H φυλακή που εφοδιάζει την τοπική κοινωνία της Κρήτης
Στα Χανιά της Κρήτης, κατά τον μήνα Αύγουστο, όπου κάθε χρόνο το νησί υποδέχεται για τις καλοκαιρινές τους διακοπές χιλιάδες επισκέπτες αλλά και παραθεριστές από όλα τα μέρη της γης, η περιφέρεια Κρήτης και η Τοπική Αυτοδιοίκηση διοργάνωσε και φέτος με επιτυχία για 30η συνεχή χρόνια τον πλέον επονομαζόμενο «Αγροτικό Αύγουστο». Ένα συναπάντημα πολιτισμού, τοπικών παραδοσιακών γεύσεων και καλλιτεχνημάτων.
Η παράδοση, o πολιτισμός, τα παραγόμενα αγαθά και η δημιουργικότητα των ανθρώπων της Κρήτης παρουσιάστηκαν και διατέθηκαν στο αγοραστικό κοινό, σε μια προσπάθεια εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, των οργανισμών και των δημιουργών εν γένει με απώτερο σκοπό την προβολή των παραγόμενων προϊόντων, της προβολής του τόπου και της γνωριμίας των συμμετεχόντων με την τοπική κοινωνία.
Σε αυτό το πλαίσιο, σε αυτόν τον «Αγροτικό Αύγουστο» που διεξήχθη από 26 έως 31 Αυγούστου στα Χανιά Κρήτης για πρώτη φορά ανάμεσα στους εκθέτες που συμμετείχαν, ήταν και το Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Αγιάς* (εποπτευόμενο από το ΥΔΔΑΔ), το οποίο μάλιστα συμμετείχε με δυο (2) περίπτερα.
Συγκεκριμένα, στο ένα εκθεσιακό περίπτερο της φυλακής συναντήσαμε την Γεωπόνο του Καταστήματος Κράτησης, κα Αργυρώ Μπιτσάκη, η οποία είναι και η υπεύθυνη του Γεωργικού-Τεχνικού Τμήματος του Καταστήματος και έχει συμβάλει σημαντικά στο έργο που επιτελείται στη συγκεκριμένη φυλακή. Παρουσιάστηκαν τα προϊόντα των παραγωγικών μονάδων του Καταστήματος Κράτησης (αρτοσκευάσματα, γλυκά, φρέσκιες πρώτες ύλες κ.ά.), καθώς, επίσης, και κηπευτικά, όπως λαχανικά βιολογικής καλλιέργειας.
Όπως μας εξήγησε, το ΑΚΚΑ είναι συνώνυμο με τη γεωργία και την κτηνοτροφία ήδη από την ίδρυσή του το 1928. Ελιές, πορτοκαλιές, σανοδοτικά φυτά, αβοκάντο και βιολογικά υπαίθρια εποχιακά κηπευτικά συνθέτουν τον κύριο όγκο της γεωργικής του παραγωγής. Από τα πρώτα χρόνια η φυλακή διέθετε φούρνο που κάλυπτε τις ανάγκες της σε ψωμί και σταδιακά με σύγχρονο εξοπλισμό, μεγάλη ποικιλία προϊόντων άρτου και αρτοσκευασμάτων. Σήμερα το ψωμί διατίθεται στο νοσοκομείο για τις ανάγκες των νοσηλευόμενων ασθενών, στο στρατό και στους κρατικούς παιδικούς σταθμούς. Το ζαχαροπλαστείο που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1996, σήμερα παράγει γλυκά όπως τσουρέκια, κέικ και κρουασάν, γλυκά ψυγείου, σιροπιαστά όπως γαλακτομπούρεκο με κατσικίσιο μάλιστα γάλα, κανταΐφι και μπακλαβά, αλλά και διάφορα εποχιακά γλυκά, όλα με άφθονα και αγνά υλικά.
Στο δεύτερο περίπτερο, παρουσιάστηκαν έργα τέχνης και χειροποίητες κατασκευές των κρατουμένων του Καταστήματος, τα οποία κατασκευάζουν οι κρατούμενοι στον ελεύθερο χρόνο τους ανάλογα με τα ενδιαφέροντα, τα ταλέντα και τις καλλιτεχνικές δεξιότητές τους. Οι κρατούμενοι κινητοποιήθηκαν με χαρά για να συμμετάσχουν στην έκθεση αυτή με παρότρυνση των κοινωνικών λειτουργών του Καταστήματος, οι οποίοι τους παρείχαν και την απαραίτητη ενθάρρυνση και υποστήριξη.
Εντός του Καταστήματος Κράτησης υπάρχει πλήρως εξοπλισμένο ξυλουργείο, σιδηρουργείο και εργαστήριο αγγειοπλαστικής που δίνει τη δυνατότητα σε κρατουμένους με θέληση, μεράκι και ταλέντο να δημιουργήσουν ιδιαίτερα έργα τέχνης αλλά και χρηστικά αντικείμενα. Η ενασχόληση των κρατουμένων με τη χειροτεχνία, αποτελεί σπουδαία διέξοδο κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού τους καθώς συμβάλει στην άμβλυνση των συνεπειών που επιφέρει ο εγκλεισμός τους, προάγει τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους, «ταξιδεύει» το μυαλό τους και αυξάνει την αυτοεκτίμησή τους.
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι οι δημιουργίες τους εκτίθενται σε ειδικό χώρο που έχει διαμορφωθεί στην είσοδο του Καταστήματος και αποτελεί το μόνιμο εκθετήριο με κατασκευές και έργα των κρατουμένων. Μάλιστα, λειτουργεί καθημερινά και μπορεί να το επισκεφθούν όλοι οι πολίτες προκειμένου να αγοράσουν σε πολύ καλές τιμές, χειροποίητες δημιουργίες, όπως: ξυλόγλυπτα, κομπολόγια, κεραμικά, σεντούκια, τάβλι, κατασκευές από χάντρες αλλά και ανακυκλώσιμα υλικά, κ.ά. Τα έσοδα των πωλήσεων κατατίθενται στον ατομικό λογαριασμό του κρατουμένου που κατασκεύασε το κάθε έργο, συμβάλλοντας έτσι στην οικονομική υποστήριξη του ίδιου και της οικογένειάς του.
Αξίζει να υποστηρίζονται τέτοιου είδους προσπάθειες διασύνδεσης της προσφοράς των κρατουμένων με την τοπική κοινωνία για πολλούς λόγους. Ο σημαντικότερος, ίσως, είναι ότι οι κρατούμενοι μαθαίνουν να εργάζονται σε διάφορα πόστα και μαθαίνουν, έστω και άτυπα, μια τέχνη που μπορεί να είναι εφόδιο για την αποφυλάκιση και την επαγγελματική τους αποκατάσταση, μειώνοντας ενδεχομένως και τα ποσοστά υποτροπής τους. Ενσωματώνονται στην τοπική κοινωνία και αισθάνονται χρήσιμοι!
*Το Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Αγιάς λειτούργησε για πρώτη φορά το 1928 και ανήκει στην κατηγορία των Ειδικών Καταστημάτων Κράτησης. Βρίσκεται στην Περιφέρεια Κρήτης, περιοχή Αγιάς του Δήμου Χανίων εντός του νομού Χανίων, στο 7ο χλμ της επαρχιακής οδού Χανίων-Ομαλού.
* Η Αντωνία Καστρινάκη είναι Κοινωνική Ανθρωπολόγος, Εγκληματολόγος.