φιλιππίδης και Δασκαλόπουλος]

[45] Ν. Κ. Ανδρουλάκης, Απόρρητο τραπεζικών καταθέσεων και άλλα, ΠΟΙΝΙΚΑ-26, 1988

[46] Αργύριος Καρράς, Η αρχή της δικαστικής ακροάσεως στην ποινική δίκη, ΠΟΙΝΙΚΑ-29, 1989 [στις περίπου 63 παραπομπές δεν αναφέρεται κάποιος εγκληματολόγος]

[47] Ν. Κ. Ανδρουλάκης,Γύρω από την ποινική ευθύνη των Υπουργών-παραγραφή-συμμέτοχοι, ΠΟΙΝΙΚΑ-30, 1989

[48] Χρήστος Κ. Μπάκας, Η δικονομική λειτουργία της Πραγματογνωμοσύνης στην ποινική δίκη, ΠΟΙΝΙΚΑ-31, 1990 [στις περίπου 115 βιβλιογραφικές παραπομπές υπάρχουν 43 αναφορές κυρίως σε βιβλία Ανακριτικής]

[49] Νικόλαος Γ. Δημητράτος, Περί των αποδεικτικών απαγορεύσεων στην ποινική δίκη, ΠΟΙΝΙΚΑ-35, 1992

[50] Άγγελος Ι. Κωνσταντινίδης, Η θέση του συνηγόρου υπεράσπισης στην ποινική δίκη, ΠΟΙΝΙΚΑ-36, 1999 [σε περίπου 109 βιβλιογραφικές παραπομπές αναφέρονται 8 εγκληματολόγοι μ.ά. Αλεξιάδης, Κουράκης, Γαρδίκας]

[51] Κ. Ε. Μοίρας, Ο αυτεπάγγελτος διορισμός συνηγόρου παρά τη θέληση του κατηγορούμενου κάτω από το πρίσμα της Εφαρμοσμένης Ποινικής Δικονομίας, ΠΟΙΝΙΚΑ-38, 1993

[52] Λουκάς Π. Λυμπερόπουλος, Τα ελαττώματα της ποινικής διαδικαστικής πράξεως και η κύρωσή τους στην ποινική δίκη-ακυρότητες ποινικής διαδικασίας, ΠΟΙΝΙΚΑ-39, 1993 [στις περίπου 67 ελληνικές βιβλιογραφικές παραπομπές ουδεμία αναφορά σε εγκληματολόγο]

[53] Γιώργος Νικ. Τριανταφύλλου, Η ρύθμιση και η λειτουργία των ερευνών κατά τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ΠΟΙΝΙΚΑ-41, 1993 [από τις περίπου 132 παραπομπές μόνο 4 αναφορές σε εγκληματολόγους]

[54] Ιπποκράτης Ι. Μυλωνάς, Πτυχές του τεκμηρίου αθωότητας, ΠΟΙΝΙΚΑ-43, 1993 [στις περίπου 35 ελληνικές παραπομπές μόνο 3 αναφορές σε εγκληματολόγους]

[55] Χρήστος Σατλάνης, Η μαγνητοταινία ως αποδεικτικό μέσο στην ποινική δίκη, ΠΟΙΝΙΚΑ-48, 1996

[56] Ιπποκράτης Μυλωνάς, Προβληματισμοί για τη θέση του Εισαγγελέα στην ποινική δίκη, ΠΟΙΝΙΚΑ-63, 2003 [στις περίπου 142 παραπομπές μόνο 3 αναφέρονται σε εγκληματολόγους]

[57] Χρίστος Κ. Μπάκας, Η προδικασία της ποινικής δίκης, ΠΟΙΝΙΚΑ-50, 1995 [στις περίπου 75 παραπομπές μόνον 8 αναφέρονται σε εγκληματολόγους]

[58] Ulfrid Neumann, Αλήθεια και δικαιοσύνη στην ποινική διαδικασία, ΠΟΙΝΙΚΑ-56, 1998

[59] Διονύσης Δ. Πρωτόπαπας, Το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορούμενου στην ποινική δίκη, ΠΟΙΝΙΚΑ-74, 2006 [απο τις περίπου 101 παραπομπές οι 7 αναφέρονται σε εγκληματολόγους]

[συνολικά:19 μονογραφίες]

[60] Λ. Κοτσαλής [εκδ. επιμ.] Δικαστική Ψυχιατρική και απονομή της Δικαιοσύνης, ΠΟΙΝΙΚΑ-65, 2004 [μόνο 3 αναφορές σε Κουράκη, Μαγγανά, Φαρσεδάκη]

[61] Λ. Κοτσαλής [εκδ. επιμ.] Δίκαιο και Ψυχιατρική, ΠΟΙΝΙΚΑ-66, 2004 [2 αναφορές σε ψυχολόγους/ψυχίατρους]

[62] Ν. Σ. Φωτάκης, Η ψυχιατρική-ψυχολογική πραγματογνωμοσύνη- 1. τα ερείσματα, τα όρια και η αποδεικτική αξία της, ΠΟΙΝΙΚΑ-14, 1983 [στις περί τις 700 παραπομπές μπόρεσα να ξεχωρίσω  μόνο τα ονόματα των Γαρδίκα και Φιλιππίδη]

[συνολικά:3 μονογραφίες]