"Διέξοδος" στη ζωή
«Κάθε άνθρωπος, οπουδήποτε, θα ανθίσει με εκατό απροσδόκητα ταλέντα και ικανότητες, με το που θα του δοθεί απλώς μια ευκαιρία - Doris Lessing». Την ευκαιρία αυτή μέσω της δημιουργικής απασχόλησης και εκπαίδευσης στα Καταστήματα Κράτησης Λάρισας, δίνει εδώ και είκοσι και πλέον χρόνια ο Σύλλογος «Διέξοδος» σε ανθρώπους, που έχουν σημειώσει παραβατική συμπεριφορά.
Η Διέξοδος παρέχει διέξοδες ευκαιρίες δημιουργικής αξιοποίησης του νεκρού χρόνου του εγκλεισμού. Ειδικότερα, μέσα από τη λειτουργία δομών εντός και εκτός των φυλακών οι έγκλειστοι συμμετέχουν εναλλασσόμενοι σε ομάδες καλλιτεχνικών εργαστηρίων και δημιουργούν χειροποίητα κοσμήματα, πίνακες και κάδρα ζωγραφικής, μαγνητάκια, πορτοφόλια, κουτάκια αντικειμένων και σημειώσεων, μολυβοθήκες, ζωγραφιστές κούπες κ.ά. Ως επί το πλείστον τα προρρηθέντα έργα απεικονίζουν ιστορικά σημεία και φυσικά τοπία της Λάρισας, αποδεικνύοντας ότι η διαφορετική χώρα προέλευσης ή διαφορετική κουλτούρα ή θρησκεία δεν αποτελεί εμπόδιο και ανασταλτικό παράγοντα για την καλλιτεχνική έκφραση και δημιουργία.
Τα εν λόγω έργα των έγκλειστων, εθελοντών και αποφυλακισμένων δειγματίζονται και εκτίθενται προς πώληση σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Συλλόγου, που λειτουργεί παράλληλα και ως χώρος δημιουργίας και συλλογής προσφορών προς τους έγκλειστους, καθώς και διαδικτυακά (https://www.dieksodos.com/catalog/). Σε συμφωνία με τα έκτακτα μέτρα λόγω του Covid19 η επισκεψιμότητα στον φυσικό χώρο έκθεσης των δημιουργημάτων είναι περιορισμένη, τόσο αριθμητικά όσο και χρονικά, καθώς επιτρέπεται η είσοδος σε μικρότερο αριθμό επισκεπτών και μάλιστα συγκεκριμένες ώρες. Για το λόγο αυτό, η Διέξοδος πέρα από την διαδικτυακή προβολή και δυνατότητα αγοράς των δημιουργημάτων, μέλλεται να συνεργαστεί με το Σύνδεσμο Βιομηχάνων Λάρισας, προκειμένου να προσφέρονται τα έργα των εγκλείστων ως δώρα και με αυτόν τον τρόπο να προωθούνται και να γίνονται γνωστά στο ευρύ κοινό.
Η αγορά ενός δημιουργήματος συμβάλλει στην ψυχολογική ενίσχυση, αποδοχή και αυτοεκτίμηση των δημιουργών, αλλά και στην οικονομική ενίσχυση και αξιοπρεπή διαβίωση όλων των έγκλειστων και των αποφυλακισμένων.
Παράλληλα η Διέξοδος οργανώνει κατά τακτά χρονικά διαστήματα bazaar για την προώθηση των δημιουργιών και την σύγχρονη συγκέντρωση ενδυμάτων, υποδημάτων, ειδών ατομικής προσωπικής υγιεινής και καθαριότητας αλλά και βιβλίων για τους εγκλείστους.
Πρόσθετος σκοπός του Συλλόγου «Διέξοδος» είναι η διασφάλιση μιας ομαλής επιστροφής και ενσωμάτωσης των εγκλείστων στο κοινωνικό σύνολο μετά την αποφυλάκισή τους. Η επανένταξη ξεκινά από την πρώτη ημέρα της έκτισης της ποινής τους και συνεχίζεται μετά την αποφυλάκισή τους, μέσα από την υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης και απασχόλησης. Η Διέξοδος συνεργάζεται με μια ομάδα επιστημόνων, κοινωνιολόγων, ψυχολόγων, νομικών, καθηγητών και πολιτών με στόχο να δώσει μια διέξοδο σε ανθρώπους που το επιθυμούν, ώστε «να σταματήσει το φαινόμενο της κυλιόμενης πόρτας, έστω για έναν κρατούμενο» και να μην ξαναβρεθούν πίσω από τα κάγκελα.
Συγκεκριμένα, ο Σύλλογος σε συνεργασία με το δεύτερο (2ο) Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Λάρισας - σημειωτέον το πρώτο Σ.Δ.Ε. που δημιουργήθηκε σε φυλακή στην Ελλάδα - συνεπικουρεί στην υλοποίηση του προγράμματος ελληνομάθειας από το έτος 2004, καθώς και των λοιπών περιβαλλοντικών, αθλητικών, ευρωπαϊκών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων του σχολείου. Ενδεικτικά, την 13η Οκτωβρίου 2020 γιορτάστηκε η παγκόσμια ημέρα εκπαίδευσης στη φυλακή και αναδείχθηκε η αξία της εκπαίδευσης μέσω ποικίλων δραστηριοτήτων και προβολής ταινιών.
Μια ακόμα λύση στο αδιέξοδο του νεκρού χρόνου του εγκλεισμού προσπαθεί να δώσει η Διέξοδος με την υλοποίηση της ιδέας και του προγράμματος της δημιουργικής γραφής. Μέσω της παραγωγής κειμένων οι έγκλειστοι μοιράζονται λέξεις και συναισθήματα, χωρίς συστολή ή ενοχές, ενώ παράλληλα ανακαλύπτουν τον πλούτο της φαντασίας αλλά και των θετικών στοιχείων που κρύβουν μέσα τους. Οι καταθέσεις ψυχής της πλειοψηφίας των εκπαιδευόμενων έγκλειστων στο Κατάστημα Κράτησης Λάρισας αναδεικνύονται μέσω της κυκλοφορίας δύο βιβλίων, με τίτλο «Εκ προμελέτης» και «Εκ προθέσεως». Οι μαθητές μοιράζονται με την κοινωνία τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, ομολογώντας ότι έκαναν κάτι «εκ προθέσεως/ προμελέτης» χωρίς να υποστούν ποινικές συνέπειες για αυτό.
Εν κατακλείδι ο Σύλλογος αγωνίζεται καθημερινά και εντατικά για την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας ως προς την αξία του σωφρονισμού και τα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, της (επαν) ένταξης των έγκλειστων. Η αγάπη, οι ικανότητες και η επίμονη όλων των εθελοντών και φίλων του Συλλόγου «Διέξοδος» συμβάλλουν στη «διέξοδο» των εγκλείστων και αποφυλακισμένων στη ζωή και την αξιοπρέπεια.
Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως την κα. Βάσω Κουτζεκλίδου, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Διεξοδος, εκπαιδευτικό εθελόντρια, φιλόλογο και υποψήφια Διδάκτορα Ανθρωπιστικών Επιστημών ΕΑΠ.
Βενετία Ζαχαράκη, Δικηγόρος & μεταπτ. φοιτ. Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών της Νομικής σχολής του Δ.Π.Θ